پایان توافق با آژانس چه مشکلاتی برای حکومت ایران به وجود می‌آورد؟

توافق سه‌ماهه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با حکومت ایران، در ۳۱ اردیبهشت به پایان رسید. ایران اعلام کرده بود در صورتی که تا این سررسید، توافق حاصل نشود، دوربین‌های آژانس را خاموش می‌کند. توافق حاصل نشد. با پایان توافق آژانس انرژی اتمی، حکومت ایران با چه مشکلاتی روبرو خواهد شد؟

بعد از آنکه مجلس ولایی! نظام دولت منتسب را به توقف اجرای داوطلبانه‌ی پروتکل الحاقی کرد، رافائل گروسی در سفری به تهران با حکومت ایران در روز ۳ اسفند ۱۳۹۹ به توافق رسید.

یک توافق سه‌ماهه مبنی بر این که دوربین‌های آژانس فعال اما آفلاین باشد و بعد از پایان توافق سه‌‌ماهه، اگر در مذاکرات برجام توافقی حاصل شد، ایران فیلم‌های این سه ماه را در اختیار آژانس قرار دهد.

حکومت ایران تهدید کرده بود در صورتی که توافقی حول برجام و برداشته‌شدن تحریم‌ها در این سه ماه حاصل نشود دوربین‌های نظارتی آژانس را به طور کامل خاموش کرده و فیلم‌های سه ماه اخیر را نیز پاک خواهد کرد.

در پروسه سه‌ماهه از شروع این توافق، چهار دور مذاکرات، حول توافق برجام در وین پایتخت اتریش صورت گرفت. [دور چهارم مذاکرات وین به کجا انجامید؟]

به رغم آنکه در دورهای مختلف نمایندگان و دیپلمات‌های کشورهای مختلف امیدواری‌های بسیاری دادند اما بر روی زمین نتایج برابر با صفر بود.

نه تحریمی لغو یا تعلیق شد، نه حکومت ایران به نقض‌های گسترده و فاحش برجام توقف زد و نه هیچ اقدام دیگری که شایان ذکر باشد.

تناقض بر سر پایان مهلت سه‌ماهه

حال در ۳۱ اردیبهشت وقتی نتیجه مذاکرات برجام برابر با صفر بوده و هیچ پیشرفت مادی از جنس لغو یا تعلیق تحریم صورت نگرفته، چرا حکومت ایران دوربین‌های نظارتی آژانس را خاموش نکرد؟ یا بهتر است بگوییم قادر به این کار نبود؟

بسیار تفسیر و تبیین‌ها پیرامون این سوال و از جهات و زوایای متفاوت می‌توان طرح نمود، اما گمان می‌رود کوتاه‌ترین آنها این باشد؛ حاکمان ایران به دلیل نیاز شدید به احیای برجام و مشکلات اقتصادی خردکننده نمی‌توانند، به نظارت‌های آژانس پایان دهند که این پایان‌دهی ممکن است به توقف روند مذاکرات بینجامد.

به همین علت خواسته و ناخواسته بی‌آنکه نامی از آن بیاورد یا نیاورد و در خفی و آشکار، در پی این هست و خواهد بود که توافق سه‌ماهه با آژانس انرژی اتمی را به نحوی از انحاء تمدید کند.

بلومبرگ در گزارشی با اشاره به نزدیک‌شدن به پایان مهلت توافق آژانس با ایران، نوشت اگر بازرسی‌ از فعالیت‌های هسته‌ای نظام متوقف شود ریسک سوء‌تفاهم از نیات هسته‌ای ایران افزایش می‌یابد.

جوزف بورل؛ رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در این زمنیه تاکید کرد ادامه بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسیار تعیین‌کننده است.

عباس عراقچی نماینده ایران در دور میز وین نیز، از تمدید توافق سه‌ماهه با ایران سخن راند. خبری که البته آژانس انرژی اتمی اعلام کرد مبنی بر اینکه در حال رایزنی با مقامات حکومت ایران است تا راهی برای ادامه نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بیابد.

تضمینی برای رسیدن به موفقیت وجود ندارد

اعلام دوجانبه این خبر در حالی صورت پذیرفت که بعد از پایان چهارمین دور مذاکرات برجام، دیپلمات‌های سه کشور اروپایی حاضر در برجام، آشکارا از این سخن گفتند که برای رسیدن به موفقیت تضمینی وجود ندارد.

همچنین افزودند برای تلاش‌ها برای احیای برجام، ادامه نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران ضروری بوده و بدون آن توافق قابل اجرا نیست.

شک کلید‌واژه‌ای است که در این بین خود را نشان می‌دهد، آنهم از سوی کشوررهای اروپایی که همواره بیشترین نرمش را با زیاده‌خواهی‌های هسته‌ای و غیر… ایران داشته‌اند.

اما هنگامی که این کشوررها نیز مجبور به اتخاذ چنین موضع‌گیری‌هایی می‌شوند باید در اصل موضوع یعنی، روند مذاکرات برجام شک جدی کرد.

بدان معنا که نه تنها تاکنون پیشرفت مادی حاصل نشده بلکه تضاد و تعارض جدی بین دو طرف اصلی؛ یعنی آمریکا و ایران بر جای خود باقی است.

دلیل این امر را هم باید حاضرنبودن این دو کشور، به کوتاه‌آمدن از خواسته‌های خود عنوان کرد. آمریکا خواهان برگشت حکومت ایران به برجام است پیش از آنکه تحریمی لغو شود و ایران نیز خواهان لغو نه تعلیق همه تحریم‌های هسته‌ای و غیر هسته‌ای است که آمریکا به هیچ عنوان حاضر به پذیرش آن نشده است.

توقف موقت برخی تحریمها در بازه‌‌های زمانی مشخص

پرس‌تی‌وی یک تلویزیون حکومت ایران، اعلام کرد آمریکا قصد لغو یکجای تحریم‌های موضوعی نفتی، بانکی، مالی، انرژی و… را ندارد و قصد دارد در مدت زمانی طولانی و طی مراحل متعدد و گام‌به‌گام اقدام به توقف موقت برخی تحریم‌ها آن هم در بازه‌های زمانی ۱۲۰ روزه و ۱۸۰ روزه کند.

زمان پیش می‌رود و  عقربه‌ها حرکت می‌کنند اما حل نشدن این تضاد و تعارض، هر چند چراغ‌‌های سبزی از سوی مذاکره‌کنندگان نشان داده شود، راه به جایی نخواهد برد.

حرکت عقربه‌های ساعت، شاید برای ناظر بی‌طرف معنای خاصی نداشته باشد، برای آمریکا نیز شاید مشکلی خاصی به وجود نیاورد، اما در مورد حکومت ایران موضوع کاملا متفاوت است.

هر دقیقه‌ای که می‌گذرد تاثیر تحریم‌های خردکننده بر پیکر فرتوت ولایت فقیه بیشتر و بیشتر می‌شود. [لغو تمامی تحریم‌ها چرا همیشه از سوی حکومت ایران طرح می‌شود؟]

حکومت ولایت فقیه تاثیر این تحریم‌ها را بی‌شک بر روی شهروندان ایرانی سرازیر کرده و می‌کند. خود این امر می‌تواند آتش‌زنه اعتراضات گسترده‌ای باشد مانند آنچه پیش از این شاهد آن بوده‌ایم.

پس در این، بین عقربه‌های ساعت همواره به ضرر و آنهم ضرر کلان علیه ولایت فقیه در حرکتی هستند که خطر اعتراضات و قیام را می‌تواند داشته باشد.

ولایت فقیه از این پدیده بیشتر از هر موضوع و «دشمن» خارجی هراس دارد و از این رو به هر دری می‌زند تا پایان توافق با آژانس به قیمت برهم خوردن مذاکرات تمام نشود و دنبال راهی برای تفاهم با آژانس برای ادامه روند مذاکرات است.

امری حیاتی که می‌توان این طور تعبیر کرد که؛ راه به بود و نبود حکومت ولایت‌فقیه می برد.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)