در کشاکش جارى بر سر سهم آدمیان در گرم شدنِ زمین، هر دو‌سویِ کشاکش از گزافه گویی برکنار نمانده اند. بیشترِ آب و هوا شناسان این روزگار بر این ادعا که دی اکسید کربنِ برخاسته از فعالیتهای آدمی علتِ چیره ی گرم شدن زمین است هم داستان گردیده اند. هم بر بنیادِ چیره انگاشتن اثرِ دی اکسیدِ کربن، آب و هواشناسانِ هیئت بررسی دگرگونی آب و هوای سازمان ملل پیش بینیِ تلخِ و تیره ی شان از چگونگیِ آب و هوای آینده ی زمین را پرداخته اند. با این همه، آب و هوا شناسانی که به سهمِ چیره ی دی اکسیدِ کربن در دگرگونیِ آب و هوای زمین باور می دارند و با پیش بینی هایشان باد بر آتشِ نگرانی های نیکخواهان ِجهان می زنند در پایفشاری بر اثر یگانه ی دی اکسید کربن بر دگرگونیِ آب و هوا راه گزافه می پیمایند. آری، میان نمودارِ افزایش دی اکسید کربن ساخته ی آدمی در اتمسفر و نمودارِ گرم شدن اش *از سال ۱۹۷۰ تاکنون* هماهنگی غریبی هست. (۱) اما این نیز راست است که در بازه ی میان سالهایِ ۱۹۱۰ و ۱۹۴۲، دمای اتمسفر بی افزایش چندانی در دی اکسیدِ کربن، رو به فزونی داشته، و در بازه ی میانِ سالهای ۱۹۴۲ و ۱۹۷۵، با افزایشِ چشمگیر در حجمِ دی اکسیدِ کربن، رو به کاستی گذاشته است! (۲) دانشورى که به هماهنگى ١٩٧٠ تاکنون در کنار این دو ناهماهنگى بنگَرَد، نتیجه گیرى اى را ناگزیر یابد: دی اکسید کربنِ ساخته و پرداخته ی آدمیان یک علت از شمارِ چند علت شناخته یا ناشناخته ی گرم شدن بیرون از اندازه ى اتمسفر است، نه علت العللش. هم از اینجاست که به پیش بینی های تیره و تلخِ دانشمندانِ وابسته ى سازمانِ ملل که دی اکسید کربن را علت العلل گرم شدن اتمسفر می انگارند به دیده ی شک می باید نگریست (۳)، همچنانکه به روایت دهشت انگیزشان از نابودى انبوهِ گونه ها به دیده ى احتیاط نظر مى باید کرد. (۴) 
سوداگرانِ کم دانشِ بازارِ انکار از دیگر سوی تا توانسته اند بر کوسِ انکارِ سهمِ دی اکسید کربن در گرم شدن بیرون از اندازه ى زمین کوفته اند: یا سودِ انکار ناپذیرِ دی اکسید کربنِ اتمسفر را با اثر گرم کنندگى بیرون از اندازه ى دى اکسید کربنِ افزوده ی آدمیان در آمیخته، بى دلیلِ کافى در ستایش از دی اکسیدِ کربن یاوه سروده و مغلطه پرداخته اند (۵ و ۶) و یا ابلهانه ناچیز بودن کسر دی اکسید کربن افزوده را بر ناتوانی اش در گرم کردن بیرون از اندازه ى زمین دلیل گرفته اند! (٧)
هر دو سوی کشاکش را آتش سوزی های اخیرِ استرالیا به تکان در آورده است. کوشندگانِ هواخواه محیط زیست آتش سوزی ها ی اخیر را در تاریخ استرالیا بی سابقه شمرده، گرم شدن زمین را سبب سازِ آتش سوزی ها دانسته اند. مخالفانشان اما آتش سوزی تابستانِ میان سالهای ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ استرالیا را که به ده برابرِ گستره ی آتش سوزی های اخیر بگُستَرْد و نزدیک به پانزده درصد خاک استرالیا را بسوزانْد مثال آورده اند. آیا آتش سوزی ها ی اخیر در تاریخ استرالیا بی سابقه بوده اند؟ این پرسش پرسشی گنگ است: با پیمانه ی زیان اقتصادی اش، آری، بی سابقه بوده است؛ با پیمانه ی پهنه ی آتش سوزی ها اما بی سابقه نبوده است! این پرسش همچنین پرسشی نادرست و گمراه کننده است. پرسش درست آن است که آیا فراوانی ِآتش سوزی ها و سختی شان با افزایشِ دمای اتمسفر در چند دهه ی گذشته افزوده است؟ پاسخِ به این پرسش موضوعِ مناقشه ى میان دانشوران است.(٨ و ٩)
در گرماگرمِ گزافه گویی ها و مغلطه پردازی های دو سوی کشاکش، نیکخواهان جهان را اما راهی روشن پیش رو ست. زمین نه سرچشمه ى بی کران انرژی ست و نه زباله دانى بی کران. اهل خرد را در بایستگىِ لگام زدن بر رشد سرطانی و سودجویی دیوانه وار شرکت های چند ملیتىِ استخراج و مصرفِ سوخت های فسیلی همین یک دلیل کافی ست. چنانکه آمد، دی اکسید کربن افزوده ی آدمیان دراتمسفر، هر چه باشد، یک علت از جمله ی چندین و چند عللِ شناخته و ناشناخته ى افزایشِ گرماى زمین است. آیا دى اکسیدِ کربنِ افزوده ى آدمیان و گرمایی که به بار می آورد براى زمین و باشندگانش مایه ى زیان است یا سرچشمه ى رحمت و برکت؟ پاسخ به این پر سش آسان نیست.(١٠) همین اندازه روشن است که دى اکسید کربن افزوده ى آدمیان را *اگر مایه ى آسیب و زیان باشد* می توان و می باید کاست، و این، جز با لگام زدن بر رشد سرطانی و سودجویی دیوانه وار شرکت های چند ملیتی که در کار استخراج و مصرفِ سوخت های فسیلی اند میسر نتواند بود.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.