خلخالی آکادمیک و تمام مصائب یک دانشگاه

«برای من که از دانشگاه دیگری به مقطع کار‌شناسی ارشد این دانشگاه راه یافتم، فضا غیرقابل تصور و غیر قابل تحمل بود؛ مانند آنچه از فضای توام با خفقان دبیرستان‌ها در دهه ۶۰ یاد می کردند. وارد شدن از در دانشگاه و برانداز شدن توسط نیروهای حراست برای مناسب بودن یا نبودن پوشش و حضور نیروهای حراستی در محوطه کوچک دانشکده بسیار برایم آزاردهنده بود، به همین خاطر تنها تلاش می‌کردم که کلاس‌ها را بروم و از دانشکده بیرون بزنم.»

توانا: این تفسیر یکی از دانشجویان سابق دانشگاه علامه که در دوره ریاست حجه الاسلام صدرالدین شریعتی در این دانشگاه تحصیل می‌کرد، از فضای دانشگاهش در گفتگو با توانا است. در همین راستا توانا گزارشی جامع  از وضعیت ۸ سال مدیریت صدرالدین شریعتی بر دانشگاه علامه و اقداماتی که به برکناری او منتهی شد تا طرح دو فوریتی مجلس در حمایت از وی، در اختیار مخاطبان خود قرار می دهد.

 روزگاری از دانشگاه علامه به عنوان برجسته‌ترین دانشگاه علوم انسانی خاورمیانه یاد می‌کردند، اما در این چند سال چه بر سر این دانشگاه رفت که بر اساس گزارش رسمی وزارت علوم در رده آخرین دانشگاه سراسری کشور به لحاظ عملکرد علمی خود قرار گرفت و به گفته دانشجویانش از لحاظ فضای اجتماعی تبدیل به پادگانی خوف انگیز شد تا جایی که در گزارش دفتر تحکیم وحدت به «احمد شهید» گزارشگر ویژه سازمان ملل، از شریعتی به عنوان یکی از پیشتازان سرکوب دانشجویان نام برده شد؟ همچنین در تازه ترین خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری ایسنا، در پی اخراج صدرالدین شریعتی بوسیله «جعفر توفیقی» سرپرست وزارت علوم، عده ای از نمایندگان مجلس در مخالفت با این برکناری، طرح دو فوریتی برای کاهش اختیارات سرپرستان وزراتخانه‌ها  مطرح کردند .

دانشگاه علامه بزرگ‌ترین دانشگاه علوم انسانی کشور است که در سال ۱۳۶۳ با ادغام دو مجتمع آموزشی بزرگ به نام‌های مجتمع دانشگاهی ادبیات و علوم انسانی و مجتمع دانشگاهی علوم اداری و بازرگانی آغاز به کار کرد. صدرالدین شریعتی مهر ماه سال ۱۳۸۴ و پس از انتخاب شدن محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور، حکم خود را برای ریاست دانشگاه علامه طباطبایی از وزیر علوم دریافت نمود. او پیش‌تر امام مسجد قبای تهران و معاون عقیدتی ـ سیاسی ارتش بود.

در روزهای اخیر با کنار گذاشتن شریعتی از مقام ریاست این دانشگاه، مطالب و گزارش‌های متعددی از تخلفات وی در وبسایت‌ها و جراید منتشر شد. همچنین عده ای از جمله «آیت الله مهدوی کنی» و «حسین شریعتمداری» مدیر مسئول روزنامه کیهان در حمایت از شریعتی برخواستند؛شریعتمداری در واکنش به عزل وی اینگونه نوشت: «آنچه همگان از ایشان می‌شناسند و همه شواهد نیز گواه آن بوده و در دسترس و قابل بررسی است، شخصیت علمی برجسته دکتر شریعتی، تلاش بی‌وقفه ایشان برای گسترش دامنه علم‌آموزی و پیشرفت‌های علمی، تأکید بر آموزه‌های اسلامی و انقلابی و ایستادگی ایشان در مقابل فتنه آمریکایی- اسرائیلی ۸۸ و روشنگری درباره آن خیانت بزرگ است.»

اما بحث ها تنها به برکناری شریعتی ختم نشد؛صحبت های او در مصاحبه با کیهان حاشیه ها و جنجالهایی آفرید؛ او مدعی شد که اخراج برخی اساتید از دانشگاه علامه توسط وی، به دلیل انحرافات اخلاقی آن‌ها بوده است. او در اینباره گفت: «یک عده از استادها اخراج شدند به خاطر سوء رفتار با دختران مردم؛ ما برای حفظ احترام و شأن‌شان بازنشسته ‌شان کردیم.»

بنا به گزارش مهر از افتتاحیه نمایشگاه بین المللی آموزش و خدمات الکترونیک، یکی از اساتید دانشگاه تهران در نقد  این سخنان به نقل از یکی از اساتید دانشگاه علامه تصریح کرد: «این استاد با ناراحتی مطرح می‌کرد که ما خجالت می‌کشیدیم وقتی شب به خانه‌مان می‌رفتیم، خانواده‌مان فکر می‌کرد ما روز را در دانشگاه علامه به اذیت و آزار ناموس مردم می‌پردازیم».

 مهر گزارش داد که این استاد دانشگاه تهران بلافاصله بعد از بیان این سخنان به گریه افتاد و با بغض تاکید کرد: «ما استادان دانشگاه با وضو به کلاس وارد می‌شویم ، چگونه است یک عده با مصاحبه‌هایی که می‌کنند به ما تهمت‌هایی می‌زنند که واهی است.» در پی سخنان این استاد ، عده‌ای از اساتید دانشگاه علامه حاضر در کنفرانس به گریه افتادند.

همچنین در مورد مسائل علمی دانشگاه علامه، دانشجوی سابق این دانشگاه به توانا اینگونه توضیح می‌دهد: «شورای دانشکده علوم اجتماعی متشکل از ریاست و معاونینی بود که از بین نزدیکان شریعتی تشکیل شده بود. جعفر هزارجریبی رئیس این دانشکده، کسی بود که با اینکه تازه مدرک دکترایش را گرفته بود، به خاطر نزدیکی با ریاست دانشگاه ، توانست مدارج ترقی را به سرعت طی کند. کسی که حتی در رابطه با مقالات منتشر شده‌اش نیز بین دانشجویان حرف و حدیث و شبهات زیادی وجود داشت. در گروه آموزشی ما نیز اساتید برجسته و بسیار باسوادی وجود داشتند و در کنار این اساتید، افرادی هم بودند که به لحاظ علمی بسیار عقب مانده بودند و براساس روابط ، استاد این دانشکده شده بودند و در طول دوره ریاست شریعتی توانستند به مراحل بالاتری برسند. عملا اساتید خوب رشته دچار سرخوردگی‌های زیادی شدند. بیشتر دانشجویان کار‌شناسی ارشد خب به طور طبیعی سعی می‌کردند این اساتید را بعنوان استاد راهنما و مشاور برای پایان نامه خود انتخاب کنند که شورای دانشکده در این بین کارشکن‌هایی می‌کرد، مثلا تعداد پایان نامه‌هایی را که این اساتید می‌توانستند راهنمایی کنند، محدود می‌کردند  یا از بین آن اساتید ضعیف که بعد از ریاست شریعتی به نان و نوایی رسیده بودند، استاد داور انتخاب می‌کردند تا جلسات دفاع را با اتهام ضعیف بودن پایان نامه و ضعیف عمل کردن استاد راهنما و مشاور بهم بریزند و به دانشجویان زنگ خطر بدهند که اگر با اساتید برجسته گروه، پایان نامه خود را بردارند، نتیجه‌اش داور شدن آن‌ها، نمره پایین دادن به تز و تحقیر دانشجو و استاد مربوطه است. تقریبا تمام همکلاسی‌های من از این موضوع رنج بردند.»

این دانشجو در پاسخ به پرسش ما در رابطه با شنود کلاس‌ها اینگونه توضیح می‌دهد: «خب این چیزی بود که همه از آن صحبت می‌کردند، در اتاق‌های اساتید به راحتی نمی‌شد از مسائل سیاسی صحبت کرد. به خاطر دارم که یکی از همکلاسی‌هایم که اهل سوریه بود یک هفته بعد از ارائه کنفرانسی انتقادی در رابطه با وضعیت کشورش به دلیل سانسور و فشارهای سیاسی به ما گفت که از سوی سفارت سوریه احضار و مجبور به پاسخگویی شده بود. به دلیل معتمد بودن تمام همکلاسی‌ها تنها ظن ما به شنود کلاس‌ها و در جریان گذاشتن سفارت از طریق نیروهای حراستی بود.»

اما با روی کار آمدن دولت حسن روحانی ورق برای دانشگاه علامه برگشت. در خواست‌های زیادی برای عزل شریعتی صورت گرفت که از جمله می‌توان به نامه ۴۰۰ نفری دانشجویان و فارغ التحصیلان این دانشگاه و شکل گیری یک کمپین فیسبوکی با عضویت تعداد زیادی از دانشجویان این دانشگاه اشاره کرد. امضا کنندگان نامه مزبور در درخواست خود اینکونه تصریح کردند که: «هیچ کس از رئیس دانشگاه علامه سوال نمی‌کند که چه نسبتی میان اسلامی‌کردن دانشگاه و توهین به شعور دانشجویان با این‌گونه جداسازی‌ها وجود دارد؟! آیا تفتیش رایانه‌های شخصی دانشجویان در خوابگاه‌ها چیزی جز تجاوز به حریم شخصی دانشجویان نام دارد؟! امنیتی‌کردن فضای دانشگاه با نصب دوربین‌های مداربستهٔ فراوان، اخراج اساتید دگراندیش و فرهیختهٔ دانشگاه و قطع معیشت آنان به بهانه‌های واهی، پرونده‌سازی، بی‌حرمتی، محدود کردن فضای بحث و گفت‌و‌گوی علمی، جولان بی‌ادبانه‌ و بی‌محابای نیروهای حراست در محوطهٔ دانشگاه، گشت‌های حجاب در محیط دانشگاه و نیز کشاندن مکرر دانشجویان به کمیته‌های انضباطی، همه و همه چه نسبتی با اسلامی کردن دانشگاه دارد؟!»

در ‌‌نهایت در شامگاه روز یکشنبه دهم شهریورماه ۱۳۹۲، ریاست شریعتی با حکم توفیقی سرپرست وزارت علوم خاتمه یافت.

شریعتی ۸ سال ریاست دانشگاه را به عهده داشت و می‌توان گفت در این مدت بحث برانگیز‌ترین مدیر دانشگاه های کشور بوده است. اما آیا انتشارگزارش‌ها، رنجنامه‌های اساتید و دانشجویان و کمپین‌های اخیر آنلاین در افشای اقدامات خارج از چارچوب و خودسرانه وی که حتی به تغییر سرنوشت عده زیادی از دانشجویان، اساتید و کارکنان این دانشگاه منتهی شد، مجازاتی را برای وی در پی خواهد داشت؟ در همین رابطه دکتر محمد شریف، استاد اخراج شده این دانشگاه در گفتگو با سایت آینده این سوالات را مطرح می کند: «هر کسی که خلافی در این کشورمرتکب شود، مجازات می‌شود. اما ابعاد دیگر چه؟ مثلا برای یک فروشنده مواد مخدر، غیر از جرم عمومی برای مواردی چون ضربه زدن به نظم عمومی و منافع و مصالح ملی هم به عنوان جرم در نظر گرفته می‌شود؟ برای این موارد چگونه باید با او برخورد شود؟ در این زمینه هم موضوع همین است. اشخاصی که از این طریق به منافع کشور و مردم ضربه زده‌اند، با این‌ها چگونه باید برخورد کرد؟ آقای شریعتی در دانشگاه علامه به منافع دولتی و ملی آسیب زده. آیا باید به کارخود در اینجا پایان دهد و در جای دیگری شروع به کار کند؟ آیا نباید به دلیل اقدامات ایشان ادعایی صورت گیرد و به تخلفاتش رسیدگی شود؟‌‌ همان طور که دادستانی که مدعی العموم و پاسدارمنافع عموم مردم است، در تخلفاتی نظیر خارج کردن اموال دولتی از ریاست جمهوری تکلیف سنگینی برعهده دارد که باید ادعایی رامطرح کند و پرونده تشکیل دهد و این موضوع را پیگیری کند.‌‌ همان طور که برای مسائل سیاسی به راحتی حکم صادرمی شود، آیا دراین قبیل موارد هم نظام حقوقی ما اعاده حیثیت می‌کند؟»
اقدامات صدرالدین شریعتی را -که از او به عنوان خلخالی آکادمیک یاد می کنند- در طول دوره ریاستش شاید بتوان به این موارد خلاصه کرد: بازنگری علوم انسانی با رویکرد اسلامی کردن دروس؛ بازنشستگی اجباری و حذف حدود ۲۵ نفر از اساتید برجسته این دانشگاه؛ تفکیک جنسیتی که بنا به گفته خود شریعتی کلاس‌های کار‌شناسی ارشد به طور کامل تفکیک جنسیتی شدند و در مقطع کار‌شناسی ۹۸% این طرح اجرا شد؛ حذف چند کد رشته از رشته‌های کنکور سال ۹۰؛ هیات علمی کردن خودسرانه ۱۰۰نفر از دانشجویان دکتری، مدیران و کارکنان دانشگاه خارج از رویه‌های قانونی؛ انحلال صندوق رفاه اعضای هیأت علمی؛ قوت بخشیدن به کمیته انضباطی و امنیتی کردن فضای دانشکده‌ها با گماشتن نیروهای حراستی متعدد و نصب دوربین‌های مداربسته ؛ تعلیق و اخراج تعداد زیادی از دانشجویان که حتی دانشجویان بسیجی‌ای که منتقد سیاست‌های شریعتی بودند هم از این فشارها در امان نماندند؛ محدودیت در انتخاب پوشش و محرومیت تعدادی از دانشجویان از خوابگاه ؛تغییر ساختار گروه‌های آموزشی؛ فارسی نمودن دروس انگلیسی رشته بیمه اکو؛ بورسیه‌های خارج از روال؛ پذیرش دانشجویان دکتری بدون انجام آزمون و بدون مصاحبه و صرفاً از طریق رابطه با  شخص شریعتی؛ تبدیل وضعیت سریع کارمندانی که خودش استخدام کرده بود و فقط ۲ یا ۳ سال مشغول به کار بودند، از پیمانی به کارمند رسمی؛ بورسیه کردن کارمندان نیروی انتظامی در دوره دکترا، متهم کردن اساتید و دانشجویان این دانشگاه به منحرف اخلاقی و موارد متعدد دیگر که از حوصله  متن خارج است.

اسامی چند تن از اساتید برجسته اخراج شده این دانشگاه نیز بدین قرار است:
۱۲ استاد دانشکده اقتصاد از جمله محمد ستاری فر رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت اصلاحات،جواد کاشانی ، جعفر جوزانی، مهدی طیب، محمد شریف، پرویز پیران، شیرین احمدنیا، شهلا اعزازی، رضا عاصی، محمد محمدی گرگانی،محمدرضا ضیایی بیگدلی، مرتضی مردیها ، دکتر ممتاز، مهریار داشاب و غیره

در همین حال اخیراً  وب سایت فرارو یادداشتی را از سوی یکی از اساتید این دانشگاه بدون ذکر نام منتشر کرده که پیشنهاد می دهد تا کمیته‌ای برای تحقیق و تفحص از عملکرد صدر الدین شریعتی تشکیل شود. در بخش‌هایی از این یادداشت اینگونه آمده است:

«از آنجا که بعید به نظر می‌رسد دادستان تهران و یا دادستان کل کشور رأساً و به ابتکار خویش در مسائلی که در ۸ سال اخیر در دانشگاه علامه طباطبایی رخ داده و احتمالاً شمار قابل توجهی از آن‌ها واجد وصف مجرمانه و دارای جنبه عمومی می‌باشند ورود کنند، به نظر می‌رسد تصویب و اجرای «طرح تحقیق و تفحص در باره عملکرد ۸ ساله آقای شریعتی در دانشگاه علامه طباطبایی» بیش از هر زمان دیگری ضروری باشد. تا – گزارش نهایی هیأت تحقیق و تفحص توسط مراجع انتظامی، اطلاعاتی و قضایی مورد پیگیری جدی قرار گیرد. در صورتی که پیشنهاد مطروحه به نحو مناسبی عملیاتی شود، می‌توان امیدوار بود که زمینه احقاق حق از اشخاص ستمدیده و جبران بخشی از خسارات وارد بر نظام آموش عالی کشور و به ویژه دانشگاه علامه طباطبایی فراهم خواهد آمد.»

 اما داستان دانشگاه علامه به کجا خواهد انجامید؟آیا پس از برکناری شریعتی و شروع به کار «حسین سلیمی»، رئیس جدید این دانشگاه که مورد حمایت منتقدان شریعتی هم هست، زخم این سالها التیام می گیرد و اساتید و دانشجویان بیرون شده دوباره به فضای دانشگاه باز می گردند یا آنچه که بر سر این دانشگاه در این ۸ سال رفت، به فراموشی و به تاریخ سپرده خواهد شد؟آیا برای جلوگیری از روی دادن اتفاقاتی اینچنینی براساس پیشنهاد استاد مذکور، تشکیل یک کمیته تحقیق و تفحص ضروری نمی نماید؟ آیا تشکیل کمیته تحقیق و تفحص و ارائه و افشای گزارشات شنیده شده و شنیده نشده از تخلفات ۸ ساله این فرد به مجازات وی منتهی خواهد شد؟ این‌ها سوالاتی است که باید به انتظار پاسخشان نشست.

 پی نوشت: نامه یکی از اساتید این دانشگاه درباره تخلفات شریعتی

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)