همنشین بهار: بوریس آلکساندرویچ آلکساندروف Борис Александрович Александров

«بوریس آلکساندرویچ آلکساندروف» Борис Александрович Александров (۱۹۰۵-۱۹۹۴ – هنرمند مردمی و آهنگساز شهیر روسی است که سرودهای بسیاری از جمله Шли солдаты (راه پیمایی سربازان) «ارتش سرخ – ارتش شوروی»، «زنده باد قدرت ما»، و «آواز پیروزی» و… را تنظیم کرده است.
نخستین بار تصویر او را در تئاتر بزرگ مسکو (Bolshoi Theatre (Moscow دیدم. گویا از ۱۳ سالگی در آنجا می‌نواخته‌است.

بوریس الکساندروف آموزگار موسیقی و رهبر گروه کر نیز بود و علاوه بر ۱۵۰ آهنگ، دو سمفونی و مقالات خوبی در مورد موسیقی به‌یادگار گذاشته‌است.
او عاقبت مدال‌ها، جایزه‌ها و آهنگهای زیبایش را گذاشت و در گورستان نووودویچی مسکو، Novodevichy Cemetery آرمید، جایی که مردان و زنان بزرگ به خاک سپرده شده‌اند.

سرود زحمتکشان (فاتحان تاریخ) که مهم‌ترین عنصر آن (شعر)، کار اسماعیل وفا یغمائی است و سال ۱۳۵۹ توسط کامبیز روشن روان و فریدون ناصری تنظیم شد و ارکستر سمفونیک تهران اجرا نمود، (به جز مقدمه آن)، از آهنگ راه پیمایی سربازان Шли солдаты [یشیلی سالداته] اثر بوریس الکساندروف اقتباس شده‌است.

Шли солдаты, шли солдаты
Защищать свою страну
Шли солдаты, шли солдаты
На священную войну
Сквозь закаты шли солдаты в бой
За любимый край родной
Сквозь закаты шли солдаты в бой
За любимый край родной…(…)
سرود مزبور را در آدرس زیر می‌توان شنید:

خود اسماعیل گفته‌است: «دو سطر مقدمه را خود من ساختم. بقیه آهنگ از یک آهنگ روسی به وام گرفته شده و چهار بار تکرار شده است…شعر روی این آهنگ قرار گرفت و آقای کامبیز روشن روان این آهنگ را زیر نظر آقای فریدون ناصری تنظیم کرد.»
…
اضافه کنم که مضمون شعر سرود زحمتکشان هیچ شباهتی به شعر A. Dostal که بر اساس آن بوریس آلکساندروف آهنگ ساخته‌است، ندارد. کما اینکه سرود ای آزادی (که آهنگش کارل ارف Carl Orf را تذاعی می‌کند) هیچ شباهتی با مضمون کارمینا بورانا Carmina Burana (سروده های بورانا) ندارد. هرچند اسماعیل طوری شعر را سروده بود که حرف به حرف شعر فارسی شبیه آلمانی می‌شد و کلمات آلمانی در کلمات فارسی محو می‌شدند.
سرود ای آزادی با الهام از کلام دکتر علی شریعتی که گفته بود: «ای آزادی چه رنجها برایت کشیدم و چه رنجها خواهم کشید. چه شکنجه ها دیدم و چه شکنجه ها خواهم دید، اما خودم را به استبداد نخواهم فروخت…» سروده شده‌است.
_______________
پانویس
«پاییز آمد…» بر وزن ترانه «ساری گلین» است. چند ترانه سرود دیگر هم، تم ارمنی دارد.
سرود فدایی(فدایی فدایی، فدای رهایی خلق…) همخوان شده بر آهنگی از فلسطین است.

آهنگ سرود «برخیز ای خلق ستمدیده، بگشای از خواب گران دیده» به سرود فلسطینی «الشعب آمن بالحراب …بدم یسیل على التراب» اثر «سعید المزین» شباهت دارد.
بر وزن سرود ملی مصر (بلادی بلادی بلادی) اثر «محمد یونس القاصی» سرودهایی ساخته شده‌ و نمونه های دیگری هم هست.
«دو، رِ، می» موسیقی فیلم The Sound Of Music (اشکها و لبخندها) اثر Richard Rodgers، در ترانه «دو دو شب نخوابیدم. ر ،روی ماهت دیدم» استفاده شده‌است.
اینگونه اقتباس‌ها نیکو و یادآور پیوند عاطفی مردم با همدیگر است.
…
در این رابطه:
کارمینا بورانا Carmina Burana
…
سایت همنشین بهار
http://www.hamneshinbahar.net

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)