قسمت اول 

مقدمه:

     آموزش ابتدایی پایه، علاوه بر اینکه یک حق محسوب میشود، سنگ بنای موفقیت یک جامعه نیز به شمار میرود. هدف آموزش پایه آن است که، در ازای هر سال، خلاقیت فرد را افزایش دهدو وابستگی اش را به منابع اجتماعی کمتر کند. بر این اساس، اگرچه کیفیت آموزش مفهومی چندوجهی و مبهم بوده و معیارهای متفاوتی برای سنجش آن پیشنهاد شده است، از آنجاکه ایجاد تغییرات مطلوب و موفقیت آمیز در دانش آموزان » فصل مشترک همۀ آ نها به شمار می رود UNICEF, 2000  کیفیت آموزش ابتدایی به معنای آن است که بچه ها قادر به یادگیری درک تدریجی ظرفیت های خود شوند و به گونه های معنادار و هدفمند در جامعه جذب شوند و در آن مشارکت داشته باشند.

     با این معیار امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه کودکان اغلب کمتر از آن چیزی که در موردش آموزش می بینند یا آنچه باید در مدرسه آموزش یابند یاد می گیرند  پیشرفت کم در یادگیری به ویژه در حوزه‌های اجتماعی و کاربردی اساساً به دلیل این مجموعه عوامل است سیاست های آموزشی نادرست محیط های یادگیری نابسنده عدم‌دسترسی روش های یادگیری نامناسب و کم بازده مدیریت کم اثر مربیان و دانش آموزان بی انگیزه و مواردی از این دست .در مقابل از آنجا که کشورهای توسعه یافته بخش عمده‌ای از دستاوردهای شان را به درستی مدیون نظام آموزشی اثربخش هستند و همواره در حال مطالعه و برنامه ریزی برای بهبود و افزایش کارایی آن اند موفقیت کشورهای پیشرو در امر آموزش و پرورش الگویی برای ایجاد تحول آموزشی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز بوده است در دنیایی جهانی شده امروز نظام آموزش و پرورش یک کشور را نمی توان از نظام‌های آموزش و پرورش دیگر کشور ها جدا دانسته، دانش در مورد نظام آموزشی کشورهای مختلف به سیاستگذاران کمک می‌کند تا از ظرفیت‌های آموزشی در عرصه رقابت و برتری بهره‌مند شوند بنابراین ضروری است که سیاست گذاران از اصول دوره های تحصیلی نحوه ارزیابی محتوای کتب و مواد آموزشی برنامه های آموزشی مدیریت مدارس شیوه های تربیت دانش آموزان و الزامات استخدام کارمندان نظام آموزشی دیگر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه آگاه باشند ، هدفی که نیازمند بهره‌گیری از رویکرد آموزش و پرورش تطبیقی است.

     آموزش و پرورش تطبیقی حوزه‌ای از آموزش است که نظام آموزشی یک کشور را با استفاده از اطلاعات و نظام‌های دیگر کشورها تحلیل و سیاست هایی برای بهبود آموزش طراحی می کند.

     در ایران با وجود سابقه طولانی آموزش و پرورش غیر رسمی و به رغم افزایش نرخ ثبت نام و تمامی پیشرفت هایی که طی چند دهه اخیر در این حوزه رخ داده است آموزش و پرورش همگام با سطح جهانی پیش نرفته است که کیفیت پایین آموزش به ویژه در مقطع ابتدایی از جمله دلایل اصلی آن به شمار می رود این واقعیت هم مورد نظر کارگزاران این حوزه قرار دارد و هم با ارجاع به نتایج ارزیابی های بین المللی از نظام های آموزشی کشور های گوناگون قابل تشخیص است در آخرین گزارش منحنی یادگیری که گروه پیرسون با همکاری یونسکو در سال ۲۰۱۴ منتشر کرد ایران با اینکه در اوج تحریم های بین المللی بر حسب شاخص تولید ناخالص داخلی در جایگاه بیست و نهم اقتصاد جهان قرار داشت از لحاظ نمایه جهانی مهارت های شناختی و پیشرفت های آموزشی در فهرست ۳۹ کشور برتر مورد بررسی قرار نداشته در نمایه کامیابی لگاتوم نیز که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد ایران از لحاظ کیفیت آموزشی میان ۱۴۹ کشور جهان در جایگاه هفتاد و پنجم است در هر دو نمایه کیفیت آموزش ابتدایی از جمله شاخص های تاثیر گذار بوده است در یکی از پژوهش های داخلی نیز که نتایج آن گویای وجود یک برنامه درسی نسبتاً متوازن و منسجم در سیستم آموزش و پرورش ابتدایی ایران بوده و پژوهشگرتاکید داشته که این توازن را نمی‌توان با کارایی و کیفیت در نظام آموزش ابتدایی معادل دانست.

نظام رتبه بندی مدارس :

      با توجه به موضوع تحقیق ، نظام رتبه بندی را می توان در ایران و به صورت بین المللی مورد بر رسی قرار داد. همانطور که در پایین آورده شده است متاسفانه هنوز در ایران یک الگوی مشخص جهت رتبه بندی مدارس و پیشرفتهای آموزشی به وجود نیامده است.

۱. رتبه‌بندی مدارس براساس اطلاعات وزارت آموزش و پرورش

      مدارس را می توان با شاخص های گوناگونی سنجید، آن ها را رتبه بندی کرد و به آن ها لقب مدارس برتر و یا ممتاز را داد.

اگر بخواهیم بصورت کلی نگاهی به رتبه بندی و تقسیم بندی مدارس بیاندازیم، می توانیم به تقسیم بندی آن ها از نظر نوع تاسیس و خدماتی که ارائه می دهند، رتبه بندی که براساس وزارت آموزش و پرورش برمبنای نوع خدمات و ساختار مدارس در جهت تعیین رتبه بین دیگر مدارس و میزان شهریه دریافتی آن ها دارد، رتبه بندی جهانی مدارس که معمولا براساس میزان قبولی آنها در دانشگاه ها سنجیده می شود و در نهایت رتبه بندی مدارس بویژه دبیرستان ها در کسب موفقیت در المپیادها، بپردازیم.

رتبه بندی مدارس توسط سازمان مدارس غیردولتی

رتبه بندی مدارس در پی موفق نبودن نظارت بر کیفیت و خدمات ارایه شده توسط سازمان مدارس غیرانتفاعی که زیر نظر اداره آموزش و پرورش فعالیت می کند و لزوم در معرض دید قرار دادن شهریه مصوب برای خانواده ها توسط سازمان مدارس غیردولتی در سال ۱۳۹۰ و در راستای ساماندهی شهریه ها تدوین شد که در این مصوبه تعیین شهریه مدارس غیردولتی براساس ماده ۱۵ قانون این مدارس، نیازمند یک الگوی واحد است و معمولا شامل شش قسمت می شود، که عبارتند از:

• خدمات آموزشی
• تجهیزات
• فوق برنامه
• نیروی انسانی
• موقعیت محلی
• نرخ تورم

از اهداف نهایی طرح رتبه بندی مدارس غیرانتفاعی می توان به؛ فراهم کردن زمینه مناسب برای شفاف سازی فعالیت های مدارس غیردولتی، فراهم شدن زمینه های ارزشیابی عملکرد مدارس، ایجاد شرایط مناسب جهت تعالی و ارتقا کیفیت مستمر مدارس غیردولتی و ایجاد وحدت رویه در فعالیت های مدارس در راستای ارتقای مستمر کیفیت و بهبود عملکرد آنان در راستای مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره کرد.

شاخص های رتبه بندی مدارس غیردولتی

کارگروه رتبه بندی مدارس غیردولتی سازمان آموزش و پرورش به منظور تدوین شاخص های رتبه بندی مدارس غیردولتی تشکیل شد و براساس این شاخص ها، مدارس غیردولتی دوره اول و دوم ابتدایی و دوره اول و دوم متوسطه به سه سطح عالی،خوب و متوسط رتبه بندی شوند.

2. رتبه بندی سیستم های آموزشی بر اساس شاخصهای بین المللی

همانطور که در مقدمه به آن اشاره شد در رتبه بندی سیستم های آموزشی کشورهای جهان از دو شاخص بسیار مهم برای ارزیابی و تطبیق نظامهای آموزشی استفاده می کنند .

۱ .منحنی یادگیری پیرسون .

۲.شاخص کامیابی لگاتوم.

 ۱.تعریف منحنی یادگیری

زمانی که هرمان ابینگ هاوس روانشناس آلمانی اصطلاح  منحنی یادگیری را خلق کرد ، هدف اصلیش مطالعه توانایی انسان در به خاطر سپردن و نیز بررسی روند فراموش کردن دانسته ها و اطلاعات بود.

در ابتدا انتظار نمی رفت اصطلاح منحنی یادگیری تا این حد فراگیر شود ودر حوزه های مختلف آن را به کار بگیرند. ، مدیران تولید کارخانه ها و حتی متخصصان هوش مصنوعی باز کرد.

در کل منحنی یادگیری را باید بر اساس موضوعی که محقق در حال تحقیق است باید تعریف کرد و هنوز یک تعریف واحدی برای آن مشخص نشده است.

 تحقیقات جدید آموزش جهانی از پیرسون ، درسهای اصلی اصلاح آموزش را مشخص می کند. فنلاند و کره جنوبی در بالای جدول “ابرقدرت ها” آموزش قرار دارند. پیرسون امروز منحنی یادگیری را منتشر می کند : یک گزارش برجسته جدید که برای کمک به سیاست گذاران ، رهبران مدارس و دانشگاهیان طراحی شده است و می تواند عوامل اصلی را برای پیشرفت نتایج آموزشی شناسایی کند.

این مطالعه جهانی ، که توسط واحد اطلاعات اقتصادی اکونومیست ، به طورمستقل انجام شده است ، شامل یک شاخص جهانی جدید مهارت های شناختی و پیشرفت تحصیلی است که با استفاده از داده های موجود از ارزیابی های بین المللی، و همچنین داده های مربوط به سواد و نرخ فارغ التحصیلی مدرسه و دانشگاه که فنلاند و کره جنوبی در رتبه نخست شاخص جدید قرار دارند. و عملکردهای چند ساله هونگ کنگ ، ژاپن و سنگاپور بسیار عقب هستند.

منحنی یادگیری همچنین در یک پایگاه داده منبع جدید با دسترسی عمومی – بانک اطلاعات منحنی یادگیری که به صورت آن لاین منتشرمی شود ، درس سیاست و داده های قابل مقایسه بین المللی در مورد آموزش و پرورش در کنار داده های اقتصادی و اجتماعی از ۵۰ کشور را اراعه می دهد.

http://thelearningcurve.pearson.com

بانک داده محققان و سیاست گذاران را قادر می سازد ورودی ها و نتایج آموزش را با نتایج اقتصادی و اجتماعی گسترده تر از گذشته پیوند دهند. بانک داده شامل عواملی از جمله:

ورودی های آموزش و پرورش : هزینه های دولتی برای تحصیلات ، سن ورود به مدرسه ، حقوق معلمان و درجه انتخاب مدرسه ، نتایج تحصیلات : میزان سواد و میزان فارغ التحصیلی از مدرسه و دانشگاه ، نتایج اقتصادی و اجتماعی : نرخ بیکاری ملی ، تولید ناخالص داخلی ، امید به زندگی و جمعیت زندانها.

درآمد مهم است ، اما فرهنگ ممکن است اهمیت بیشتری داشته باشد . تجزیه و تحلیل متخصص در این گزارش نشان می دهد ، مهمتر از پول ، سطح حمایت از آموزش در فرهنگ اطراف است. گرچه تردیدی نیست که پول سرمایه گذاری شده در آموزش و پرورش پاداش می گیرد ، اما تغییرات فرهنگی پیرامون آموزش و جاه طلبی ، اگر نه بیشتر از اهمیت درآمد در ارتقا نتایج بهتر آموزشی ، مهم است.

     معلمان، خوب ضروری هستند و احترام لازم دارند معلمین خوب هیچ جایگزینی ندارند تأثیر معلمان خوب فراتر از نتایج مثبت آموزشی است و می تواند با عوامل مثبت اجتماعی مانند سطح پایین تر بارداری در دوران نوجوانی و تمایل بیشتر به پس انداز برای بازنشستگی مرتبط باشد ایجاد بهترین معلمان چیزی بیشتر از پرداخت حقوق خوب است کشورهای با بهترین عملکرد ، استعدادهای برتر را به خود جلب می کنند ، معلمان را در طول حرفه خود آموزش می دهند و به آنها نیز آزادی می دهند.

جان فالون ، مدیر اجرایی پیرسون بیان می کند:

آموزش،  موفقیت در سطح فردی و ملی را به دنبال دارد. اما وقتی نوبت به بهبود آموزش می رسد ، غالباً کسانی که قدرت تغییر امور را دارند در تاریکی کار می کنند. ایشان از طریق منحنی یادگیری ، پیرسون در تلاش است تا روشن کند که در واقع چه چیزی کار می کند و چرا.

     ما باید جعبه سیاه داده های آموزش را بگشاییم و بفهمیم چه عواملی واقعاً باعث یادگیری می شود ، تا به معلمان و سیاست گذاران کمک کنیم کار خود را بر اساس شواهد پایه گذاری کنند.

آقای مایکل باربر ، مشاور ارشد آموزش پیرسون عنوان میکند :

منحنی یادگیری امکان تجزیه و تحلیل بسیار پیچیده تری از آنچه در آموزش کار می کند را می دهد. این نشان می دهد که هیچ گلوله جادویی وجود ندارد. آموزش برای دستیابی به پیشرفت نیاز به توجه طولانی مدت ، منسجم و متمرکز در سیستم دارد.

ما از همه دولتها می خواهیم که متعهد شوند که داده های بیشتری را ثبت و به اشتراک بگذارند ، تا در سطح جهانی بتوانیم واقعاً بفهمیم چه چیزی کار می کند ، تجهیز معلمان و مدارس به ابزار مورد نیاز برای تولید دانش آموزانی که با موفقیت اقتصاد و جوامع آینده را شکل می دهند. و ما این داده ها را به روی محققان و متخصصان دیگر باز می کنیم ، بنابراین آنها نیز می توانند در بحث کمک کنند

دنیس مک کالی ، سردبیر اجرایی واحد اقتصادی اکونومیست ، تحقیقات بازرگانی عنوان میکند :

     منحنی یادگیری از نظر جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها زمینه جدیدی را ایجاد می کند ، اما کارهای بیشتری وجود دارد که باید انجام دهیم. ما امیدواریم که مطالعه ما به عنوان یک کاتالیزور برای تلاش های مشترک بیشتر دانشگاهیان ، پزشکان و سیاست گذاران برای تعمیق دانش ما در مورد آنچه که به عملکرد و نتایج بهتر آموزش کمک می کند ، باشد.

Further information about the Learning Curve will be available at http://thelearningcurve.pearson.com on Tuesday 27th November.

 

یادداشتی درباره روش شناسی : شاخص جهانی مهارت های شناختی و پیشرفت تحصیلی عملکرد کشورها را در دو دسته نشان داده می شوند: ۱. مقایسه انحراف معیار در مهارتهای شناختی و پیشرفت تحصیلی .۲. انحراف استاندارد که میزان تنوع میانگین را نشان می دهد.

A note on methodology : The Global Index of Cognitive Skills and Educational Attainment compares the performance of countries on two categories of education: cognitive skills and educational attainment.

Standard deviation simply shows how much variation exists from the average.

2. شاخص رفاه لگاتوم

     شاخص رفاه لگاتوم رتبه‌بندی سالانه مؤسسه پژوهشی لگاتوم استکه درباره سطح رفاه در ۱۴۲ کشور مختلف منتشر می‌شود. لگاتوم از سال ۲۰۰۷ این گزارش را ارائه می‌کند و پژوهشگران آن، شاخص رفاه را براساس ترکیبی از وضعیت کشورها در ۹ حوزه مختلف تعریف کرده‌اند. سطح رفاه در کشورها با مقایسه وضعیت آن‌ها در ۹ حوزه اقتصاد، فرصت‌های کسب و کار، حکومت‌داری، آموزش، سلامت، امنیت و ایمنی، محیط زیست ،آزادیهای فردی و سرمایه اجتماعی سنجیده می شود.

  و سرمایه اجتماعی در رتبه‌بندی ۲۰۱۵، نروژ، سوئیس، دانمارک، بالاترین رتبه‌ها را دارا بودند. رتبه ایران فهرست ۲۰۱۴، ۱۰۷ است و در اغلب هشت حوزه مورد بررسی نیز در نیمه پایینی جدول قرار دارد. بهداشت و آموزش تنها حوزه‌هایی هستند که ایران در نیمه بالایی جدول قرار گرفته‌است.

     زیرشاخص کارآفرینی و فرصت‌ محیط کارآفرینی، افزایش فعالیت‌های نوآورانه و برابری فرصت در کشورها را می‌سنجد. زیرشاخص حکمروایی، عملکرد کشورها را در سه حوزه دولت پاسخگو و کارآمد، انتخابات آزاد، مشارکت سیاسی و حاکمیت قانونی ارزیابی می‌کند. زیرشاخص آموزش عملکرد کشورها را در سه زمینه دسترسی به آموزش، کیفیت آموزش، و سرمایه انسانی مورد سنجش قرار می‌دهد.

     زیرشاخص بهداشت عملکرد کشورها را در سه عرصه برآیندهای بهداشت و سلامت، زیرساخت‌های سلامت و مراقبت‌های پیشگیرانه می‌سنجد. زیرشاخص امنیت و آسایش عملکرد کشورها را از دو منظر امنیت ملی و ایمنی فردی مورد ارزیابی قرار می‌دهد. زیرشاخص آزادی فردی عملکرد و پیشرفت کشورها را در صیانت از آزادی‌های فردی و ارتقاء رواداری اجتماعی می‌سنجد. زیرشاخص سرمایه اجتماعی نیز عملکرد کشورها را در دو حوزه انسجام و مشارکت اجتماعی و شبکه‌های اجتماع – محلی و خانواده مورد سنجش قرار می‌دهد.

     کشور نروژ در سال۲۰۱۳ برای پنجمین سال متوالی در رده اول قرار دارد. سوئیس، کانادا، سوئد، نیوزیلند، دانمارک، استرالیا، فنلاند، هلند، لوکزامبورگ و ایالات متحده آمریکا نیز به ترتیب در رتبه‌های دوم تا یازدهمجای دارند. ایران در این فهرست رتبه ۱۰۱ را به خود اختصاص داده است که برگرفته از میانگین امتیازات آن در زمینه‌های اقتصادی، کارآفرینی، حکمروایی، آموزش، بهداشت، امنیت و آسایش، آزادی فردی و سرمایه اجتماعی است. ایران در فهرست سال ۲۰۱۲ لگاتوم در رتبه ۱۰۲ قرار داشت؛ این در حالی است که در سال ۲۰۱۰ در رتبه ۹۲ و ۲۰۱۱ در رده ۹۷ قرار گرفته بود. تنها کشور خاورمیانه که در این فهرست بهترین رتبه را به خود اختصاص داده، امارات متحده عربی است که در رده ۲۸ قرار گرفته است. کویت (۳۳)، اسرائیل غاصب (۳۹) و عربستان (۵۰) در رده‌های بعدی هستند.

https://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution 4ba80014dc9e3639889e681453821148

www.medu.ir/portal/fileLoader.php?code=

https://www.investopedia.com/terms/l/learning-curve.asp

https://www.ei-ie.org/en/woe_homepage/woe_detail/4829/the-learning-curve-of-pearson

https://www.allameamini.org/ https://www.hamshahrionline.ir/news https://fa.wikipedia.org/wiki/

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)