گرانی بنزین، کابوس رئیسی و ملایان
در سال‌های اخیر، بحث گرانی بنزین در ایران همواره موضوعی داغ و بحث‌برانگیز بوده است. از یک سو، ناترازی و افزایش روزافزون مصرف، ضرورت اصلاح قیمت بنزین را به عنوان راهکاری برای کنترل مصرف نشان می‌دهد. از سوی دیگر، نگرانی‌هایی از بابت تبعات منفی این افزایش قیمت بر معیشت مردم و تورم عمومی وجود دارد.
در حالی که ناترازی بنزین در ایران رو به تشدید است، تمرکز ملایان صرفا بر کاهش مصرف از سوی مردم متمرکز شده است. این در حالی است که بی‌توجهی به نقش خودرو سازان در ارتقای استانداردهای مصرف سوخت یک عامل اصلی در این زمینه است. عدم توسعه و ترویج استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند CNG و LNG نیز عامل دیگر می‌باشد. نقص در سیاست‌های کلان نفتی نیز، چالش‌های متعددی را در این زمینه ایجاد کرده است. این نقص در روند شامل عدم تولید و خودکفایی و روی آوردن به خام‌فروشی می‌باشد.
ریشه‌های ناترازی را نیز می‌توان در عوامل زیر جست: عدم تناسب بین تولید، تقاضا و مدیریت منابع نفتی. افزایش مصرف به دلیل عدم رشد ناوگان حمل و نقل عمومی و عدم ارتقای راندمان مصرف. عدم سرمایه‌گذاری کافی در تولید و ساخت پالایشگاه. صادرات مازاد این کالا در سال‌های گذشته بدون در نظر گرفتن نیازهای داخلی. سوء مدیریت منابع و تعهدات مالی دولت. تخصیص نادرست منابع و یارانه‌های پنهان در حوزه سوخت. عدم تأمین منابع مالی لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید بنزین.
مشکلات فنی و زیرساختی تولید بنزین نیز عوامل مختلفی دارد. فرسودگی تجهیزات و ناکارآمدی پالایشگاه‌ها و نقص در سیستم حمل و نقل و توزیع از جمله آنند.
راهکارهای پیش رو نیز عبارتند از کاهش مصرف با استفاده از مقولات زیر: ارتقای استانداردهای مصرف سوخت خودروها. توسعه و ترویج استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند CNG و LNG و فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی برای مصرف بهینه بنزین.
رئیسی دو راهی خطرناک افزایش قیمن بنزین
افزایش تولید نیز مستلزم اقداماتی که تجربه نشان داده است انتظار آنها در حاکمیت ملایان بیهوده است. سرمایه‌گذاری در احداث پالایشگاه‌های جدید. بهینه‌سازی و نوسازی پالایشگاه‌های موجود. استفاده از فناوری‌های نوین برای افزایش تولید بنزین از این جمله‌اند.
اصلاح سیاست‌های کلان در مورد مصرف نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد. مدیریت بهینه منابع نفتی و جلوگیری از خام‌فروشی. اصلاح نظام یارانه‌ها و قیمت‌گذاری بنزین. جلب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت پالایش و تولید بنزین.
از این رو حل مشکل ناترازی بنزین در ایران نیازمند یک برنامه جامع و بلندمدت است. این برنامه شامل مجموعه‌ای از اقدامات در زمینه‌های مختلف، از جمله کاهش مصرف، افزایش تولید، اصلاح سیاست‌های کلان و توجه به ابعاد اجتماعی و اقتصادی این موضوع می‌باشد. برنامه جامعی که داشتن انتظار آن از ملایان، به مانند سیاست کوبیدن آب در هاون است.
از سوی دیگر دولت رئیسی با کسری بودجه قابل توجهی مواجه است. افزایش قیمت می‌تواند به عنوان راهکاری برای جبران این کسری مورد استفاده قرار گیرد. امری که پیشتر نیز توسط روحانی در سال ۹۸ تجربه شد.
تبعات احتمالی گرانی بنزین نیز به شرح زیر می‌باشد.
افزایش تورم: افزایش قیمت می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سایر کالاها و خدمات اثر بگذارد و تورم را افزایش دهد.
فشار بر اقشار کم‌درآمد: اقشار کم‌درآمد بیشترین آسیب را از افزایش قیمت متحمل خواهند شد. زیرا در صورت گرانی این کالا بدون افزایش درآمد، سهم بیشتری از درآمد خود را صرف بنزین می‌کنند.
افزایش نارضایتی عمومی و اعتراضات: تجربه‌های قبلی نشان می‌دهد که افزایش قیمت بنزین می‌تواند به نارضایتی عمومی و اعتراضات اجتماعی منجر شود. [افزایش قیمت بنزین؛ حرکت بر روی لبه تیغ!]
از این رو به نظر می‌رسد «دولت جوان و حزب‌اللهی» رئیسی بر سر یک دو راهی هولناک بر سر گرانی یا سوختن و ساختن، مردد مانده است. گرانی قیمت می‌تواند آتشی را شعله‌ور کند که این بار شاید به منزله پایان عمر ملایان باشد.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.