نفوذ گسترده حوزه‌علمیه بر بدنه بی‌جان آموزش و پرورش

مرتضی اسماعیل پور_ سند جامع تقویت و تعمیق فعالیت‌های اقامه نماز در مدارس کشور در سال ۱۳۹۳ در شورای عالی آموزش و پرورش و با دستور حسن‌روحانی تصویب و برای اجرا به تمام مراکز آموزشی کشور ابلاغ شد.طرحی که به دنبال حضور حداکثری و داوطلبانه فرهنگیان و دانش آموزان بود که طی روزهای اخیر این طرح داوطلبانه، از سوی مقامات مسئولین به «اجباری» بودن، تغییر کرد.
اضافه شدن «ساعت نماز» بر دروس دانش آموزان فصل جدیدی از تمرکز دستگاه مذهبی بر بنیان‌های آموزش و پرورش است.
چندی پیش دبیر ستاد همکاری‌های حوزه و آموزش و پرورش اعلام کرد «۵۰۰۰ روحانی شاغل و همچنین ۵۰۰۰ نفر روحانی به صورت پاره وقت در آموزش و پرورش فعالیت دارند و در مجموع نیز ۱۹ هزار و ۹۵۸ نفر مبلغ در طول یک سال به آموزش و پرورش اعزام شدند».
حوزه‌علمیه از یک سو و از سویی دیگر سپاه به دنبال نفوذ گسترده است.طی سالهای اخیر سپاه پاسداران ایران مسئولیت ساخت مدارس کشور در بسیاری از مناطق مرزی و کمتر توسعه‌یافته را برعهده گرفته است. پروژه‌ای که پیشتر توسط پیمانکاران مستقل انجام می‌شد اما به گفته رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور «از سال ۹۰ تا ۹۶ سپاه به ساخت ۷۱۰ مدرسه با ۲۸ هزار میلیارد تومان اعتبار اقدام کرده‌است و طبق تفاهم نامه جدید قرار است ۵۰۰ فضای آموزشی با اعتبار ۶ هزار میلیارد تومان بسازند.» نظرپور در مصاحبه خود تاکید می‌کند« بیش از ۵۰ درصد هزینه‌ها را خیران پرداخت کرده اند» تا سپاه پاسداران در پروژه‌های عمرانی، ساخت مدارس کشور را نیز تحت انحصار خود قرار دهد.

ورود روحانیت به مدارس و کسری بودجه آموزش و پرورش

حجت الاسلام ملکی دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و آموزش وپرورش خبر از پیش بینی اعزام ۱۸ هزار طلبه به مدارس کشور را در سال ۱۳۹۶ داده بود که این رقم در پایان سال به ۲۰ هزار طلبه رسید.طرحی که روحانیون را به سه شیوه به معیشت ختم می‌کرد. طرح امین‌روحانیون در استان‌ها، حضور روحانیون در مدارس و خدمت ضروری طلاب در آموزش و پرورش سه مسیر ورود روحانیون به مدارس کشور طی سالهای اخیر بوده است.به گفته این مقام مسئول این طرح به دنبال تحول در آموزش و پرورش و بخصوص تحول در منابع انسانی که نهایت به توانمندسازی منابع انسانی ختم خواهد شد به سراغ دانش آموزانی رفته است که بسیاری “مدرسه” را صرفا برای کسب علم انتخاب کرده و به دلیل کمبود معلم و فضای کافی مدارس به طور کامل از زمان حضور در مدرسه بهره نبرده و حال در میان کمبود زمان تحصیلی هر روز نزدیک به یک ساعت از فرصت تحصیل وی نیز کم شده است.
«زنگ نماز» نه فرصتی جهت توانمندسازی دانش آموزان بلکه به گفته دبیر ستاد همکاری حوزه و آموزش و پرورش فرصتی جهت « توانمندسازی روحانیون شاغل در آموزش و پرورش» است.در لابه لای سخنان این مقام مسئول کمتر سخن از دانش آموزان بوده و در مصاحبه‌هایی که انجام داده اند به مبحث «ایجاد فرصت مطالعاتی و ادامه تحصیل فرهنگیان علاقه‌مند در حوزه‌های علمیه» تاکید داشته و رویکرد این ستاد را صرفا جهت «استفاده از ظرفیت‌های حوزه‌های علمیه در فعالیت‌های تربیتی» می‌خواند.
حال فارغ از ورود روحانیت که هم اکنون در لایه لایه‌های مشاغل کل کشور حضور داشته و به اشکال مختلف در حال نفوذ در سیستم اداری است، آموزش و پرورش همواره جز نهادهای کمتر توجه شده در بودجه کشور است. آموزش و پرورش به عنوان زیرساخت جامعه با مشکلات زیادی روبرو شده است که اضافه شدن این نفوذ و مشکل می‌تواند ضربه جبران ناپذیری بر بدنه آن باشد، اما به دلیل قدرت نیروهای مذهبی و بخصوص حوزه علمیه در ساختار قدرت، منتفی شدن این طرح امکان‌پذیر نیست.
محمدتقی نظرپور رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور چندی پیش در گفتگو با تسنیم اشاره کرد « براساس آخرین آمار دریافتی متوسط سرانه کل کشور در بحث فضای آموزشی ۵.۱۶ متر مربع به ازای هر دانش‌آموز است که با متوسط استاندارد قابل قبول که ۸.۳۹ متر است فاصله دارد و به ازای ۱۳.۵ میلیون دانش‌آموز حدود ۴۰ میلیون متر مربع فضای آموزشی کم داریم.»حال با وجود نبود بودجه لازم جهت رشد فضای مدارس و همچنین امکانات مدرن در مدارس دستکم ۲۰ هزار حقوق بگیر به بودجه ۳۶ هزار میلیارد تومانی آموزش و پرورش که با هزاران مشکل از جمله پرداخت پاداش پایان خدمت فرهنگیان که در بسیاری مواقع با مشکل پرداخت روبرو شده است، حال باید به فکر تامین بودجه تشکیلات ۲۰ هزار نفری روحانیت در نفوذ خود به سیستم آموزشی باشد. معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش درخصوص جزئیات بودجه آموزش و پرورش در لایحه سال ۱۳۹۷ اعلام کرد که اگر این اعتبارات ملی به وزارتخانهِ آموزش و پرورش تحویل داده شود باز هم با کسری بودجه روبرو هستیم.
بنابر اعلام آموزش و پرورش این وزارتخانه الویت سیزدهم دولت در تخصیص بودجه بوده است.
نباید از یاد برد که با وجود رای مثبت مجلس به طرح الحاق معلمان حق‌التدریسی و آموزشیاران در وزارت آموزش و پرورش این طرح از سوی همین سازمان تایید نشد و این وزارتخانه اعلام کرد که طرح تایید شده از سوی مجلس موجب تحمیل تعداد زیادی نیرو به آموزش و پرورش خواهد شد که برخی مهارت لازم برای ورود به شغل معلمی را ندارند اما در طرحی که منجر به کاهش فعالیت علمی دانش آموزان شناخته می شود این وزارتخانه، موافقت کرده و نزدیک به ۲۰ هزار نیرو را در منابع مالی خود گنجانده است.طرحی که ۲۸ مهر ماه ۱۳۹۶ رد شد حال در شکل نفوذ روحانیت در مدارس موفق شده است و نه تنها این موافقت طی سالهای اخیر انجام می شد بلکه با «اجباری» کردن «ساعت نماز» ورود آنها را همچون عضو پای ثابت آموزش و پرورش تایید کرده اند.

تحمیل نماز بر دانش آموزان

آنچه بر منابع مالی و زمانی بر مدارس و ساختار آموزش و پرورش وارد می‌شود یک سو و سویی دیگر جبر اقامه نماز بر دانش آموزان است. دین که می‌بایست امری شخصی و برپایه علائق فردی پیش برود در ساختار بنیان آموزش و پرورش که می‌تواند محلی برای تقویت دموکراسی و باورهای دنیای‌مدرن باشد، حال مکانی جهت نفوذ روحانیت و جبر اقامه نماز شده است.
روش ورود روحانیت شیعه به مدارس همان روش ورود مربیان پرورشی به نام معلم بوده است.
دانش آموزان در اجباری قرار گرفته اند که به شکلی با روحیات وباورهای قلبی آنان که دین باید اجباری نباشد فاصله ایجاد کرده و آنان را مورد آزار قرار می‌دهد.نیروهای مسئول در امر اجبار سازی نماز، یقینا طی روزها و سال‌های آینده تمام توان خود را اجرایی خواهند کرد تا این امر اجباری به رویه عادی دیده شود.
تنها طی سال ۱۳۹۶ بیش از ۱۱ میلیون دانش آموز در مقاطع مختلف در مدارس ثبت نام کرده اند که این رقم در سال آینده به ۱۲ میلیون و ۶۲۴ هزار و ۲۵۷ نفر در مدارس کشور می‌رسد که به معنای آن است که نزدیک به ۱۳ میلیون دانش آموز در جبر نماز قرار خواهند گرفت که یقینا در دین اسلام اجبار به این شکل نیامده است.

طلبه شیعه در مناطق اهل‌سنت

طی سالهای اخیر بارها میان علمای اهل‌سنت و تشیع تنش وجود داشته و این تنش از انتقاد تا مرزِ تنه به تنهِ توهین پیش رفته است. در مناطق مرزی بخصوص در مناطق غرب، شرق و جنوب کشور ساکنین اهل‌سنت تمرکز بیشتری دارند و به دلیل تعامل بر اثر زندگی همجواری کمتر تنشی میان معلمان و دانش آموزان بر سر موارد مذهبی رخ می‌دهد زیرا در حوزه علم کمتر وارد مباحث علمی می‌شوند و اگر بحثی نیز رخ دهد در کلاس‌های پرورشی بوده است اما حال با طرح نماز اجباری و نفوذ گسترده حوزه علمیه در آموزش و پرورش بیم آن می رود که حضور طلبه‌های اعزامی به مناطق اهل سنت مباحث غیرضروری، منجر به گسترده شدن تنش میان این دو تفکر اسلامی شود. این رویه می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به روحیات و باورهای دانش آموزان ایجاد کند.

فشار بر اقلیت‌های مذهبی

سال‌ها انتقاد بر قوانین اصل ۱۳ قانون اساسی مورد تاکید بسیاری از مدافعان حقوق‌بشر بوده است. انتقاد از رسمی بودن دین و غیررسمی خواندن تعداد زیادی از باورهای مذهبی در ایران خود موجی از تبعیض‌ها را طی سال‌های اخیر ایجاد کرده بود. نگاهی تبعیض آمیز به دگراندیشان خود مبحثی مفصل است که بارها به آن پرداخته شده است.
طی سال‌های اخیر معلمان پرورشی نقش اجبار کننده جهت اقامه نماز را به شکلی برعهده داشتند. عدم حضور در اقامه نماز جماعت مدارس موجب انتقاد و توهین تعداد زیادی از معلمین پرورشی بر باورمندان اقلیت‌های مذهبی شده است. دانش‌آموزانی که دارای عقیده‌ی متفاوت بودند نیز به اجبار بر صف نماز می‌بایست حضور می‌یافتند و حالا «اجباری» شدن آن دست آنان را باز خواهد گذاشت.

این مطلب پیشتر در وبسایت دیدگاه نو منتشر شده است.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)