حکایت تکراری بی‌آبی زاینده‌رود/ نابودی ۷۰ درصد محصول کشاورزان شرق اصفهان

پس از کشمکش‌های فراوان ۲۲تیرماه دریچه‌های سد زاینده‌رود بسته شد تا دوباره جریان آب در رودخانه زاینده رود قطع شود و به این ترتیب ۷۰ درصد محصولی کشاورزان شرق اصفهان به یک باره از بین برود.
به گزارش خبرنگار مهر از اصفهان، کمتر رودی در کشور وجود دارد که باز و بسته شدنش همواره با این همه حاشیه و جنجال و بحث‌های سیاسی و کارشناسی همراه باشد، اما زاینده رود مانند سرنوشت متفاوتی که بیش از ۱۰ سال است با خشک شدنش برایش رقم خورده، قصه باز و بسته شدنش به روی مردم اصفهان حاشیه‌ها و بحث‌های خاص خود را دارد.

سریال زاینده رود و روی خوش آن برای مردم و کشاورزان اصفهان را می‌توان در پنج پلان متفاوت که هریک به تصمیمات مربوط به باز شدن این رودخانه زاینده تا شایعات و واقعیات در مورد چرایی بسته شدن دوباره آن را مورد بررسی قرار داد.

بازار گرم تایید و تکذیب

شاید پلان اول از روزهای آغازین اسفند ۹۱ رقم خورد روزهایی که برای مردم و کشاورزان اصفهانی روزهای تایید و تکذیب‌ها آن هم از نوع مسئولانه و غیرمسئولانه در مورد باز شدن یا نشدن رودخانه زاینده رود برای فروردین در پیش رو بود.

گمانه ‌زنی هایی که با خبر باز شدن رودخانه در روزهای به نیمه رسیده اسفند از سوی نماینده اصفهان در مجلس و آن هم بر روی آنتن زنده برنامه “هشت بهشت” رقم خورد اما عمر این خبر و وعده چندان به درازا نکشید و این بار محمد مهدی اسماعیلی معاون سیاسی امنیتی استاندار اصفهان بود که با اعلام تکذیب این خبر از اعلام باز شدن رودخانه تنها از سوی کمیته آب استان اصفهان خبر داد و هر خبر و اظهارنظری غیر از آن کانال را رسمی ندانست.

به هر روی پیش‌بینی کامران درست از آب درنیامد و سراین قصه به دست شهرداری اصفهان برای اعلام زمان باز شدن رودخانه زاینده رود افتاد، و این شد که مرتضی سقائیان‌نژاد در همان ماه خبر از باز شدن رودخانه برای عید نوروز را داده بود، موضعی که این دفعه و از سوی شخص استاندار اصفهان بر تکذیب آن مهر تایید خورد.

بعد از این اظهارنطر سقائیان نژاد نوبت به اعضای شورای شهر اصفهان که اتفاقا در آستانه انتخابات شوراها هم قرار داشتند رسید تا زاینده رود و معمای باز نشده‌اش، موضوعی برای طرح دغدغه‌های اعضای شورای شهر در مورد رودخانه و وضعیت کشاورزان و مردم شهر شود که از قضا این آقایان هم قصد خدمت‌گذاری دوباره در پارلمان شهر را داشتند.

دوباره ذاکر اصفهانی به میدان این گمانه‌زنی وارد شد و این بار با لحنی شدیدتر هرگونه اظهارنظر در مورد باز شدن یا نشدن رودخانه را از سوی مسئولان شهری رد کرد و تنها مرجع رسمی و قانونی برای اعلام زمان را کمیته آب استان اصفهان دانست.

به هر روی اسفند با جدال‌های آبی، به پایان رسید و بیشتر از آنکه ماه تصمیم‌گیری برای سرنوشت کوتاه‌مدت کشاورزان و زاینده رود باشد به میدان تاخت و تازهای سیاسی تبدیل شد.

باز شدن آب برای کشت بهاره

فروردین تا نیمه‌اش ماه آرامی در اصفهان بود، شهر که تا ۱۴ روز به حالت تقریبا تعطیل رفته بود، از خبر تکذیب‌ها و تاییدها در امان بود تا اینکه با پایان یافتن تعطیلات و درخواست کشاورزان اصفهانی و به ویژه مردم شرق، برای بازشدن رودخانه به منظور کشت بهاره ، تصمیمات رنگ دیگری به خود گرفت کمیته آب استان اصفهان در جلساتی که با کشاورزان داشتند با این درخواست موافقت کردند اما دوره باز بودن رودخانه به تصمیم وزارت نیرو بستگی داشت، وزارت نیرو در همان روزها تنها ۹۰ روز باز بودن رودخانه را برای کشت بهاره مجاز دانست، اما با رایزنی‌های مسئولان استان و در جلسه‌اس که در شورای تامین استان برگزار شد، این مدت به ۱۰۵ روز افزایش یافت.

البته این تصمیم در شرایطی بود که استاندار اصفهان طی گفتگویی اعلام کرد ” با وجودی که کشت بهاره کشاورزان اصفهانی به ‌ویژه اهالی شرق استان، حداقل نیاز به ۱۰۵ روز آبیاری دارد، ولی مخزن سد زاینده‌رود تنها امکان برون‌ده سه ماهه را دارد.”

با این اوصاف پنجشنبه ۱۶ فروردین بود که خبر باز شدن رودخانه زاینده رود تمام اصفهانی‌ها را به وجد آورد و این دیگر مردم شهر بودند که روزها و شب‌ها را در کنار رودخانه‌ای که هنوز آب به آن نرسیده بود، سپری می‌کردند و مشتاقانه چشم‌هایشان را به راه بازگشت زنده رود گذاشتند و بالاخره بعد از حدود چهار روز از باز شدن دریچه‌های سد زاینده رود به اصفهان سلام کرد.

دیالوگ‌های پلان فروردین ماه سریال زاینده رود را فقط مردم اصفهان با شادی‌هایشان گفتند، شهر پر بود از شور مردمی که ۹ ماه همشهری خود را ندیده بودند.

کشاورزان شرق و شهر اصفهان با باز شدن پای زنده رود به شهر، کشت بهاره خود را آغاز کردند اما می دانستند حدود ۱۰ روز از این فرصت ۹۰ یا به قولی ۱۰۵ روزه را از دست داده بودند.

فروردین ماه با شادی حاصل از باز شدن رودخانه در اصفهان سپری شد.

کشاورزان همچنان گلایه مند

نوبت که به اردیبهشت رسید کشاورزان اصفهان و شرق که پیشتر نیز اعلام کرده بودند از کافی نبودن زمان اختصاص آب به کشت بهاره خود خبر دادند اما مسئولان استان و وزارت نیرو کماکان بر دلیل خود مبنی بر کمبود منابع آبی و در اولویت بودن تامین نیاز شرب، پافشاری می‌کردند.

از سوی دیگر مسئولان اصفهان میزان آب رها شده برای کشت بهاره را هیچ گاه به طور دقیق اعلام نکردند و استاندار اصفهان نیز در همین زمینه صراحتا اعلام کرد که” میزان حجم آبی که قرار است رها شود را ترجیحا اعلام نمی‌کنیم اما دبی آب رهاشده ۶۵ متر مکعب است و سعی داریم آب را تا جایی رها کنیم که به خط قرمز نرسد.”

باز علیرضا ذاکر اصفهانی در همین روزها بود که آب پاکی را بر دست کشاورزان اصفهانی ریخت و گفت: ” اما خروجی آب نسبت به ورودی در حال افزایش است تا جایی که این میزان پاسخگوی نیاز کشاورزان برای کشت بهاره‌شان باشد. با وجود اینکه کشاورزان منطقه اعلام نیاز به آب را برای کشت بهاره، ۱۰۵ روز اعلام کرده‌اند اما کارشناسان آب در منطقه اعلام کرده‌اند این رهاسازی قرار است ۹۰ روزه باشد و وزارت نیرو فعلا با این حجم آب موافقت کرده است.”

این حرف‌های ذاکر اصفهانی در حالی بود که حسین محمدرضایی رئیس انجمن صنفی کشاورزان اصفهان در پاسخ به این اظهارنظرهای استاندار اصفهان گفته بود” که ظاهرا با توجه به نفوذ صنایع، اگر این بخش اراده کند خط قرمزهای آب شرب را نیز می‌تواند پایمال کند! همانطوری که در نیمه پائیز سال گذشته حجم سد زاینده رود به ۱۲۰ میلیون متر مکعب رسید و صنایع همچنان از آب زاینده رود استفاده می‌کردند در صورتی که خط قرمز سد ۱۷۰ میلیون متر مکعب محاسبه شده بود!”

به هر روی این ماه نیز با کش و قوس‌های فراوان خود برای افزایش مدت باز بودن رودخانه سپری شد.

سال که به خرداد رسید، دیگر از تب و تاب‌ها و اعلام نظرهای جنجالی مسئولان اصفهانی خبری نبود و شهر و استان در هیاهوی سیاسی کشور برای انتخابات ریاست جمهوری و شوراها، این بحث‌ها را به پستوی سکوت برده بود.

اگر هم اظهار نظری در این ماه بر سر زاینده رود اعلام شد بیشتر از سوی سیاسیونی بود که فکر و ذهنشان دست و پا کردن موضوعی در بورس برای سخنرانی‌های تبلغاتی خود برای پا گذاشتن به پارلمان شهر بود.

با پایان انتخابات ریاست جمهوری و آغاز تیرماه که در واقع ۷۷ روز از باز بودن زاینده رود در اصفهان می‌گذشت، دوباره بحث‌ها بر سر زمان باز بودن رودخانه از سر گرفته شد، اما این بار نیز همان حرف‌های مسئولان استان در قبال درخواست کشاورزان اصفهان تکرار شد.

زاینده رود دوباره خشک شد

بالاخره خبری در محافل رسانه‌ای استان مبنی بر بسته شدن رودخانه در روز ۲۲ تیرماه منتشر شد، خبری که هیچ‌یک از مسئولان آب منطقه‌ای اصفهان آن را این بار تکذیب نکردند اما اعلام زمان برای بسته شدن رودخانه را نیز به تصمیم کمیته آب استان محول کردند.

منصور شیشه فروش ۲۰ تیرماه پای تریبون خبری آمد و در جمع خبرنگاران اصفهانی آخرین زمان را اعلام کرد و خبر از بسته شدن رودخانه زاینده رود در تاریخ ۲۲ تیرماه را داد اما حمیدرضا فولادگر نماینده مردم اصفهان در مجلس بعد از این اعلام ، در گفتگو با یکی از رسانه‌های محلی، از تمدید زمان باز بودن آب برای به ثمر نشستن کشت بهاره کشاورزان اصفهان و شرق، سخن گفت.

اما جوهر این حرف فولادگر خشک نشده بود که روابط عمومی آب منطقه ای اصفهان به میدان آمد و از بسته شدن قطعی آب در روز ۲۲ تیرماه خبر داد.

زاینده رود بعد از ۹۹ روز جریان در اصفهان سرانجام در ۲۲ تیرماه از حرکت ایستاد و این گونه شد که خواسته کشاورزان اصفهانی برای باز بودن رودخانه تا ۲۰ روز دیگر به کرسی ننشست و همین موضوع سبب شد تا پرونده این سریال چند ماهه با ضرر کشاورزان اصفهانی که هنوز بیش از ۶۰ درصد محصول خود را در برخی مناطق برداشت نکرده بودند، کات شود.

اسفندیار امینی رئیس انجمن خبرگان کشاورزی اصفهان و نماینده کشاورزان شرق، از ضرر ۳۰۰ هزار اصفهانی ساکن شرق از اجرایی شدن این تصمیم خبر داد و گفت: اگر رودخانه فقط تا ۲۰ روز دیگر باز می‌ماند این ضرر سنگین به کشاورزان تحمیل نمی‌شد.

وی از برداشت‌های بی‌رویه از زاینده رود گلایه کرد و گفت: وزارت نیرو گویا از بیش از ۵۰ درصد برداشت‌ها از زاینده رود خبر ندارد چراکه آمار برداشت‌ها از این رودخانه واقعی نیست اما همیشه ضرر آن را باید کشاورزان بدهند.

استاندار اصفهان اما بر رعایت خط قرمز سد زاینده رود برای خروج آب اصرار دارد و می‌گوید: “باید آنچه در پشت سدها می‌ماند، بالای ۱۵۰ میلیون متر مکعب باشد که مصرف آب شرب دارد.”

مسئولان اصفهانی از توافقات خود با کشاورزان برای باز بودن آب زاینده رود به شرطه‌ها و شروطه‌ها سخن می‌گویند و اعلام می‌کنند ما در همان توافقات خود با کشاورزان از باز بودن رودخانه به شرط عدم افزایش درجه حرارت هوا و توان تامین آب شرب مردم سخن گفته بودیم و حال که وضعیت اصفهان برای تامین آب شرب به مرز بحران نزدیک شده است، مسئولان بسته شدن رودخانه را تنها راه نجات مردم از کمبود آب و پایین بودن فشار آب در این فصل دانستند.

به هر حال سریال ۵ ماهه زاینده رود با آخرین پلان که به توقف یک رودخانه منجر شد، به پایان رسید ، سریالی که تکراری و است اما آنچه در این سال‌ها و اتفاقات تکراری کمتر به مردم نشان داده شد پشت صحنه‌های این سریال برای تصویر آنچه که امروز مردم اصفهان نظاره گر آن هستند.

گزارش: مریم السادات کراری

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)