آیت الله محسن غرویان در گفتگو با راه دیگر: برخورد فیزیکی در حجاب، جواب نخواهد داد

آیت الله محسن غرویان، مدرس اصول فقه و فلسفه در حوزه علمیه قم است؛ وى بر این باورست که “برخوردهای فیزیکی درباره حجاب تا کنون جواب نداده و از این پس هم جواب هم نخواهد داد” و امیدوار است که “در دولت جدید از بداخلاقی هاى سیاسی، اجتماعی عبور کنیم و به سمت انتخاب آزاد، رعایت شخصیت انسانها، احترام به کرامت انسانها و مسائل اخلاقی بهتر از دهه گذشته پیش برویم. چراکه تفسیر سبک زندگی از دیدگاه آقای دکتر روحانی بعنوان رئیس جمهور ایران با روسای جمهور قبل تفاوت دارد و ایشان معتقد به اخلاق شهروندی و امنیت بیشتر برای همه اقشار جامعه از جمله بانوان محترم و حتی اقلیت های دینی و مذهبی هستند که در سخنرانی های ایشان این نوع تفکر و بینش باز و احترام آمیز کاملا مشهود است.”

چهارشنبه هفته گذشته حسن روحانی در سخنانى به مناسبت هفته نیروی انتظامی براین موضوع تاکید کرده است که حضور پلیس باید در جامعه کمتر محسوس و بیشتر تاثیر گذار باشد. به گفته رئیس جمهور کشورمان اگر تذکری در مساله حجاب، لازم است باید از مدرسه، دبیرستان، دانشگاه، مساجد، علما و حوزه ها آغاز شود و آخرین مرحله، به تذکر پلیس می انجامد. پلیس معلم مردم نیست و باید به گونه ای رفتار کند که مردم قانون مداری را در رفتار پلیس مشاهده کنند.

به همین مناسبت به سراغ آیت الله محسن غرویان رفتیم و نظرات وی درباره نقش پلیس و رویکرد دولت در برخورد با مسئله حجاب را جویا شدیم که متن آن در پی می آید:

جناب آقاى غرویان، هفته گذشته آقای روحانی معیارهایی را برای پلیس در اجرای قانون حجاب و عفاف برشمردند نظر شما در این زمینه چیست؟ آیا نوع برخورد نیروی انتظامی با مقوله حجاب صحیح است؟

از دیدگاه من مسئله حجاب و عفاف یک ماهیت فرهنگی دارد و اساسا حفظ عفت، پاکدامنی و حجاب چه برای زنان و چه برای مردان؛ یک ماهیت باطنی و فرهنگی دارد. انسان باید برای خودش شخصیت باطنی زیادی قائل شود و به این موضوع برسد که برای متشخص ظاهر شدن در جامعه، باید گوهر عفت، پاکدامنی و اخلاق خود را حفظ کند. مسئله بیرون آمدن در جامعه با لباس خاص از مسائلی است که در قانون و ارتباط انسانها در روابط اجتماعی مطرح می شود و انسان زمانیکه از حریم خصوصی خود به جامعه وارد می شود باید عرف و فرهنگ غالب در جامعه را رعایت کند. اما نیروی انتظامی در کشور ما در هر دولتی به گونه ای عمل کرده است که یک وحدت رویه در مورد مسئله حجاب دیده نمی شود، کمااینکه در مسئله فیش های ماهواره هم یک وحدت رویه وجود ندارد یعنی قانون روشن و رویه واحدی مشاهده نمی شود. من فرمایشات آقای دکتر روحانی مبنی براینکه مسئله حجاب و عفاف یک مسئله فرهنگی است و باید از مدرسه، دبیرستان، محیط های علمی و فرهنگی مانند دانشگاهها آغاز و مطرح شود تا جوان های ما خودشان به مسئله عفاف و پاکدامنی که یک مسئله اخلاقی و باطنی است برسند، کاملا موافقم.

با وجود اینکه حجاب یک مقوله فرهنگی است اما رویکرد دولت ها پس از انقلاب اسلامی در برخورد با حجاب همواره الزام آور بوده و نه فرهنگی، چنین رویکردی در جامعه امروز ما بازدهی موثر خود را خواهد داشت؟

این رویکرد تا امروز جواب مطلوب نداده است و باز هم معتقدم بعنوان یک کار اساسی و ریشه ای باید روی ابعاد فرهنگی حجاب و عفاف در میان نسل جوان کار کرد و آنقدر مسئله را تبیین کرد تا افراد جامعه با اختیار، آزادی و تصمیم خود به مسئله حجاب و عفاف برسند. برخوردهای فیزیکی جواب نداده و جواب هم نخواهد داد، زیرا ماهیت مسئله عفاف، پاکدامنی معنوی، باطنی و اخلاقی، روحی و روانی است و برای تبیین آن نیاز به کارهای علمی و اخلاقی است.

در میان صحبتهایتان اشاره به حق اختیار و آزادی برای افراد جامعه در خصوص مسئله حجاب اشاره کردید پس شما هم به اینکه حجاب پوششی انتخابی است اعتقاد دارید؟

من معتقدم مطلوب آن است که فرد خودش به آگاهی و انتخاب برسد و اگر اینچنین شد این نوع حجاب و عفاف ریشه و پایه باطنی در شخصیت فرد خواهد داشت. اما نکته ای که باز برآن تاکید می کنم این است که در هر جامعه ای یک رسوم و آداب عرفی وجود دارد که مردم یا اکثریت مردم آنها را رعایت می کنند، اگر کسی خلاف عرف مردم رفتار کند با یکسری بن بست ها و مشلات مواجه می شود. بنابراین، خرد و عقلانیت جمعی و اجتماعی اقتضاء می کند که انسان به نظر دیگران هم احترام بگذارد و با عرف اجتماعی و فرهنگ حاکم بصورت ناگهانی و دفعی برخورد نکند.

شما دو مقوله “حجاب” و “عفاف” را در کنار هم بکار می برید، آیا مرزی بین این دو قائل نیستید، یعنی اگر فردی حجاب خود را رعایت نکند بمعنا آن است که عفاف ندارد و یا یالعکس؟

نخیر، اینچنین نیست. عفت یک امر باطنی است که به قلب و روح و باطن انسان بازمی گردد و لزوما به این معنا نیست که اگر فردی حجابش بازتر است، عفت ندارد. به هر حال باید توجه کرد که نمی شود فردی ادعا کند که کاملا عفیف و پاکدامن است اما رفتار ظاهری او خلاف آن را ثابت کند. بنابراین، رفتار ظاهری، نوع حرکات، لباس و آرایش باید همخوانی نسبی با ادعای عفت باطنی داشته باشد. مسائل فرهنگی بصورت دفعی حل نمی شود و معتقدم که انتخاب حجاب و نوع پوشش کار فرهنگی زیاد می خواهد و در جامعه لازم است تذکر داده شود.

این تذکر از سوی چه نهادی باید داده شود؟

همانگونه که دکتر روحانی هم فرمودند تذکرات پلیس باید آخرین مرحله باشد و نیروی پلیس عهده دار مسائل فرهنگی نیستند و نمی توانند باشند؛ چراکه مسئله عفاف و حجاب، یک مسئله اخلاقی و فرهنگی است و متولیان مسائل فرهنگ در جامعه از جمله اساتید دانشگاه، حوزه علمیه و مراکز علمی هستند باید عهده دار آن باشند. در حقیقت کار دولت، حکومت و نیروی انتظامی باید این باشد که تذکرات فرهنگی دهند و قطعا برخوردهای فیزیکی جوابگو نبوده و نخواهد بود.

همانطور که اشاره کردید وظیفه حکومت فرهنگی سازی در مقوله حجاب است اما شاهدیم برخورد با این مسئله همیشه تحت تاثیر شرایط و جو سیاسی کشور قرار گرفته است بعبارتی در مقاطع خاص از آن بعنوان ابزاری برای سرکوب افراد جامعه استفاده شده است، در حالیکه در یک جامعه سالم فرهنگ باید تحت حمایت سیاست آن کشور باشد. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟

مسائل اجتماعی و مسائل کلان اجتماعی مانند حجاب و عفاف همیشه معلول یک و یا دو علت نیستند، بلکه علل متعددی دارد. مسائل اقتصادی، سیاسی، دینی و مذهبی در آن دخیل است و از نگاه یک تحلیلگر مسائل علوم اجتماعی باید عوامل و اسباب مختلف مورد لحاظ قرار گیرد. البته مسائل سیاسی هم در این فراز و فرود رفتار ها و عملکردها نسبت مسئله حجاب و عفاف بی تاثیر نیست.

نظر شما را بعنوان یک محقق و مدرس علوم قرآنی می خواهیم در این مورد بدانیم؟

اگر بخواهیم حقیقت مطلب را بگوییم “نباید” اینچنین باشد. همانطور که عرض کردم مسئله فرهنگی حجاب یک مسئله باطنی، اخلاقی و درونی است اما فضای سیاسی و دولت ها و نوع نگرش دولتمردان به مسائل اینچنینی متفاوت بوده و هست. ما آرمانگرایانه نمی توانیم در این زمینه بحث کنیم. در هر حال انتخاب حجاب بر اساس علم، دانش، فرهنگ و اراده آزاد باید باشد اما واقعیت خارجی این است که باید ملاحظه افکار عمومی، جامعه دینی و مطالبات دینی مردم هم بشود. البته این منحصر به کشور ما نیست و در همه جوامع دنیا، فضای سیاسی در مسائل فرهنگی تاثیر گذارند و در کشور ما هم اینچنین است.

آیا امیدی است که در دولت جدید این نگرش و شیوه تغییر کند؟

آینده دولت دکتر روحانی را امیدبخش می بینم که از بداخلاقی ها سیاسی، اجتماعی عبور کنیم و به سمت انتخاب آزاد، رعایت شخصیت انسانها، احترام به کرامت انسانها و مسائل اخلاقی بهتر از دهه گذشته پیش برویم. البته تاکید کنم که این مسئله زمان می برد و بصورت دفعی تحقق پیدا نمی کند. بنابراین، بسیار امیدوارم که در دولت جدید به سمت امنیت اخلاقی، آزادی در سبک و نوع زندگی در یک جامعه دینی برسیم زیرا اکثریت مردم جامعه ما دینی و مذهبی هستند، اما تفسیرها از دین، دینداری و سبک زندگی دین متفاوت است. تفسیر سبک زندگی از دیدگاه آقای دکتر روحانی بعنوان رئیس جمهور ایران با روسای جمهور قبل تفاوت دارد و ایشان معتقد به اخلاق شهروندی و امنیت بیشتر برای همه اقشار جامعه از جمله بانوان محترم و حتی اقلیت های دینی و مذهبی هستند که در سخنرانی های ایشان این نوع تفکر و بینش باز و احترام آمیز کاملا مشهود است. بر همین اساس بنده به فضای اخلاقی، امنیت فرهنگ و آینده کشور امیدوارم.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)