توافق هسته ای وین فقط موافقان خامنه ای را جر نداده؛ بلکه مخالفان او را هم جر داده است!

۱- توافق امضاء شده بین جمهوری اسلامی و شش قدرت درجه اول جهان هنوز هم مهمترین پروندۀ روی میز سیاستمداران و جامعۀ مدنی جهان و ایران است. من به عنوان یکی از موافقان ایرانی توافق بدست آمده – و نه لزوماً با پروسۀ اتفاق افتاده – اعتقاد دارم که توافق نامه دست آورد بزرگی برای صلح و کم کردن تنش در جهان و منطقه است که ثمرات داخلی آن در ایران در کوتاه مدت – تا دو سال – بنفع جمهوری اسلامی ایران و مردم ایران، در میان مدت – ۲ تا ۵ سال – بنفع اقتصاد ایران و معیشت و رفاه طبقۀ متوسط و در دراز مدت – ۵ تا ۱۰ ساله – بنفع تغییر بنیادین سیاست های ایران از تئوکراسی (شریعت) به لیبرالیسم (عرفیت) خواهد بود. مخالفان ایرانی توافق اما برجام را احیاء گر مجدد تئوکراسی خامنه ای و روحانیت مرتجع در ایران و منطقه می دانند و معتقدند که این توافق انجام نمی شد خیلی بهتر بود و یک فشار کمی بیشتر در تحریم های قبلی حکومت انقلابی روحانیان را ساقط می کرد و همۀ ایرانیان زندگی خواه و مدرن را از زیر یوغ ۳۷ سالۀ خشکه مقدس های احمق و ابله نجات می داد.

۲- آن تحلیل مورد اشاره ام در بند یک تقریباً با کم و بیشی تفاوت جزیی در بین ایرانیان سکولار عمومیت داشته است و دارد. اما نکتۀ مهم این است که حالا ما در موقعیت “پسا توافق” قرار داریم و در حالی باید انتظارات مان و تحلیل هایمان را تنظیم کنیم که موضوع مورد بحث ما “باید توافق بشود یا نشود” نیست. بلکه موضوع این است که توافق اجرایی شود یا نه. از نظر اجرایی شدن هم از جانب ایران و ۵ کشور دیگر (بریتانیا و فرانسه و آلمان و روسیه و چین) مطمئن هستیم و مناقشه ای هم نمی کنیم چون فایده ای ندارد. می ماند فقط پذیرش توافق از سوی کنگرۀ امریکا و بس. پس الان همۀ حرف و حدیث ما می تواند و باید بر این نکته متمرکز شود که آیا و چرا کنگره این توافق را رد کند تا جائیکه اوباما هم نتواند وتو کند خوب و بنفع ما است یا نه.

۳- من خودم نظرم و آرزویم این بود و است که اگر هم کنگره توافق را رد کند – که شک دارم – نخواهد توانست وتوی اوباما را رد کند و توافق را بهم بزند. اما دوستان دیگری هم هستند که معتقدند و آرزو دارند که کنگره توافق را و وتوی اوباما را رد کند و برجام را بهم  بزند. در اینکه هم خودم را میهن پرست می دانم و هم دوستان مخالف نظرم را – با درک شدایدی که همه مان تحمل کرده و می کنیم – هم تردیدی ندارم. اما از آنجائیکه بحث های ما نظار خاموش هم دارد که با خواندن نظرات متناقض دچار آشفتگی ذهن و تهدید روانی می شوند؛ و بین امید و نا امیدی معلق می مانند، و این حالت بد و کشنده ای است؛ لذا پیشنهاد می کنم که خوانندگان علاقه مند با یک روش روش شناختی درست بحث کنیم و فقط متمرکز به این باشیم که رد توافق از سوی کنگره چه تبعات و دست آوردی خواهد داشت و چرا؟ و در طرف مقابل هم متمرکز باشیم بر اجرایی شدن توافق و تبعات محتمل و منطقی آن و چرا؟ و الا مرتب حرف و حدیث پیشا توافق را تکرار کردن اتلاف وقت خواهد بود و بهره ای جز تشویش ذهن دیگران خاموش را نخواهد داشت.

۴- من اعتقادم مبتنی بر دانش و تجربه ام از رویداد های تاریخی شبیه این توافق – در چین و شوروی سابق – را بارها توضیح داده ام و معتقدم که این توافق بضرر حکومت روحانیان ایدئولوژیک به رهبری خامنه ای خواهد بود و دنیا با لگام زدن به پوزۀ حکام مرتجع گام بگام ایران را بسوی آفتاب زندگی مدرن هدایت خواهد کرد. البته نه بسرعت جنگ و تخریب و کشتار خواهد بود و نه بکندی آنچه که تا کنون جلو رفته ایم با هزینه های زیاد مالی و جانی. اما ترجیح خودم “آهسته و پیوسته” است مثل همۀ تغییرات در پدیده های خلقت!

۵- در نهایت اما آخرین تحلیل که آخرین آرزویم هم است را می نویسم و به همۀ دوستداران ایران و ایرانیان امید می دهم که چنین شود و چنین خواهد شد. بهترین گزینه از نظر من و با توجه بمخاطرات بسیار شدیدی که رد توافق به دو نتیجۀ مخرب (یا تقویت خامنه ای و رژیمش و بردن ایران بسمت یک کرۀ شمالی اسلامی؛ و یا سقوط خامنه ای بر اثر جنگ و کشتار و ویرانی و بی ثباتی ده ها سالی) خواهد انجامید و بجد معتقدم که تحریم و تشدید آن ممکن نخواهد شد و اگر – در فرض محال محال نیست – ممکن هم بشود باعث تسلیم و سقوط خامنه ای و تئوکراسی نخواهد شد. و نمونه ای در دنیای مدرن نداریم از این الگوی تحریم و سقوط. بنابراین با توجه به همۀ داده های جاری امیدوارم توافق در کنگره رد شود اما از وتوی اوباما رد نشود و اجرایی شود.

۶- چرا؟ اگر در کنگره رد نشود محتمل به تقویت و لجبازی خامنه ای بهره خواهد رساند که تهدیدی جدی احساس نکند و استراتژی اش را افتان و خیزان هم شده جلو ببرد. اگر در کنگره با دوسوم آرا هم رد شود که توافق از نظر امریکا رد شده خواهد بود و خامنه ای را بیش از همیشه تقویت خواهد کرد هم در داخل کشور و هم در افکار عمومی دنیا. لذا علاوه بر اینکه هیچ ساز و کار قابل پیش بینی و منطقی در مردود دانستن توافق از سوی امریکا در چشم انداز نیست و باعث گسست های زیادی در سیاست بین المللی می شود؛ اما اگر هم پروژۀ تخیلی بازگشت تحریم ها با شدت بیشتر هم امکان پذیر باشد؛ قادر به ساقط کردن جمهوری اسلامی نیست. پس بهترین حالت این است که توافق جامع نه به راحتی قبول شود و نه براحتی بهم بخورد. تا استفاده هایش را داشته باشد و ضررهایش را هم به حداقل بکاهد.

۷- امروز یکی از پیش مناظره های نامزدهای جمهوری خواه برای ریاست جمهوری بعدی انجام شده است. همۀ بی نهایت نامزد هم در مورد توافق با ایران همنظر بوده اند و گفته اند که اگر رییس جمهور بعدی باشند این توافق را متوقف می کنند. هیلاری کلینتون نامزد احتمالی و نهایی دموکرات ها هم به جناح راست حزب دموکرات وابسته است و کم از جمهوری خواهان سنتی – نه نئوکان – ندارد. در چنین حالتی اگر توافق اجرایی شود این فرصت خواهد ماند که رییس جمهور بعدی بتواند آن را ملغی کند و تبعات امروز را هم نخواهد داشت چون یک تصمیم جدید و با موضوعات جدید خواهد بود و غرور اروپا و چین و روسیه را هم مورد خدشه – در صورت رد توافق فعلی یقینی است – قرار نخواهد داد. اما اجرایی شدن توافق این حسن را خواهد داشت که هم امریکائیان فرصت یکسالۀ باقیمانده از عمردولت اوباما خواهند داشت که رفتار و کردار خامنه ای در پساتوافق را رصد کنند و با توجه به داده های میدانی تصمیم درست بگیرند. و هم ما ایرانی ها خواهیم فهمید که آیا اجرای توافق چقدر بنفع یا ضررمان بوده است. و شاد یا غصه دار خواهیم شد. پس از الان با منفی بافی بی حاصل خودمان را دق نمی دهیم و ندهیم. البته به عزیزانی گفتم که جدی هستند و فقط بعنوان ترول وبگردی نمی کنند.  یا…هو

توضیح: منظورم از “جر” در تیتر مفهوم ادبی آن پاره کردن و گسست شدید و یکباره است. و کسی موهن نخواند.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)