خانه امن: جنگ دهه ۹۰ یوگسلاوی سابق خشونت های شدید جنسی به همراه داشت که زندگی زنان را اعم از پیر و جوان،ا ویران کرد. یکی از وحشتناک ترین ترورهای این دوران ایجاد کمپ های تجاوز بود که در آنها مکرراً زنان را مورد شکنجه و خشونت قرار می دادند. تاریخ خدشه دار بالکان ها در سه سال جنگ خلاصه می شود که تا به امروز با اثرات زیان بار آن دست و پنجه نرم می کنند.
بعد از جنگ جهانی دوم، جمهوری فدرال یوگسلاوی به رهبری Marshal Tito به رسمیت شناخته شد. یوگسلاوی از شش جمهوری تشکیل شده است: بوسنی و هرزگوین، کروشا، صربز، مسدونیا، مونتنگرو، صربیا و اسلوانیا که نژادها و قوم های مختلفی در آنجا زندگی می کردند. قانون اساسی سال ۱۹۷۴ که به ایجاد دولت های محلی کمک کرد مناطق کوزوو و وجودینا را حکومت های مستقل اعلام کرد. صرب ها، کروشاها و مسلمانان بوسنی گروه های نژادی مستقلی در فدراسیون تلقی می شدند، اما به آن گروه ها توجه خاصی نمی شد. حکومت دیکتاتوری تیتو اصطلاح “ملی گرایی”، را منع کرد و فعالان پیشگام جنبش ملی گرایی را روانه زندان نمود.
در سال ۱۹۸۰ که حکومت تیتو به پایان رسید، تمایلات کمونیستی مشهور یوگسلاوی جای خود را به تابعیت های نژادی و ملی گرایانه دادند. در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ که در نتیجه رکود اقتصادی فشارها و نگرانی های مالی افزایش پیدا کرده بودند، فروپاشی اتحاد جمهوری های یوگسلاوی آغاز شد. بر اساس دیوان محاکمات جزائی بین المللی یوگسلاوی پیشین، ۴۳ درصد جمعیت بوسنی-هرزگوین در دهه ۱۹۹۰ مسلمانان بوسنی (مشهور به بوسنیکا)، ۳۳ درصد صرب های بوسنی، ۱۷ درصد کروشا های بوسنی و حدود ۷ درصد از ملیت های دیگر بودند. بر خلاف آمار و ارقام ذکر شده، صرب ها و کروشا های بوسنی بدلیل منطقه جغرافیایی، قدرتمند تر از صرب و کروشا بودند.
در مارچ ۱۹۹۲، بیشتر ساکنان بوسنی خواهان استقلال بودند، اما از طرف قدرت های سیاسی صرب با خشونت روبرو شدند. صرب های بوسنی به کمک ارتش صربیا و مردم یوگسلاوی مدعی کنترل وضعیت بوسیله خشونت بودند. کروشاهای بوسنی به کمک کروشا اعلام قدرت کردند. جنگ تا نوامبر سال ۱۹۹۵ با کشتار، قتل عام و تجاوز سیستماتیک رسماً ادمه یافت. با اینکه تمام مردم و نژادها مختلف خشونت گری می کردند اما صرب های بوسنی مسئول اکثر حملات جنسی به خصوص به زنان مسلمان بودند. تخمین زده شده که حدود ۶۰۰۰۰ زن مورد تجاوز قرار گرفته اند. تجاوزهای گروهی اوایل جنگ، از آپریل تا جولای سال ۱۹۹۲، در شهر فوکا در جنوب شرقی بوسنی صورت گرفتند. چندین سال بعد در سال ۱۹۹۵ شهر کوچکی به نام Srebrenica از طرف سازمان ملل “منطقه امن” اعلام شد اما چیزی نگذشت که به دستور Ratko Mladic ژنرال ارتش صرب بوسنی و به همراه سیاستمداری بنام Radovan Karadzic، این منطقه نیز به یکی از پایگاه های قتل عام و تجاوز تبدیل شد. از آنجا که گروه ارتشی Dutch Blue Helmets مسئول حفاظت از این منطقه بودند، اغلب از ارتش هلندی سازمان ملل به عنوان مقصر نام برده می شود. این ارتش در دوران مأموریت Serbenica را ویران کرد. BBC پس از تحقیق در مورد این مسئله در سال ۲۰۰۲، مقامات هلندی را که به ارتش هلند ماموریت حفاظت از چنین منطقه بحرانی، بدون تجهیزات مناسب را داده بود مسئول دانسته و خواهان استعفای دولت هلند شد. با اینکه بیشترصرب ها مسئول تجاوزات این دوران بودند، اتهام تجاوز به زنان صرب توسط مسلمانان بوسنی راه نفوذی برای تبلیغات صرب ها شد.
چگونه خشونت جنسی به عنوان حربه جنگی استفاده می شود؟
برای پاکسازی نژادی: زنان قربانی شهادت داده اند که در حین تجاوز به آنها سربازان به آنها گفته اند که می خواهند باردارشان کنند تا بچه ها نژادشان با مادرانشان متفاوت شود و یا می گفتند که به آنها تجاوز می کنند تا آنها را بخاطر مسلمان بودنشان مجزات کنند. همچنین زنانی بودند که به زور بادار شده و مجبور به نگه داشتن آن بچه می شدند.
سازمان ملل “پاکسازی نژادی” را به عنوان “سیاستی هدفمند که توسط یک گروه نژادی و مذهبی طراحی شده تعریف می کند که به مردم نژادها و مذهب های دیگر خشونت گری کرده و اعمال تروریستی انجام می دهند. ما از این اصطلاح استفاده می کنیم زیرا نه تنها زنان را مورد قتل قرار می دهد بلکه تهدید به استفاده از بدن آنها برای تولید مثل است. برای مثال، برای اصلاح نژاد به زنان بسیاری تجاوز شده است، حال آنکه در دیگر بحران ها زنان مجبور به سقط جنین و یا عقیم شدن می شوند تا به زاد و ولد های آینده پایان داده شود. در مورد بوسنی، زنان همچنین تحت شکنجه های سیاسی – جنسی بودند تا بر خلاف خواسته خود به این نحو بچه دار شوند.
برای تحقیر: به زنان در مقابل فرزندان و شوهرانشان در حالیکه با اسلحه تهدید می شدند تجاوز کرده بودند. موارد بسیاری نیز از تجاوز به زنان سالخوده گزارش شده که نه بخاطر باردار کردن آنها بلکه تنها بدلیل تحقیر کردن آنها انجام شده است. هزاران مرد مجبور به داشتن رابطه جنسی با مردان دیگر شده که از آن جمله می توان رابطه پدران با پسرانشان را مثال زد.
برای اعمال ترس و ترغیب به فرار: بر اساس تحقیق سرمایه ملی سال ۲۰۰۶ سازمان ملل، برای بیرون کردن و فراری دادن جمعیت مسلمان از تجاوز عمومی استفاده شده است. مرتباً به زنان بسیاری در خانه و مقابل اعضا خانواده شان و به زنان دیگر نیز در اماکن عمومی، و در روز روشن تجاوز شده است.
برای کسب اطلاعات: زنان شهادت داده اند که قبل از تجاوز به آنها سربازان می پرسیدند که آیا مردانی دور و بر و در جنگل پنهان شده اند. یکی از این زنها گفت که سربازان عکس دوست پسرش را قبل از تجاوز، به او نشان می دادند.
تجاوز بخشی از چپاول: کمیسیون متخصصین سازمان ملل در گزارش نهایی راجع به خشونت جنسی در یوگسلاوی پیشین اشاره کرده است که اغلب این تجاوزات به همراه دزدی از اموال شخصی صورت می گرفته است: “وارد خانه می شدند، دزدی می کردند، و ساکنین خانه را شکنجه می دادند و اغلب مقابل اعضای خانواده و یا در اماکن عمومی به آنها تجاوز می کردند. برخی شهادت داده اند که مردانی مسلح برای دزدی پول و جواهر به خانه ها حمله می کردند.
فشار و اجبار دیگر سربازان: برخی از سربازان صرب گفتند که علی رغم میل باطنی از جانب سربازان دیگر مجبور می شدند که در این تجاوزات شرکت کنند. یکی از سربازان احساس پشیمانی شدیدی می کند اما سربازان دیگر او را مجبور کرده بودند.
الگوهای خشونت
- همه تجاوز می کردند اما اکثر صرب ها به زنان مسلمان. برخی از زنان مرتب توسط سربازان مختلف تجاوز می شد و به دلیل تکرار آن عده ای جان خود را از دست می دادند. کمپ های تجاوز در رستوران ها، متل ها، مدارس و دیگر ساختمان های بزرگ ایجاد شده بودند. مشهورترین کمپ تجاوز Partizan Sports Hall بود که در آن بیش از ۷۰ زن ماه ها به اسارت گرفته شده و شکنجه می شدند.
- اقامتگاه سربازان اغلب به مکانی برای خشونت تبدیل می شد. زنان و دختران جوان را می گرفتند و برای تجاوز به این خانه ها می بردند. بعضی اوقات سربازان آنها را به زور از کمپ های بزرگتر می گرفتند، به آنها تجاوز می کردند و دوباره به آن کمپ ها باز می گرداندند.
- همچنین خانواده هایی در خانه های خود حبس می شدند و در مقابل دیگر اعضا خانواده به آنها تجاوز می شد.
- به زن و دختر، پیر و جوان تجاوز می شد. شهادت زنان سالخورده نشان می دهد که این زنان گمان می کردند که به خاطر سن شان در امان هستند و به همین دلیل فرار نکرده اند اما خلاف تصورشان به آنها نیز تجاوز شده است.
آمار
تخمین زده شده که بین ۲۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ مورد تجاوز صورت گرفته است اما متأسفانه اکثر منابع اظهار می کنند که آمار دقیقی را نمی توان مشخص کرد. بر اساس گزارش تخمینی یکی از منابع، نماینده مخصوص خشونت جنسی در دوران بحران سازمان ملل، بین ۵۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ مورد تجاوز صورت گرفته است. گزارش سازمان Amnesty بیان می دارد:
“هیچ آمار معتبری در مورد تعداد زنان و مردانی که به آنها تجاوز شده و یا مورد آزارهای جنسی دیگری قرار گرفته اند در دست نیست. طبق اولین آمار تخمینی تجاوز تهیه شده توسط دولت بوسنی – هرزگوین ۵۰۰۰۰ تن قربانی تجاوز شده اند، که البته گفته شده این آمار بی اعتبار و جنبه سیاسی داشته است. آمار تخمینی پارلمان مجلس شورای اروپا ۲۰۰۰۰ زن بوده که مورد تجاوز و دیگر فرم های خشونت جنسی واقع شده اند. احتمالاً آمار دقیق کسانی که بین سال های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۵ مورد تجاوز قرار گرفته اند هرگز مشخص نخواهد شد.
گزارش سال ۱۹۹۴ سازمان ملل: “طبق گزارش کمیسیون بوسنی – هرزگوین، آمار ۲۵۰۰۰ قربانی به ثبت رسیده است، اما صحت این آمارگیری مشخص نیست. علاوه بر این به نظر می رسد که این آمار قبل از تجاوز عمومی Srebrenica گرفته شده که تا سال ۱۹۹۵ اتفاق نیفتاده بوده است. برخی متخصصین معتقدند که تأکید بر روی بدست آوردن آماری دقیق تر، در دهه ۱۹۹۰ مخاطره انگیز بوده زیرا که در صورت بدست آوردن آماری پایین تر از آنچه که تخمین زده شده بود به روزنامه نگاران و مسئولان اجازه می داد که اظهار کنند مسئله تجاوز آنچنان هم وخیم نبوده است.
طرز تفکرهای فرهنگی در رابطه با جنسیت
پس از تجاوز، زنان متأهل اغلب توسط شوهرانشان به دلایل فرهنگی و مذهبی طرد می شدند. با این وجود یک جنبش قوی در منطقه بوجود آمد؛ امامان و رهبران اجتماعات مرد مسلمان شوهران را ترغیب کردند که عقاید مذهبی در مورد تجاوز به همسرانشان را کنار بگذارند و همسرانشان را به خانه برگردانند و به آنها پناه دهند. مسئله خاص این بحران، نگاه به تجاوز به عنوان یک معضل اجتماعی بود. علاوه بر آن، Indira Kajosevic، متخصص بوسنیایی، قربانی، مؤسس اولین مرکز رسیدگی به آسیب های روانی و گروه های فمینیستی بوسنی می گوید که زنان منطقه توانستند با سازمان دهی خاص و پس از این بحران دوباره وجهه و شأن خودشان را بدست آورند.
مترجم: مهتاب صمیمی
منبع: http://goo.gl/XONfv
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر می‌کنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.