نقش پررنگ زنان در انتخابات عراق

نکته شایان توجه در انتخابات پارلمانی آتی عراق که قرار است روز ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۳) برگزار شود، حضور پررنگ نامزدهای زن در فهرست‌های مختلف بلوک‌های سیاسی عراق است. در مجموع ۲۶۰۷ نفر از ۹۰۳۲نامزد این انتخابات زن هستند.

طبق قانون انتخابات عراق ، بلوک‌های شرکت کننده در انتخابات‌ها باید به ازای هر ۳ نامزد مرد دست‌کم ۱ نامزد زن معرفی کنند. به این ترتیب دست‌کم ۲۵ درصد کل نامزدها باید زن باشند. بلوک‌های سیاسی معمولا برای یافتن داوطلبان زن برای پر کردن این سهمیه به دردسر می‌افتند. اما انتخابات پیش ِ‌رواز این نظر استثناست و زنان زیادی از میان چهره‌های دانشگاهی، روزنامه‌نگاران و فعالان جامعه مدنی برای مشارکت در انتخابات پا پیش گذاشته اند. برخلاف اکثر نامزدهای مرد که حتی برنامه انتخاباتی مشخصی ندارند، این زنان اکثرا خواهان ایجاد تغییر در کشور هستند.

برخلاف دوره قبلی انتخابات پارلمانی، در این دوره بسیاری از زنانی که وارد رقابت شده اند، خواهان رواداری، گشایش فضا و آگاهی اجتماعی و سیاسی بیشتر هستند و این امر در نوع پوشش، موضوعات مورد توجه و برنامه‌های آنها به‌چشم می‌خورد. بسیاری از عراقی‌ها در شبکه‌های اجتماعی به این موضوع پرداخته اند و دوره بعدی پارلمان عراق شاهد حضور بی‌سابقه زنان عراقی خواهد بود.

بعد از ناکامی در اداره موفق کشور در ۱۱ سال اخیر، عراق ممکن است در آستانه ورود به مرحله‌ای تازه باشد. تصادفی نیست که این مرحله با تقویت صدای چهره‌ها و جنبش‌های مدنی و تضعیف مذهبیون همراه بوده است. نفوذ مذهبیون تا حدی کاهش پیدا کرده، و صدای آنها و شعارهایشان که بیشتر بر بی‌عدالتی‌ها و جنایات حکومت گذشته متمرکز است، دیگر به اندازه سابق برد ندارد. حالا نسلی جدید و بی‌ارتباط با خطاها و بدی‌های گذشته به میدان آمده؛ نسلی جوان. آنها با دموکراسی آشنا هستند، و می‌دانند که این سیستم با وجود محدودیت‌ها و ضعف‌هایش به آنها اجازه بیان افکارشان و مشارکت در فعالیت‌های سیاسی را می‌دهد.

این نسیم تازه به افزایش شمار نامزدهای زن شرکت کننده در انتخابات پارلمانی آتی هم کمک کرده است. زنان تحصیل‌کرده و دارای مدارک دانشگاهی و دیپلم‌های آموزش عالی در رشته‌های مختلف در انتخابات حضوری آشکار دارند.

نامزدهای زن با ظاهرهای مدرنی که مردم به دیدنشان در پارلمان عادت ندارند، رأی‌دهندگان را به‌خود جلب کرده اند و در کانون توجهات قرار گرفته اند. آنها حضور اجتماعی و سیاسی پررنگی هم داشته اند؛ به‌خصوص زنانی که در حوزه‌های ادبیات و رسانه فعالیت می‌کنند.

البته این شامل همه نامزدهای زن نمی‌شود، چرا که بعضی از چهره‌های پیشتر شناخته شده هم سخت در تلاشند با بکارگیری گفتمانی انتقادی در قبال عملکرد قوه مقننه و دولت به پارلمان بازگردند. بعضی از آنها از بلوک‌های سیاسی پارلمانی سابقشان انشعاب کرده اند و به بلوک‌هایی پیوسته اند که بخت بیشتری برای پیروزی در رقابت پیش ِرو دارند. عده‌ای از نامزدهای زن جدید سعی کرده اند با آراستن ظاهرشان توجه‌ها را به‌خود جلب کنند. این کار باعث شده که از آنها سوی بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی مورد تمسخر قرار گیرند. این کاربران معتقدند که ظاهر این زنان بیشتر به شرکت کنندگان در مسابقات زیبایی می‌خورد تا یک انتخابات سیاسی.

اما این بدان معنا نیست که برقراری دموکراسی در ۱۱ سال گذشته به شکل‌گیری نوعی فرهنگ انتخاباتی منجر شده است. در کنار پوسترهای نامزدهای زن لیبرال پوسترهای نامزدهای زن دیگری قرار دارد. در این پوسترها نام و نام ائتلاف این زنان قید شده، اما بجای عکس خودشان، عکس شوهر، برادر یا پدرشان چسبانده شده است. زیر این پوسترهای تبلیغاتی نسبت مردی که تصویرش دیده می‌شود با نامزد زن در یک جمله توضیح داده شده است.

به اینها باید عکس‌های زنان محجبه را هم اضافه کرد که در پوسترها تنها به‌شکل یک حجم سیاه دیده می‌شوند. اینها نشان‌دهنده عمق بحران اجتماعیست که عراق به‌خاطر فتاوی مذهبی و هنجارهای اجتماعی کهنه و منسوخ گرفتار آن است.

از این بحران اجتماعی و هیاهوی انتخاباتی که بگذریم، می‌بینیم که میان آرزوی ایجاد یک جامعه مدنی و میل به قدرت گرفتن زنان در پارلمان نوعی همخوانی و انسجام وجود دارد. این میل در گفتگوهای فرهنگی و در میان نخبگان جوانی که بعد از ناکامی احزاب اسلام‌گرا در اداره کشور از دست پیشقراولان دیکتاتوری به ستوه آمده اند، شایع و متداول است.

منبع: المانیتور – نبض العراق

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)