گویی چنان است که در غرب صرفه نمی‌کند دستگاهی که دچار مشکلی شده را تعمیر کنند، به صرفه آن است که آن را با ورژن جدیدتری معاوضه کنند، حتی اگر صدمه به دستگاه بسیار اندک باشد. البته چنین رفتاری در راستای منطق اقتصادی هم هست، منطقی که اساس آن به ترویج مصرف بیشتر متکی است که باعث تولید انبوه‌تر، فن‌آوری موثرتر و توسعه دانش می‌شود. یک دستگاه هر چه هم پیچیده باشد در دوره اخیر توسعه تکنولوژی دیگر به عنوان یک ماجول دیده می‌شود، و به این سبب فرآیند تولید به سمت ماجولار شدن هر چه بیشتر پیش می‌رود، ماجول‌های قابل تعویض، ماجول‌هایی که در سطحی بالاتر از «انتزاع» با یکدیگر تعامل می‌کنند، و این توان «انتزاع» است که جوهر آدمی را می‌سازد. پس بیراه نیست اگر گفته شود انسان امروزی به جهت سطح پیچیده‌تری از انتزاع که تمدن خود را بر آن بنا نهاده، با همنوعان خود در گذشته از نظر کیفی متفاوت است. اما به نظر می‌رسد چنین فرآیندی مشکلات خودش را هم دارد. قبلا در نوشته‌ای به عنوان آیا نئولیبرالیسم انسان‌ها را کم‌هوش بار می‌آورد، به موردی از آن اشاره کردم،‌ موارد زیاد دیگری هم هست که حوصله پرداختن به آن نیست، اما از آن میان فقط یک نکته‌ قابل تاملی وجود دارد که انگار به سیاست غرب در قبال ایران مربوط می‌شو.د. بارها سخنانی از سیاستمداران غربی شنیده شده که مثلا سیاست فشارحداکثری ترامپ در قبال ایران موفق نبوده، نظام تحریمی در برابر رژیم‌های استبدادی بی‌تاثیر است و مانند آنها. چنین سخنانی در مواقعی از دهان بزرگترین تصمیم‌گیران غربی نیز شنیده می‌شود انگار که نظام تحریمی مثل یک دستگاه یا ماشین است که اگر استارت نخورد باید آن را دور انداخت و چیز دیگری تهیه کرد! سیاستمداران بی‌حوصله غربی، تعمیرکار نیستند،‌ این نوابغ عاشق ماجول هستند، کار نکرد؟ خوب عوضش می‌کنیم! برای یک لحظه هم فکر نمی‌کنند که نظام تحریمی یک سیستم است با هزاران زیرسیستم دیگر، اگر به درستی کار نمی‌کند باید آنالیز شود. جنگ هم همینگونه است،‌ اصلا ابلهانه‌ترین کار همین گونه قضاوت‌هاست که مثلا جنگ خلیج فارس یا حمله به افغانستان «درست» بود یا «نادرست». اینها سیستم‌های پیچیده‌ای از تعداد زیادی فعالیت‌هاست که اختلال در هریک می‌تواند کل پروژه را با شکست روبرو کند. اما نوابغ غربی حوصله ندارند زیاد فکر کنند، آنها یاد گرفتند که همیشه ماجول را عوض کنند،‌ اما در بسیاری مواقع هیچ گزینه یا ماجول دیگری در اختیار نیست مکر اینکه دستانت را به علامت تسلیم بلند کنی. نحوه تعامل غربی‌ها با ایران من را همیشه به یاد این وضعیت می‌اندازد.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)