پروژه Prism بزرگترین توطئه اطلاعاتی در تاریخ آمریکا، اینترنت و کره زمین

هر تماس تلفنی، هر ایمیل، هر توییت، هر اظهار نظر یا پیام خصوصی در فیس بوک، هر مکالمه اسکایپ، هر گفتگوی پال‌تالک و بسیاری اطلاعات دیگر آن چیزی است که توسط آژانس امنیت ملی آمریکا NSA از سال ۲۰۰۷ ضبط، استراق سمع و ذخیره شده است.

صحبت اینجا تنها از انجام یک عملیات  بر علیه یک یا چند گروه تروریستی و افراد مشکوک به همکاری با آنها نیست. پروژه پریزم ( Prism ) یا ” هرم” با ولع تمام و با انجام عملیاتی شبیه هک کردن و نفوذ به سرورهای  بزرگترین شرکت های اینترنتی کل اطلاعات مبادله شده در این سرورها را مورد رصد، شنود، ذخیره سازی و تحلیل قرار داده است.

اما نگاهی به تاریخچه ماجرا، دادگاهی محرمانه در آمریکا تشکیل شد زمان شروع به کار این دادگاه به صورت دقیق مشخص نیست وظیفه این دادگاه پیاده سازی قانون نظارت بر اطلاعات خارجی مصوبه ۱۹۷۸ فعال شد و نامش ” دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی” یا  Foreign Intelligence Surveillance Court -FISC است. جدای اختیارات موجود در قانون مربوط به سال ۱۹۷۸،  در سال ۲۰۰۱ و پس از تصویت “قانون میهن پرست” یا Patriot Act اختیارات این دادگاه افزایش یافت.

از سال ۲۰۰۱ این دادگاه در حکمی فوق محرمانه شرکت مخابراتی Verizon را وادار ساخت تا اطلاعات تماس های تلفنی کلیه مشترکین خود را در اختیار NSA قرار دهد. باید اذعان داشت حتی باوجود قوانین ذکر شده وادار کردن یک شرکت مخابراتی در اندازه های شرکت Verizon کار راحتی نبوده است. در هیچ یک از اخباری که در ۴۸ ساعته گذشته نیز منتشر شده است از نحوه وادار کردن این شرکت به همکاری گسترده با NSA  اطلاعاتی در دست نیست. اما به یادآوردم در همان زمان کمیته ویژه ای از کنگره آمریکا دست به انجام یک تحقیق و تفحص گسترده به بهانه گران‌فروشی و کیفیت پایین سرویس زد و Verizon  را حسابی تحت فشار گذاشت، فشاری که نتیجه اش همکاری بی قید و شرط و مشتاقانه یکی از بزرگترین اپراتورهای مخابراتی جهان با دولت آمریکاست.

افشای این رسوایی بزرگ اطلاعاتی دوروز پیش توسط روزنامه بریتانیایی گاردین با انتشار این گزارش انجام گرفت.

گاردین در انتشار این خبر عنوان داشت از طریق یک فایل پاورپوینت که برای آشنایی کارکنان NSA با پروژه پریسم مورد استفاده قرار می گیرد دست یافته است.  بنابر نموداری که در یکی از اسلاید های این فایل پاورپوینت موجود بوده است و توسط گاردین منتشر شده است از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ به ترتیب: مایکروسافت، یاهو، گوگل فیسبوک، پال تاک، یوتیوب، اسکایپ، آمریکن آنلاین و اپل در زمره شرکتهایی اینترنتی هستند که اطلاعات آنها توسط NSA به یغما رفته است.

حال سوال این است که چه اطلاعاتی در دسترس NSA قرار گرفته است؟

در اسلایدی دیگر از این فایل مشخص می شود که کلیه اطلاعات زیر توسط NSA نه تنها رصد که ظبط شده است:

– متن کلیه ایمیل ها در سرویس های فوق مانند ایمیل های یاهو، جیمیل، آمریکن آنلاین، هات میل، ام اس ان ، آدرس گیرنده و فرستنده های ایمیل ها و کلیه فایل های پیوست.

– متن کلیه چت ها و گفتار های متنی، صوتی و ویدیویی در سرویس هایی مثل یاهو مسنجر، اسکایپ، پال تاک، گوگل تاک و …

– کلیه فعالیت ها و معاشرت ها در شبکه های اجتماعی نظیر فیسبوک در کنار اطلاعات لوگین کردن و خارج شدن افراد مورد هدف در شبکه های اجتماعی و سرویس های ذکر شده

– اطلاعات دقیق تر و بررسی های اطلاعاتی در مورد افراد خاص یا مشکوک

اما همه آنچه منتشر شده است تنها ۴ صفحه از فایل ۴۱ صفحه ای است که در اختیار گاردین قرارگرفته است.

این حجم از سرقت یا درسترسی به اطلاعات به هیچ عنوان تا پیش از این قابل تصور نبود. هرچند گزارش های متعددی در مورد استفاده از اطلاعات موجود در اینترنت برای ردیابی دشمنان آمریکا و شبکه های تروریستی منتشر می شده است اما  اطلاعات فاش شده در گاردین نشان دهنده رصد شدن همه اطلاعات کاربران و نه فقط تعداد محدودی افراد مشکوک می باشد.

چندی پیش در مقاله ای از تحلیل افکار عمومی با استفاده از اطلاعات عمومی موجود در رسانه های اجتماعی نظیر توییتر، فیسبوک و اینستاگرام نوشتم، این شیوه تحلیل که با رصد گردن حجم گسترده از از اطلاعات یا Big Data امکان پذیر است شیوه ای مشروع از به کارگیری داده های عمومی در رسانه های اجتماعی است که در تجارت و سیاست کاربرد های فراوانی یافته است. اما داده های جمع آوری شده در پروژه پریزم بر اطلاعات، مکاتبات و معاشرت های خصوصی کاربران تمرکز داشته است.

بنابر اسناد منتشره بودجه پروژه پریزم سالانه بیست میلیون دلار می باشد و هر ماه بیش از دو هزار گزارش اطلاعاتی با استفاده از داده های جمع آوری شده تهیه می شود. علاوه  براین تعداد زیادی گزارش نیز با استفاده از برنامه های هوشمند به صورت خودکار تهیه می شود. بنابر گزارش گاردین تا کنون در بیش از هفتاد و هفت هزار سند و گزارش اطلاعاتی به اطلاعات بدست آمده در پروژه پریزم ارجاع داده شده است، آماری که نشان دهنده وسعت استفاده از داده های خصوصی مردم در دستگاه امینیتی آمریکاست.

 ماجرای پریزم Prism روی متعصب ترین نظریه پردازان و معتقدین به توطئه را هم سفید کرد.

با گذشت تنها دو روز از افشای پروژه پریزم موج گسترده ای از شوک، اضطراب و اعتراض در میان تمام رسانه های دنیا، فعالین حقوق اساسی و طرفداران آزادی های فردی به راه افتاده است. شدت واکنش ها به حدی بود که تنها یک روز پس از انتشار خبر در گاردین، باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا در میان رسانه ها حاضر شد و به توجیه این اتفاق پرداخت، محور سخنان اوباما بر سخت بودن تعیین مرزی میان آزادی های فردی و امنیت ملی آمریکا بود، اوباما همچنین تاکید کرد که اطلاعات ظبط شدن مربوط به شهروندان آمریکایی نبوده است و تنها اطلاعات افراد غیر آمریکایی مورد رصد قرار گرفته است، اوباما در پایان این مباحثات را برای دموکراسی آمریکا مفید دانست.

اما به نظر نمی رسد موضع گیری اوباما نقشی مثبت در فرونشاندن جنجال های ناشی از افشای پروژه پریزم داشته باشد. از یک سو مصاحبه اوباما و انتشار اخبار و گزارش های مختلف در رسانه های مطرحی چون واشینگتن پست و نیویورک تایمز هرگونه شک و شبه ای را نسبت به عدم اصالت اسناد افشا شده توسط گاردین از میان برداشت. از سوی دیگر سرقت اطلاعات خصوصی بیش از یک میلیارد نفر از کاربران شرکتهای اینترنتی فوق حتی اگر آمریکایی نباشند امری نیست که به سادگی به فراموشی سپرده شود، حتی شک جدی بر ادعای اوباما نسبت به غیر آمریکایی بودن قربانیان پروژه پریزم وجود دارد، شرکت مخابراتی Verison عمده مشتریانش آمریکایی هستند در مورد سایت هایی چون گوگل یا فیسبوک تشخیص آمریکایی یا غیر آمریکایی بودن کاربران پیش از دسترسی به اطلاعات خصوصی این افراد ممکن نیست، بخش زیادی از معاشرت های آنلاین افراد آمریکایی در دنیای مجازی با افراد غیر آمریکایی می باشد و حرف های اوباما در مورد مفید بودن مباحثات تنها تا جایی قابل اعتناست که چنین پروژه ای در مرحله مطالعه و برنامه ریزی باشد اما درشرایطی که این پروژه به فعلیت رسیده است دیگر موضوع یک بحث نظری یا مباحثه نیست.

اوباما در هفته های اخیر بابت عملیات خونبار پهبادهای تهاجمی آمریکا در خاورمیانه و تداوم فعالیت زندان گوانتانامو به شدت تحت فشار افکار عمومی بوده است. هم اکنون با افشای پروژه پریزم می توان انتظار داشت که او هزینه سنگینی سیاسی و روابط عمومی را بابت انجام برنامه های مخفیانه خود پرداخت کند هزینه ای که به هر حال کمتر از هزینه قربانیان عملیات نظامی و اطلاعاتی آمریکاست.

تا زمان انتشار این گزارش از میان شرکتهای اینترنتی نام‌برده شده در سند مربوط به پروژه پریزم، فیس‌بوک و گوگل از هرنوع همکاری یا اطلاع از پروژه پریزم تبری جسته اند، هرچند هردوی این شرکت‌ ها از مدافعین آزادی های فردی و آزادی بیان محسوب می شوند و به عنوان مثال بخشی از تلاش های گوگل برای مقاله با سانسور در اینترنت را چندی پیش در این پست منعکس کردم. اما وسعت و دامنه این سرقت اطلاعاتی آنچنان گسترده است که برای افرادی که با جزئیات فنی اینترنت و نحوه جابجایی اطلاعات در آن آشنا هستند بی اطلاعی این شرکت ها از وجود این پروژه بسیار بعید به نظر می رسد. هرچند در این مقاله به زبانی ساده به جزئیات فنی پروژه پریزم پرداخته شده است.

باید دید و منتظر بود که در ساعات و روز های آینده چه ابعاد تازه ای از این پروژه مخوف رمزگشایی می شود و واکنش افکار عمومی، رسانه ها و دولت ها به این پروژه چیست.

با من در توییتر و لیندکداین مرتبط باشید.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)