وضعیت اعتراضات کارگران ایران در روز جهانی کارگر
روز اول ماه می برابر با ۱۱ اردیبهشت هر سال مصادف با روز جهانی کارگر یا روز بین‌المللی همبستگی کارگران است. در آستانه‌ی این روز، وضعیت کارگران در ایران چگونه است؟
روز اول ماه می سال ۱۸۸۶، در آمریکا بیش از ۴۰۰ هزار کارگر برای کاهش زمان کار روزانه‌شان، از ۱۴ ساعت به ۸ ساعت، دست به اعتصاب زدند.
در روز سوم اعتصاب، پلیس، کارگران را به‌گلوله بست، پنج‌کارگر کشته و عده‌یی مجروح شدند. روز چهارم ماه می، کارگران به‌اعتراض دسته‌جمعی بزرگتری دست زدند.
متعاقبا پلیس، رهبران اعتصاب را دستگیر کرد. چهار رهبر اعتصاب پس از محاکمه اعدام شدند. اما مبارزه کارگران بی‌ثمر نماند و نزدیک به ۵۰۰ هزار کارگر حق هشت ساعت کار روزانه را به دست آوردند.
سه‌سال بعد در ژوئیه ۱۸۸۹، کنگره بین‌الملل سوسیالیست، در پاریس، تصمیم گرفت روز اول ماه می را روز بین‌المللی همبستگی کارگران اعلام کند و هر ساله مراسمی به این مناسبت برگزار نماید.
روز جهانی کارگر در ایران
در ایران جشن اول ماه می، برای اولین بار، در سال ۱۲۹۹ برگزار شد. در دوره نظام سلطنتی سابق، این مراسم اغلب به صورت مخفیانه برپا می‌شد.
بعداز سقوط رضاشاه، دوباره امکان برگزاری علنی این جشن‌ها پیدا شد و بعضی از اسناد تاریخی از تظاهرات بزرگ اول ماه می درسالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ حکایت دارند.
در سال ۱۳۳۱، به دستور دکتر مصدق، روز اول ماه می، عید کارگران و تعطیل رسمی اعلام شد. اما پس‌از کودتای ننگین ۲۸ مرداد، مجدداً این مراسم، مخفیانه برگزار می‌شد.
چندی بعد شاه، روز تولد پدرش؛ ۲۴ اسفند را روزکارگر اعلام کرد! ولی، با اوجگیری جنبش دانشجویی در داخل و خارج کشور و افشای ماهیت نظام سلطنتی در افکار بین‌المللی، شاه ناچار به‌عقب‌نشینی شد و روز اول ماه می، به‌عنوان روز کارگر، تعطیل کارگری اعلام شد.
حمله به تجمع روز جهانی کارگر
در روز ۱۱ اردیبهشت ۱۳۲۵ [اول ماه می ۱۹۴۶ میلادی] تظاهرات کارگران در کرمانشاه مورد حمله‌ی پلیس قرار گرفت. در این تظاهرات ۱۴ کارگر کشته و ۱۲۰ کارگر زخمی شدند. این کارگران نخستین جانباختگان اول ماه می در ایران هستند.
همچنین یکی از بزرگترین اعتصابهای کارگری، اعتصاب سراسری صد هزار نفر از کارگران نفت جنوب، در ۲۳ تیرماه ۱۳۲۵ بود که خواست‌های سیاسی از قبیل تغییر استاندار وقت و عدم دخالت شرکت نفت در امور داخلی ایران در برداشت. این اعتصاب مورد یورش و سرکوب قرار گرفت و ۴۶ کشته و ۱۷۰ مجروح بر جای گذاشت.
کشتار کارگران در ایران توسط حکومت شاهنشاهی
اعتصاب زحمتکشان کوره‌پزخانه‌ها در ۲۳ خرداد ۱۳۳۸، به خاطر افزایش دستمزد، که منجر به‌کشته‌شدن ۵۰ کارگر شد و اعتصاب کارگران جهان‌چیت در سال ۵۰ که آن نیز توسط شاه به خاک و خون کشیده شد نیز، از نمونه‌های برجسته مبارزات کارگران ایران است.
در سالهای آخر حکومت شاه، از طرف اتحادیه‌ها و سندیکاهای فرمایشی، مراسمی به نام «روز کارگر» برای ستایش از به اصطلاح خدمات شاه به‌کارگران ! برپا می‌شد که مورد نفرت توده‌ها بود.
اما اعتصاب کارگران و کارکنان صنعت نفت در سال ۱۳۵۷ و قطع صدور نفت، ضربه کمرشکنی بود که بر نظام سلطنتی وارد آمد و راه به پایان آن برد.
روز جهانی کارگر بعد از انقلاب ضد سلطنتی
بعداز انقلاب ۵۷، کارگران و زحمتکشان ایران نیز مثل دیگر اقشار جامعه امید داشتند به حقوق منصفانه خود دست یابند.
پس از انقلاب۵۷، سازمان‌مجاهدین خلق ایران اولین مراسم باشکوه روز کارگر را در کرج و در گرامیداشت خاطره کارگران جهان‌چیت که در سال ۵۰ به‌دست مأموران شاه شهید شده بودند، برگزار کرد.
در سال ۵۹، سازمان مجاهدین میتینگ بزرگ روز کارگر را در ترمینال خزانه تهران برگزار کرد. چند گروه سیاسی دیگر نیز برگزاری مراسم روز کارگر را در محل‌های جداگانه اعلام کرده بودند.
کارگرانی در ایران مانند تمامی کشورهای دیگر جهان به تعطیلی کارخانه‌ها، عدم دریافت حقوق، اعتراض به خصوصی‌سازی کارخانه‌ها و شرکت‌ها، برخوردار نبودن از حق بیمه‌درمانی و مزایای کارگری در شرایط سخت، اخراج کارگران و استفاده از کود‌کان و … اعتراض داشتند و امیدوار بودند که به حقوق حقه‌ی خود دست یابند اما نظام ولایت فقیه این امید را به یاس تبدیل کرد.
رویکرد حکومت ولایت فقیه با روز جهانی کارگر
نظام در طول نزدیک به ۴۴ سال حاکمیت خود نشان داد که مانند بقیه اقشار جامعه، حقوق کارگران را نیز به رسمیت نمی‌شناسد و حق‌خواهی آنان را با اخراج، ضرب و شتم، دستگیری فعالان کارگری، و زندانی‌کردن آنان، پاسخ می‌دهد.
اما کارگران نیز از حقوق مسلم خود عقب ننشستند. اعتصابات و اعتراضات قدرتمند کارگران در مراکزی از جمله هپکو، فولاد اهوازِ اعتراضات بازنشستگان، معلمان و کارگران نیشکر هفت‌تپه به تسخیر خیابانها انجامید و بارها تحصن گسترده‌ی معلمان و رانندگان و تجمعات بازنشستگان، نظام و سیاست‌هایش را به چالش کشید.
کمیت و کیفیت اعتراضات کارگری در ایران چشمگیرترین، در میان اعتراضات اقشار مختلف کشور بوده است و به خوبی نشان از ظلمی دارد که از سوی نظام ولایت فقیه بر آنان می‌رود.
نگاهی به وضعیت کارگران ایران در روز آستانه روز جهانی کارگر
در یک سال منتهی به روز جهانی کارگر در سال ۱۴۰۱ یا به عبارت بهتر در اعتراضات کارگری سال ۱۴۰۰، این اعتراضات به رغم وجود کرونا از کمیت و کیفیت بالایی برخوردار بوده است. [روز جهانی کارگر و وضعیت کارگران در ایران]
در سال ۱۴۰۰ و بر اساس آماری که توسط جوامع آماری گردآوری شده است مجموعا در ایران ۱۲ هزار و ۳۶۰ مورد حرکت و تجمع اعتراضی صورت پذیرفته است.
میزان اعتراضات کارگری در ایران در سال ۱۴۰۰ به نسبت سال ۱۳۹۹ رشد ۳ برابری داشته است.
آمار کمی اعتراضات در استان‌‌های مختلف کشور
آمار کمی اعتراضات در استان‌‌های مختلف کشور به شرح زیر بوده است
قیام خوزستان: ۱۹۶مورد
قیام اصفهان: ۲مورد
کارگران: ۸۰۹۷ مورد شامل اعتصاب کارگران صنایع نفت و پتروشیمی‌ها ۷۲۰۳ مورد
سایر اعتراضات کارگران ۸۹۴ مورد
فرهنگیان: ۱۹۹۰مورد شامل اعتصاب فرهنگیان استان فارس و ۲ دوره اعتصاب۲ روزه فرهنگیان شهرهای مختلف ۸۵۱ مورد
سایر اعتراضات فرهنگیان ۱۱۳۹مورد
بازنشستگان: ۴۵۷ مورد
کشاورزان: ۹۶ مورد
پزشکان: ۶۶ مورد
دانش آموزان: ۵۵ مورد
پرستاران: ۵۴ مورد
دامداران: ۳۶ مورد
غارت‌شدگان: ۳۲ مورد
دانشجویان: ۳۰ مورد
بازاریان: ۱۸مورد
کامیونداران: ۱۳ مورد
تاکسیداران: ۱۲ مورد
مرغداران: ۹ مورد
مهندسین: ۷ مورد
سایر اقشار: ۱۱۳۲ مورد
زندانیان: ۵۸ مورد
ویژگی‌های قیام‌ها و اعتراضات اقشار مختلف:
۱. در بسیاری از اعتراضات و قیام‌ها جوانان و مردم، با مأمورین حکومتی درگیر شدند.
۲. حضور زنان و جوانان در قیام‌ها و اعتراضات چشمگیر بود.
۳. اعتراضات در تمامی ۳۱ استان ایران و در شهرهای مختلف یک استان، شکل گرفت.
۴. تعداد قابل توجهی از اعتراضات سازمان یافته و با فراخوان قبلی در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت.
۵. خواسته‌های اقشار مختلف به تدریج از مسائل صنفی به سمت مسائل سیاسی، سمت و سو گرفت که خود را در شعارهای تجمع کنندگان نشان می‌داد.
اعتراضات کارگران در سال ۱۴۰۰ قریب به ۸۰۹۷ مورد بوده است
سال۱۴۰۰ سال سختی برای کارگران بود. از یک سو کارگران با عدم دریافت حقوق و سایر مزایا از چندین ماه تا یکسال و بیشتر، خصوصی‌سازی تعدادی از شرکت‌ها و کارخانه‌ها و بدنبال آن اخراج شمار زیادی از کارگران، از سوی دیگر گرانی روز افزین مایحتاج اولیه، مسکن، آب و برق دست و پنجه نرم می‌کردند.
از سوی دیگر اجبار در خرید تبلت و گوشی‌های هوشمند برای حضور فرزندانشان در کلاس‌های آنلاین، همچنین گسترش کرونا و نبود حداقل‌های بهداشتی در محیط کار، فشار سنگینی را بر کارگران و خانواده آنها وارد کرد. اما کارگران در این پروسه زمانی، بالاترین اعتراضات را به خود اختصاص دادند.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.