دانستنی هایی درباره تور

وقتی می گوییم تور ارمنستان، معنی واژه تور روشن است زمانی هم که می گوییم تور ماهیگیری بازهم مفهوم رسا است. در عالم پارچه و نساجی هم تور معنای خاص و آشکاری دارد. چه کسی است که نداند این تورها بکلی متفاوت هستند. اما کاربرد لغت تور به همینها ختم نمی شود بلکه تور معانی و کاربردهای متعددی دارد. در این پست نگاهی می اندازیم به برخی از کاربردهای متفاوت این واژه تا تاکیدی کرده باشیم بر اینکه جای یک واژه مناسب و معادل تور در فرهنگ و صنعت گردشگری ما خالی است.

یک واژه و سه نوع تلفظ
مینویسیم تور اما سه جور می توانیم این واژه را تلفظ کنیم:
۱- تور toor
۲- تور tor
۳- تور tver
تلفظ سوم گرچه برای بسیاری از ما ناآشنا است اما مفهوم روشنی دارد. تور Тверь نام شهری است در استانی بهمین نام در کشور روسیه.
اما تلفظ یک و دو در زبانها و لهجه های مختلف ممکن است بجای یکدیگر استفاده شود. تلفظ نوع دو، من را همیشه بیاد سامانه اینترنتی TOR انداخته است گرچه هیچگاه از این سامانه استفاده نکرده ام. سامانه تور برای ناشناس ماندن در اینترنت و دور زدن سیستمهایی است که جلوی دسترسی آزاد به اینترنت را می گیرند.

تور در اسطوره های ادب فارسی
نام توران و توران زمین را در شاهنامه فردوسی دیده ایم. توران یکی از سرزمینهای تحت پادشاهی فریدون بود . فریدون پادشاه کل جهان بود. او همان پادشاهی است که با کمک کاوه آهنگر بر ضحاک جنایتکار پیروز می شود. فریدون ضحاک را نمی کشد بلکه او را در کوه دماوند زندانی می کند. فریدون سه تا فرزند داشت که دوتا از آنها خیلی عوضی بودند. یکی از فرزندان عوضی فریدون تور نام داشت که پادشاه توران می شود. فرزند درست و حسابی فریدون نامش ایرج بود که مادرش با مادر تور یکی نبود. ایرج پادشاه ایران می شود. تور برادر ناتنی خود ایرج را به قتل میرساند. تور را بعضی تورج هم خطاب کرده اند.
حالا که صحبت از اسطوره شد، اشاره ای هم داشته باشم به تور اسطوره اقوام اسکاندیناوی. تور Thor خدای رعد و برق و طوفان بود. همانطور که از معادل لاتین آن پیداست، حرف ت در این واژه مانند ث در عربی تلفظ میشود. بهمین خاطر مدتی است ویرایشگران ویکی پدیای فارسی این واژه را بصورت ثور می نویسند که البته من با این نوع نگارش موافق نیستم. روشن است که بحث در اینباره موضوع این پست نیست.

مناطقی در جهان که نام تور دارند
شهر تور Tours در فرانسه بسیار معروف است. نام شهر در زبان انگلیسی تورز تلفظ می شود اما تلفظ فرانسوی آن tuʁ نزدیک به تور است و در زبان فارسی ما به این شهر تور می گوییم. نبرد تاریخی تور که در قرن هشتم میلادی رخ داد و به نبرد پواتیه نیز خوانده میشود از نام این شهر گرفته شده است.
در استونی روستایی بنام تور Tõre وجود دارد و در کشور سوئد نیز تور Töre نام یک محله مسکونی است در شهرک کالیکس.

دانشمندی بنام تور
چون در بالا نام آقا تورج بعنوان آدمی شر ذکر شد، خوب است که نامی از جیمز تور هم بیاوریم. البته این تور نه اسطوره بلکه شخصیتی واقعی هستند و بعکس آن تور پلید شخصیتی فرزانه است. جیمز تور متولد نیویورک و اکنون پژوهشگر نانوتکنولوژی در دانشگاه رایس در هوستون تگزاس است.

کاربردهای دیگر تور
واحدی برای اندازه گیر فشار تور Torr نام دارد که از نام توریچلی فیزیکدان ایتالیایی گرفته شده است.
تور نام دیگر صورت فلکی تاربست نیز هست.
در زبان انگلیسی نیز اصلاحات متعددی وجود دارند که در آنها از واژه تور Tour استفاده شده است که پرداختن به آنها از حوصله این مطلب خارج است.

تور مسافرتی در زبان فارسی
مشاهده می شود که استفاده از واژه تور در حرفه گردشگری که از زبانهای خارجی به فارسی وارد شده است گاه ایجاد ابهام در گفتار و نوشتار هم می کند. متاسفانه هنوز واژه ای معادل تور مسافرتی پیشنهاد نشده است که هم رایج شود و هم ابهامها را برطرف سازد. واژه های پیشنهادی گردش یا گشت در میان مردم و فعالان گردشگری معانی خاص خود را دارند. سه عبارت تور ارمنستان، گشت ارمنستان و گردش در ارمنستان هریک کاربرد متفاوتی دارند
این کار ادیبان و اهالی فرهنگستان است که واژه ای فارسی و مناسب را بجای تور به در صعنت گردشگری پیشنهاد کنند تا هم به پربارتر شدن زبان کمک کرده باشند و هم ابهامها کمتر شود.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)