فهرست
تخت جمشید و آثار تاریخی اطراف سد سیوند. ۳
محوطه باستانی دوره عیلامی در شوش… ۴
دشت باستانی مغان و محوطه اولتان قالاسی.. ۴
چهارباغ و میدان نقش جهان اصفهان. ۵
قانونی کردن حفاری و قاچاق غیر مجاز ۵
خدمات گردشگری فرهنگی-تاریخی.. ۶
جستارگشایی
اسلام با دیدگاه مردی شکل گرفت که دانش و تجربه اجتماعی، علمی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی او بسیار نازل‌تر انسانهای متوسط تمدن‌های آن دوران مانند یونان، روم، میان‌رودان (سومریان، اکدیان، بابل، آشور، کلدانی) و تمدن‌های ایرانی مانند کاسی، عیلام، ماد، اشکانی و ساسانی بود، کتابی تدوین و آنرا به خدا منسوب کرد. کتابش را آخرین ویرایش ۱۲۴۰۰۰ پیام‌های خدا اعلام کرد. یعنی خدا دیگر حرفی برای گفتن ندارد. به زبان دیگر آنچه محمد در بیابان‌های عربستان می‌گوید نفی آنچه بشر در گذشته اندیشیده بود و ابطال آنچه بشر در آینده می‌اندیشد. اسلام که خود ار دانش بشری آن دوران هیچ بهره‌ای نبرده بود، با اثبات ناآگاهی مطلق خود، گذشته بشریت را جاهلیت خواند و آینده اندیشمند بشر را بدعت.
اسلام از هم‌اندیشی و هم‌فکری، درس‌گیری از تجربه زندگی انسان‌ها برای بهبود زندگی خود هراس دارد. با آفرینش علمی، هنری، ادبی و فلسفی بشری به ویژه شعر، نقاشی، مجسمه‌سازی و موسیقی می‌ترسد.
سخن فشرده، آفرینش و اندیشیدن ممنوع، آنچه محمد بی‌سواد در ۱۴۰۰ سال پیش در بیابان عربستان گفت برای تمام حیات پویای آینده بشر کفایت می‌کند و آنچه در گذشته بشر آفرید و اندیشید جاهلیت بود. در بستر این دیدگاه باید نابود کردن مجسمه‌ی ۱۶۰۰ ساله بودا در بامیان به‌دست طالبان، تخریب میراث فرهنگی و تاریخی به‌دست داعش و نابود کردن آثار فرهنگی و تاریخی به‌دست جمهوری اسلامی ایران را بررسی کرد.
امارت اسلامی ایران با ترفندهای گوناگون کمر همت به نابودی آثار تاریخی، فرهنگی و هنری مردم ایران بسته است.
بی‌توجهی
یکی از روش‌های نابود کردن آثار فرهنگی و تاریخی بی‌توجهی و نگهداری نکردن آن است. در تارنمای «صدای میراث فرهنگی» گزارشی درباره «موزه فرش» آمده که غم‌انگیز است:
یکی از کارکنان موزه فرش با بغض تعریف می‌کرد که وقتی موزه را بعد از شش هفت ماه باز کردند، فقط دو سه خاک‌انداز سوسک از یکی از بخش‌های آن جمع کرده‌اند. در این مدت موزه به دلیل تاریکی و هوای نامطبوعی که به دلیل خرابی سیستم تهویه داشته ظاهرا محل تجمع حشرات موذی شده بود. تعریف می‌کردند که پشت فرش‌های آویخته شده چون نمور و تاریک بوده، سوسک‌ها جمع شده بودند. حتی می‌گفتند سال گذشته در روزهای کاری موش هم دیده بودند. وجود این جانوران موذی، اختلاف شدید دما در تابستان و زمستان، تاریکی و رطوبت داخل ساختمان برای فرش‌های تاریخی موزه سَم است.
موزه فرش ایران
عدم حفاظت
در خبر دیگر می‌خوانیم دزد موزه همدان در شهر تهران به دنبال مشتری می‌گردد.️ او قصد فروش آثار مربوط به دوره ایلامیان را در تهران داشته است. (مطبوعات سوم مرداد ۱۴۰۱)
باز در خبر دیگر، پرتره رنگ و روغن مظفرالدین شاه قاجار اثر برجسته کمال‌الملک از کاخ گلستان سرقت می‌شود و در حراج کریستیز لندن به فروش می‌رسد (رسانه‌ها دوم مرداد ۱۴۰۱)
تابلو مظفرالدین شاه قاجار، اثر برجسته‌ی کمال‌الملک
قاچاق آثارباستانی و از این طریق پولشویی تنها به شهرهای بزرگ محدود نمی‌شود. در خبرها می‌خوانیم که کشف ۶ قطعه اشیای تاریخی از سوداگران آثار تاریخی در شهرستان دماوند کشف شد. پس از بررسی‌های کارشناسان میراث فرهنگی مشخص گردید ظرف سنگی نفیس مکشوفه متعلق به نیمه دوم هزاره اول قبل از میلاد مسیح و تعداد ۵ سکه نقره متعلق به قرون اولیه دوران اسلامی است.
آثار تاریخی در حال نابودی
تاریخ و فرهنگ ایران از افتخارات مردم و یکی از اصلی‌ترین حلقه‌های پیوند مردم ایران در گذار از امارت اسلامی است. حکومت اسلامی برا این امر واقف است و می‌کوشد آثار تاریخی ایران را نابود کند. من سخت نگران از بین رفتن و یا آسیب دیدن آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی ایران بی‌شماری هستم. در اینجا فهرست برخی از این آثار می‌آید:
تخت جمشید و آثار تاریخی اطراف سد سیوند
بر اثر عبور پروژه راه آهن از نزدیکی آن در معرض آسیب های اساسی قرار گرفته است. از این گذشته، در صورت آبگیری سد سیوند در استان فارس علاوه بر آسیب دیدن محوطه پاسارگاد و مقبره کوروش بزرگ، هزاران اثر باستانی در محوطه باستانی تنگه بلاغی برای همیشه از بین خواهد رفت: «تخریب و نابودی بقایای کاخ داریوش»، «بقایای روستای هخامنشی»، «کارگاه سفالگری ۷۰۰۰ساله»، «گورستان۶۰۰۰ ساله»، «برخی بقایای دوران عیلامی»، «گورستان سنگی ساسانی»، «کارگاه تولید شراب» و «راه شاهی»
نمایی از دروازه ملل تخت جمشید
محوطه باستانی بیستون
بر اثر فعالیت شرکت پتروشیمی در محوطه آن و حفر کانال در معرض خطر قرار دارد.
محوطه باستانی دوره عیلامی در شوش
بر اثر فعالیت های کشاورزی پیش از شناسایی و کاوش نابود شد. از این محوطه با قدمت بیش از ۱۳۰۰ سال پیش از میلاد، به عنوان یکی از محوطه های بسیار مهم یاد می شود.
معبد باستانی چغازنبیل
این معبد تاریخی ۳۵۰۰ ساله بر اثر فعالیت های اکتشاف نفت آسیب دیده و در صورت تداوم انفجارها برای اکتشاف ذخایر گاز و نفت نابود می‌شود.
مجمسه جمشید جم و غار آدم
این آثار که در محوطه کوه پردیس در استان بوشهر قرار دارند بر اثر فعالیت های شرکت های نفت و گاز در عسلویه در معرض آسیب قرار گرفته اند.
دشت باستانی مغان و محوطه اولتان قالاسی
محوطه‌ای تاریخی و ناشناخته در اطراف اردبیل که بر اثر فعالیت کارخانه ها و جمع آوری زباله در آن در معرض نابودی قرار دارد.
محوطه باستانی جیرفت
محوطه تاریخی طی سه سال و با هجوم صدها کاوشگر غیر مجاز به آن غارت شد. به گفته منتقدان، بی توجهی متولیان میراث فرهنگی و نهادهای دولتی سبب شد تا اغلب آثار این محوطه تاریخی پیش از شناسایی مورد سرقت قرار گیرد.
محوطه باستانی خوزستان
محوطه ای که به گفته کارشناسان، میراث دار تمدن کهن ایرانیان است. این محوطه تاریخی در پی آغاز آبگیری سد کارون سه در حال به زیر آب رفتن است.
توس و مقبره فردوسی
عبور دکل های فشار قوی برق از حریم این محوطه تاریخی توسط وزارت نیرو، مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر بزرگ ایران و شهر تاریخی توس را در معرض خطر قرار داده است.
شهر تاریخی ماسوله
بر اثر تخریب جنگل در اطراف آن و بی توجهی در خطر نابودی بر اثر جابجایی و ریزش کوه قرار گرفته است.
چهارباغ و میدان نقش جهان اصفهان
بر اثر پروژه عبور مترو اصفهان از چهارباغ این محوطه تاریخی در قلب اصفهان در معرض آسیب قرار دارد. با وجود اعتراض های بسیار از سوی حامیان میراث فرهنگی مقامات دولتی و مسئولان شهری در اصفهان تاکنون به درخواست آنان پاسخ مثبتی برای تغییر مسیر متروی اصفهان نداده اند. در همین حال، ساخت یک برج در میدان نقش جهان، این احتمال را افزایش داده است که سازمان یونسکو این میدان را در فهرست آثار در معرض خطر قرار دهد.
تخریب ایدئولوژیک
جمهوری اسلامی به طور خزنده و نظام‌مند آثار تاریخی را به نفع گسترش زیازتگاه‌ها و امامزاده‌ها است که اکثر آنها برساخته و مجهول استند.
خبرگزاری رسمی در ایران از صدور سند مالکیت برای حرم‌های مشهد و قم و سلب تملک «۳۵ بنای ارزشمند و ملی» و «قلع و قمع» بافت تاریخی شیراز به بهانه اجرای «طرح بین‌الحرمین» با هدف وسیع‌تر کردن فضای دسترسی به دو حرم شاهچراغ و سیدعلاءالدین حسین در شیراز خبر می‌دهند. (خبرگزاری‌ها ۰۵ تیر ۱۴۰۱)
قانونی کردن حفاری و قاچاق غیر مجاز
جمهوری اسلامی بر آن است که تخریب و تاراج آثار تاریخی و فرهنگی ایران را قانونی کند و با فروش آثار باستانی و عتیقه جنگ نیابتی را در منطقه تامین مالی کند. در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ تعدادی از نمایندگان مجلس، طرحی را برای طی مراحل قانونی تحت عنوان «طرح استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» به رئیس مجلس ارائه کردند. این طرح به قاچاق آثار باستانی رسمیت می‌بخشد و به ویرانی میراث فرهنگی ایران می‌انجامد.
بنا بر گزارش روز چهارشنبه ۲۱ اردیبهشتِ خبرگزاری ایسنا، ۶۱ تن از استادان باستان‌شناسی سراسر ایران با اعتراض شدید به «نگاه مادی» نمایندگان مجلس به اشیای فرهنگی، در نامه‌ای به رئیس مجلس به طرح این نمایندگان برای «رسمیت و وجاهت قانونی بخشیدن به حفاری و قاچاق غیرمجاز» به‌شدت اعتراض کردند. آنها تاکید کردند که ️یکی از اهداف این نمایندگان در این طرح «تبدیل شدن ایران به کانون منطقه‌ای خرید و فروش آثار باستانی و ورود ارز به کشور» عنوان شده است. «اساساً نفس درآمدزایی از مواریث ملی و فرهنگی کشور، از طرف هیچ فرد ایرانی با وجدان و آگاهی قابل پذیرش نبوده، نیست و نخواهد بود.»
شناسنامه آثار تاریخی
نخستین گام در حفاظت پیشگیرانه آثار تاریخی مستندنگاری و تهیه شناسنامه تاریخی – هنری همه‌ی آنهاست. شناسنامه‌های آثار تاریخی فرهنگی ایران باید ثبت دیجیتالی شود و در دسترس همه‌ی مردم قرار گیرد.
می‌توان در یک بانک اطلاعات تمامی معلومات و مسائل مربوط به اثر تاریخی شامل محل، شماره، نوع، تعداد، ابعاد، وزن، تزئینات احتمالی، کاربرد، تعلق، محل کشف و ساخت، وضعیت مرمتی و حفاظتی را جمع آوری و برای مردم همرسانی کرد.
خدمات گردشگری فرهنگی-تاریخی
رژیم از یک سو آثار باستانی و تاریخی نادیده می‌گیرد و حتی نابود می‌کند و از سوی دیگر سرمایه هنگفتی را برای سفرهای زیارتی و ساختن امامزاده‌های مجعول صرف می‌کند. این وظیفه میهنی مردم است که در نزدیکی آثار باستانی و تاریخی خدمات گردشگری و رفاهی برای مسافران ایجاد کنند. سفرهای نوروزی و گردشگری جوانان را به سوی آثار تاریخی و فرهنگی تشویق کنند.
احد قربانی دهناری
۲۵ مرداد ۱۴۰۱ – ۱۶ اوت ۲۰۲۲
برای مطالعه بیشر
نابودی آثار باستانی ایران؛ چه کسی پاسخگوست؟ بیژن یگانه
تخریب و تاراج: سیاست‌های جمهوری اسلامی در حوزه میراث فرهنگی، مجید محمدی
«انتقام سخت» جمهوری اسلامی از میراث فرهنگی ایران، مجتبی دهقانی
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.