برای بسیاری از مردم تعجب آور است که ختنه دختران در ایران همچنان رواج دارد. بیشتر این افراد با شنیدن اصطلاح ختنه دختران تصویری از کشورهای آفریقایی در ذهنشان ایجاد می‌شود در حالی که ردپای انجام این عمل را با درصدهای متفاوت می‌توان در اکثر نقاط جهان پیدا کرد. اصلی‌ترین علت گستردگی شیوع ختنه دختران یا ناقص سازی جنسی زنان، مهاجرت است. در ایران نیز پژوهش‌های بسیاری صورت گرفته است و برخی از پژوهشگران معتقد هستند که ناقص سازی جنسی زنان یا همان ختنه دختران به شدت کاهش پیدا کرده است اما همچنان رواج دارد. در حالی که آمارهایی از گذشته وجود ندارد به طور دقیق نمی‌توان سنجید چه میزان از رواج این عمل در ایران کاهش پیدا کرده است. آن چه که همچنان اهمیت دارد این است که روزانه در ایران در مناطقی از جنوب و غرب دختران کوچکی قربانی ناقص سازی جنسی می‌شوند.
اخیراً در خبرها اعلام شد که دختر بچه‌ای در بوکان به دلیل ختنه شدن و خونریزی شدید به بیمارستان برده شده است: “به گزارش ماف نیوز، یک دختربچهٔ ۵ سالهٔ بوکانی به نام “سحر شکری” پس از انجام عمل “ختنه” دچار خونریزی شدید شده و روانهٔ بیمارستانی در این شهرستان گردید. خبرنگار ماف نیوز در بوکان با تأیید این خبر گفت: سحر فرزند یحیی، پس از انجام عمل ختنه، دچار خونریزی شدید شده و هم‌اکنون وی در بیمارستان خمینی در این شهرستان بستری شده است. انجام عمل ختنه بر روی این دختر بوکانی، بعد از ظهر پنجشنبه ۵ آذرماه سال ۱۳۹۴ خورشیدی، انجام گرفته است.
بعد از انچام این عمل، والدین وی گفته‌اند: از انجام عمل ختنه برای دخترشان پشیمان نبوده و آن را عملی شرعی تلقی کرده‌اند. این والدین، پیش‌تر نیز جهت ختنه به چند مرکز ختنه مراجعه کرده بودند اما به آن‌ها اعلام شده بود که مراکز بهداشتی، قادر به ختنهٔ دختران نیستند. ختنهٔ سحر… صورت سنتی انجام گرفته بود”.
فرزانه دانش‌خواه نتیجه پژوهش‌های اخیر خود از شهرهای پیرانشهر، سردشت، اشنویه، مهاباد و بوکان را برای صفحه “گام به گام تا توقف ناقص سازی جنسی زنان” ارسال کرده است:
“ختنه در زبان محلی این زنان سنت نامیده می‌شود و آن را سنت پیغمبر نامیده‌اند که عدم انجام آن باعث گناه است و شخص ختنه نشده هر چیزی از دستش حرام است، پاک نیست و غسل او قبول نیست. این ۶۰ زن مورد مطالعه به وسیله تیغ و توسط زنان کولی دوره گرد عراقی – ۳ نفر توسط مادر بزرگ و یک نفر توسط یک زن محلی- ختنه شده بودند. کولی‌های دوره گرد بنا به گفته این زنان هر چند وقت یکبار به روستاها یا شهرها می‌آمدند و در کوچه‌ها اعلام می‌کردند که سنت دختران را انجام می‌دهند و خانواده‌ها که آن‌ها را در کارشان وارد می‌دانستند دخترانشان را به این زنان می‌سپردند. با توجه به سوالاتی که از خود این زنان، ماماها و کادر بهداشت خانوادهٔ مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی پرسیده شد نوع ختنه زنان این مناطق از نوع ۱ بوده است، این زنان با دست اشاره می‌کردند که فقط کمی از آلت تناسلیشان جدا شده است.
زنانی که ختنه شدنشان را به یاد می‌آوردند، بیان کردند که معمولاً برای رفتن به نزد خته کننده ها توسط مادرانشان فریب داده می‌شدند و با وعده عروسک، زیورآلات یا خوردنی به زور و بدون هیچ توضیحی در شرایطی دلهره آور مورد ختنه قرار گرفته‌اند و از آن به اتفاقی تلخ، دردناک و ناخوشایند یاد می‌کردند که هیچگاه فراموش نخواهند کرد، ۷ تن از این زنان بیان کردند که خاطرهٔ آن اتفاق ناخوشایند را همیشه با خود به همراه دارند. این زنان بیان می‌کردند که بعد از ختنه یا روی آن خاکستر تنور (مشی) می‌ریختند یا از آن‌ها خواسته می‌شد درون آب بنشینند و ادرار کنند. بعضی از این زنان می‌گفتند از ترس درد و سوزش، ادرار خود را نگه می‌داشتند، و یا ترجیح می‌دادند آبی ننوشند و غذایی نخورند. بیشتر این زنان دلیل ختنه شدنشان را سنت پیامبر می‌دانستند که از سوی رهبران مذهبی –در زبان محلی ماموستا ها- تبلیغ می‌شد و فکر می‌کردند همانند ختنه پسران امری شرعی، واجب و دارای مزایا برای سلامت دختران است. چند نفر از این زنان اشاره می‌کردند که به آن‌ها گفته شده اگر دختران ختنه نشوند میل جنسی آن‌ها از کنترل خارج می‌شود. سایر زنان اطلاعات خود دربارهٔ دلایل ختنه را از طریق کانال‌های کوردی زبان عراق آن هم در چند سال اخیر بدست آورده بودند. این زنان اعلام کردند که هیچ گاه هیچ اطلاعاتی در مورد ختنه و عوارض آن و مفید یا مضر بودن انجام آن از طریق خانه‌ها و شبکه‌های بهداشت و درمانی دریافت نکرده‌اند، و به گفته آنان در چند سال اخیر بعضی از ماموستاها اعلام کرده‌اند که انجام ختنه دختران هیچ سودی ندارد پس انجام یا عدم انجام آن تاثیری بر روی زنان ندارد لذا آن را انجام ندهید. هر چند در این میان ماموستاهایی بودند که اثرات منفی ختنه را گوشزد می‌کردند و از خانواده‌ها می‌خواستند که ختنه را بر روی دخترانشان انجام ندهند. تا قبل از شروع پژوهش تصور بر این بود که آخرین قربانیان ختنه زنان در این مناطق دههٔ شصتی‌ها بودند اما در نواحی روستایی همچنان این سنت ادامه دارد.
فرزانه دانش خواه در ادامه می‌گوید: “من با همهٔ این ۶۰ زن خودم مصاحبه کردم باید بگویم از لحاظ جنسی وضعیت مناسبی ندارند. ۳۲ نفر از زن‌ها تا کنون اصلاً تجربه ارگاسم نداشته‌اند و مابقی عملکرد جنسی پایینی داشتند. این زن‌ها از نظر احساسی و عاطفی مشکلی با همسرانشان نداشتند اما از نظر جسمی خودشان را ناتوان می‌دانستند”
در سال‌های گذشته من به عنوان نویسنده کتاب تیغ و سنّت فتواهای متعددی از مراجع شیعه مهم ایران گردآوری کردم. در دو مورد آخر از فتواها این سؤال از آیت الله خامنه‌ای مطرح می‌شود که “درخواست پدر یا جد پدری (قیم یا ولی) دختر مبنی بر ختنه کردن دختر” چه حکمی دارد؟
آیت الله خامنه‌ای پیش‌تر در فتواهایی اعلام کرده بودند که ختنه دختران جایز است اما واجب نیست در پاسخ به سؤال اخیر ایشان بار دیگر ختنه دختران را واجب نمی‌دانند.
در برخی از موارد و پرسش از قربانیان، آن‌ها اشاره می‌کنند که ختنه دختران به علت تضمین زندگی زناشویی آن‌ها، مسلمان شدن، حلال بودن دست پخت و به درخواست خانواده پدری یا شوهری به عنوان رسم و سنت انجام می‌شود. در فتوای دیگری از آیت الله خامنه‌ای این سؤال مطرح می‌شود که “وظیفه زن در مقابل درخواست شوهرش مبنی بر ختنه کردن چیست؟” در پاسخ به این پرسش آیت الله خامنه‌ای فتوا داده‌اند که:
“به طور کلی اطاعت از شوهر، در برابر استمتاعات متعارف درخواست شده از جانب شوهر، بدون عذر شرعی و نیز در خروج از منزل بدون عذر شرعی لازم است مگر آن که خروج از منزل در ضمن عقد شرط شده باشد و نسبت به سایر موارد اطاعت واجب نیست”
عثمان محمودی روانشناسی که چند سالی است در زمینه مبارزه علیه تداوم ناقص سازی حنسی زنان و یا ختنه دختران در جوانرود فعالیت می‌کند، اخیراً فتواهای مراجع اهل سنّت را گردآوری کرده است. برخی از فتواها در زیر آمده است:
ملأ خالد رحمتی، ملأ علی احمدی در جوانرود:
آرا ارجح این است که ختنه دختران را یک سنت در نظر بگیرند و ترک آن برای مسلمانان گناه نیست. ملأ عبدالعزیز سلیمی در جوانرود:
اسلام، هر چه علم برای انسان مضر دانسته را ممنوع اعلام کرده است. در واقع اسلام منافع را برای مردم ترجیح می‌دهد و مضرات را رد می‌کند.
ملأ حسین حسینی در جوانرود:
ختنه دختران سنتی قدیمی است و هیچ یک از احادیث درباره ختنه دختران قابل اعتماد نیستند… . سایر فتواها در آدرس سایت زیر موجود است:
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر می‌کنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.