همنشین بهار: زیگونروایزن (آوای کولی) Zigeunerweisen

آهنگ متن ویدیو از ویولونیست شهیر اسرائیلی ایتسحاق پـِرلمان Itzhak Perlman است. ‌(اگر Google Chrome و… ویدیو را نشان نمی‌دهد. از مرورگر موزیلا Mozilla Firefox استفاده کنید.)

این بحث در مورد زیگونروایزن (آوای کولی) Zigeunerweisen /Gypsy Airs یکی از فاخرترین آثار «پابلو دو ساراساته» Pablo de Sarasate نوازنده مشهور ویولن و آهنگساز عصر رمانتیک است.
…
زیگونروایزن (زیگوینر وایسن) بر پایه آوازها و ملودی‌ کولی‌ها و غربال‌بندان غربتی بنا شده و گویی درد و رنج آنان را آهنگین کرده‌است.
اهل موسیقی گفته‌اند پوسته شکنی و عدم پایبندی ساراساته به چهارچوب‌های کلیشه‌ایِ شاخص در آثار تصنیفی ویولون، زیگونروایزن (آوای کولی)، را به اثری جاودان تبدیل کرده‌است.
زیگونروایزن به ملودی‌های فلامنکو و بومی اسپانیا که زادگاه ساراساته است شباهت چندانی ندارد و با نواهای کولی‌های مجارستان بیشتر می‌خواند. چه بسا وی ار «فرانتس لیست» Franz Liszt آهنگساز شهیر دوره رمانتیک که سال ۱۸۷۰ در بوداپست وی را ملاقات کرده، تأثیر گرفته باشد.
زیگونروایزن را ساراساته هشت سال بعد از ملاقات با فرانتس لیست، در سال ۱۸۷۸ ساخت.

البته وی آثار زیبای دیگری هم مانند فانتزی کارمن، فانتزی رومئو ژولیت، زاپاتیدو، کاپریس باسک و هابانرا Vito y habanera از مجموعه رقص‌های اسپانیایی آفریده که هر کدام جاذبه‌های خاص خودش را دارد، امّا زیگونروایزن چیز دیگری است. گویی از اعماق وجود آهنگساز سروده شده و با لطافت و ظرافتی معصومانه عجین گشته‌است.
زیگونروایزن را هنرمندان نامدار (با ویلن، پیانو، ترومپت، ساز دهنی و…) نواخته‌اند و چندین ترانه نیز روی آن ساخته شده‌است.
…
ریچارد تائوبر Richard Tauber یکی از بزرگترین خوانندگان قرن بیستم که بوسیدن دست زنان را ارج و احترام نهاد و حدود یک قرن پیش از آن ترانه (I Kiss Your Hand, Madame) ساخت، زیگونروایزن (آوای کولی) را سال ۱۹۲۸ با آواز دلنشین و حزین خود خواند. ایگور گورین Igor Gorin معلم موسیقی اطریشی نیز سال ۱۹۴۲ آن را اجرا نمود. گفته می‌شود استاد مرتضی حنانه یک سولوی ویولن نوشته‌است که بسیار مشابه و البته ساده شده قطعه «زیگونر وایزن» اثر «پابلو ساراسارته» است.
…
سحر نزدیک است و پرنده‌ای که هر شب در این هنگام آواز می‌خواند کم‌کم از راه می‌رسد. بی تردید از درون شب تار گل صبح خواهد شکفت و شب سمور و لب تنور هر دو می‌گذرد و تیرگی ـ حتی اگر ظلمت یلدا باشد ـ سپری خواهد شد. باید بشود.
برخیزیم و گوش به ندای سحر و به آوای کولی بسپاریم…
اینگونه آواها را که مثل مناجات عارفان حزین و رازآلود است باید بارها و بارها نوشید و با گوش جان شنید.

زیگونروایزن با آهنگسازی سارازات و نوازندگی یاشا هایفتز:

قسمت اول
قسمت دوم
قسمت سوم

منبع: مجله موسیقی گفتگوی هارمونیک Harmony Talk
…
چند نمونه دیگر از اجرای زیگونروایزن
سارا چنگ Sarah Chang نوازنده نامی اهل کره

Zigeunerweisen Sarah Chang

…
استفان میلنکوویچ هنرمند اهل سربیا
Stefan Milenkovich – Sarasate Zigeunerweisen

…
فرانچسکا دگو ، ویولونیست ایتالیایی
Francesca Dego plays Sarasate Zigeunerweisen

…
Rafael Mendez رافائل مندز (استاد برجسته نوازندگی ترومپت اهل مکزیک)

…
یهودی منوهین Yehudi Menuhin


اوچیدا هاکما (هاکِن) 内田 百間 بر اساس رمانی از سیجون سوزوکی 鈴木 清順 فیلم سینمایی زیگونروایزن ツィゴイネルワイゼン را در سال ۱۹۸۰ ساخته است. همچنین نام یکی از آلبوم‌های «فرانتس اشمل» Franz Chmel فلوت نواز اطریشی Zigeunerweisen است که سال ۱۹۸۹ ارائه داده است.
…
دوست موسیقدانی در مورد زیگوینروایزن، نکته‌ای گفت که گرچه من به دلیل ناآشنایی با این هنر اصلاً متوجه نمی‌شوم اما آنچه را او تقریر کرد و من نوشتم اضافه می‌کنم. می‌گفت اجرای جمله آغازین زیگونروایزن که مرکب از تعداد بیست و دو نت سه لا چنگ (از سل آزاد تا می بمل) می‌باشد، همچنین انگشت گذاری یعنی ادیت دست چپ (Fingering یا Edit) در جمله آغازین زیگوینروایزن برای ویولن و ارکستر، کار هر کسی نیست. به تحلیل ذهنی دقیقی نیازمند است که منجر به ادیت صحیح آن گردد.
…
ترانه حزین و دلنشینی که ریچارد تائوبر Richard Tauber حدود ۹۰ سال پیش، با الهام از آهنگ زیگونروایزن (آوای کولی) Zigeunerweisen در فیلم Das lockende Ziel خوانده است:

ایگور گورین Igor Gorin معلم موسیقی اطریشی هم سال ۱۹۴۲ زیگو
نروایزن را خوانده‌است:

…
در مورد Zigeunerweisen (آوای کولی) در دانشنامه ویکی‌پدیا هم نوشته‌ام اما آن مطلب و آنچه اینجا اشاره نمودم ـ از مطالعه و تحقیق که بگذریم ـ حاصل پرس و جو، از اهل موسیقی و خداوندان رأی است. من از موسیقی هیچ سررشته ندارم و هر جا خطا باشد به خودم برمی‌گردد که درست نفهمیده‌ام.
…
سایت همنشین بهار
http://www.hamneshinbahar.net

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)