زنان سیبیل دار و مردان بیریش
جنسیت و اضطراب های جنسی مدرنیته ایرانی
افسانه نجم آبادی

نجم ابادی استاد دانشگاه هاروارد، یکی از نخستین آثار مهم در حوزه تاریخنگاری جنسیت در ایران را عرضه کرده است. این کتاب شرحی نظام مند وروش مند از مفهوم گرایش جنسی و ظهور آن در مدرنیته ایرانی در عصر مشروطه خواهی و پهلوی است. نجم آبادی نشان می دهد که مدرنیته در ایران تنها مقوله ای مربوط به حوزه سیاست، اقتصاد و غیره نیست بلکه به طور گسترده ای بر مبنای مسایل مربوط به حوزه جنسیت شکل گرفته است. ظهور پدیده گرایش جنسی در دوره مشروطه و تشکیل «دگرجنس گرایی هنجارمند» در این دوره مقارن است با تلاش جامعه ایران برای مدرن شدن. اما این دو بدون یکدیگر پیش نرفته است.بررسی دقیق تری از این کتاب ارزشمند را در یادداشت های دیگری دنبال خواهیم کرد. اما اجمالا باید به ارزشمندی این اثر برای دامن زدن به مباحثی در حوزه جنسیت درایران اشاره کنیم.
نجم آبادی اثر مهمی بر این تلقی در میان جنبش فمینست ایرانی گذاشته است که گویا افول تاریخ همجنس گرایی اجباری در عصر قاجار همزمان با رشد سوژگی و شخصیت یافتن زن به عنوان سوژه عشق رومانتیک است. امری که تا پیش از پایان عصر قاجار به «امرَد» یا «شاهد» واگذار شده بود. هرچند تحلیل نجم ابادی به این شکل سطحی و مغلوط نیست اما یکی ازبرداشت های ابتدایی و سراست از بررسی این دوره تاریخی یعنی تاریخ افول شاهدبازی در دوره قاجار و تشکیل فرهنگ دگرجنس گرایی هنجارمند در ایران این است که گویا همجنس گرایی تضادی با ازادی زنان داشته است. برداشت مغلوطی که امثال شهرنوش پارسی پور از چنین تحقیقاتی دارند. اما این بحث قابل منازعه دراین کتاب به خوبی دنبال شده است و با در نظر گرفتن دیدگاه نظری نویسنده می توان درک کرد که مسئله به شکل توصیفی اش این است که اساسا تولد مقوله دگرجنس گرایی در ایران از طریق پاک کردن خاطره جمعی از فرهنگ شاهد بازی ممکن شده است.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)

این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر می‌کنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com