گزارش رونمایی کتاب و کنفرانس در دانشگاه ملاردالن درباره تجربه جوانان تنها آمده و مسئولین درباره ادغام و برابری جنسیتی

روز ۲۵ سپتامبر به دعوت نهاد “قرارداد اجتماعی” کنفرانسی در دانشگاه ملاردالن با حضور بیش از دویست نفر برگزار شد که در آن از مجموعه کتاب “تجربه جوانان تنها آمده و مسئولین درباره هم پیوستگی، جذب و برابری جنسیتی” به ویراستاری مهرداد درویش پور استاد جامعه شناسی و دانشیار در مددکاری اجتماعی از دانشگاه ملاردالن و نیکلاس مونسون پرفسور در پداگوژی از دانشگاه سودرتورن رونمایی شد. در این کنفرانس نه نفر از بیست و یک پژوهشگر این کتاب از دانشگاه‌های گوناگون سوئد به معرفی پژوهش‌های خود پرداختند. دو جوان پناهجو تنها آمده نیز درباره موقعیت خود سخنرانی کردند.

نخست مهرداد درویش پور و نیکلاس مونسون در سخنان خود ضمن معرفی کتاب و روند شکل گیری آن اشاره کردند که چرا به جای سخن گفتن درباره نیازها و مشکلات جوانان پناهجو که روش تا کنونی رویکرد جامعه به این جوانان بوده است، باید میدان داد تا خودشان درباره وضعیت و تجربه‌شان از رویارویی جامعه با آنان سخن بگویند. همچنین به ضرورت تغییر سیاست همکاری برای ادغام جوانان به سیاست همکاری با آنان برای افزایش مشارکت‌شان در جامعه سخن گفتند. این سخنرانان درباره نقش جامعه مدنی از سازمان‌های داوطلب و شبکه‌های اجتماعی گرفته تا کتابخانه‌ها، ورزش گاه‌ها و کلیساها در بسیج امکانات این جوانان و توانمند سازی‌شان برای مقابله با مشکلات سخن گفتند.

مهرداد درویش‌پور

درویش پور همچنین درباره گسترش گفتمان امنیت گرایی از سال ۲۰۱۵ به این سو سخن گفت که مهاجرت و پناهجویی را تهدیدی برای امنیت ملی سوئد و دیگر کشورهای اروپایی تلقی کرده است. بنا برآن گفتمان پناهجویان یا سربار جامعه یا تهدیدی علیه فرهنگ و هویت ملی به شمار رفته و عامل گسترش بزهکاری، حاشیه نشینی و تنش‌های اتنیکی خوانده می‌شوند. او تاکید کرد این کتاب ضمن بررسی زمینه‌ها و نتایج سختگیرانه تر شدن سیاست پناهجویی، به تاثیر مخرب گفتمان امنیت گرایی در رسانه‌ها و نزد سیاستمداران در قربانی کردن حقوق انسانی کودکان و پناهجویان و افزایش طرز تلقی منفی مردم نسبت به آنان پرداخته است. درویش پور افزود نمی‌توان نخست با برچسپ‌های اجتماعی منفی یا پیشدواری اتنیکی نخست گروهی از مردم را طرد کرد و اعتماد به نفس‌شان را در هم شکست و سپس در پی چاره جویی برای جذب آنان برآمد. او تاکید کرد باید با توجه به توانایی این جوانان پناهجو در باز سازی خود به رغم آسیب‌های روانی بسیار، بر توانمند سازی آنان به جای”مسئله دار” خواندن‌شان تمرکز کرد تا بتوان زمینه‌های پیشرفت و جذب آنان در جامعه را فراهم کرد.

نیکلاس مونسون ویژگی این کتاب که برای نخستین بار تصویری کمی و کیفی از موقعیت جوانان پناهجوی تنها آمده درکل کشور در حوزه بازار کار، بهداشت وتجربه خود جوانان از عوامل و موانع پیشرفت‌شان بدست می‌دهد را برشمرد. او به تجربه مسئولین کشوراز این پناهجویان که به مراتب مثبت تراز آنچه بوده که رسانه‌ها بازتاب داده‌اند اشاره کرد. درعین حال مونسون به برخی دشواری‌های این جوانان در چالش نظم، هنجار و قوانین کشور اشاره کرد و این که چگونه به زعم پاره‌ای از مسئولین هرنوع تلاش برای گوشزد حد و مرزها می‌تواند با برچسپ نژادپرستی از سوی این جوانان پاسخ گیرد.

سخنران دیگر، اسکیل وادنشو پرفسور اقتصاد ملی از دانشگاه استکهلم بود که با ارائه تصویر آماری از پناهجویان تنها آمده دختر و پسر از سال ۲۰۱۴ به این سو نشان داد که این جوانان نسبت به کسانی که با خانواده‌های خود مهاجرت کرده‌اند، به رغم همه دشواری‌ها، در حوزه تحصیل و اشتغال در بازار کار موفق تر بوده‌اند. تحقیقات او نشان می‌دهد که جوانان افغانستانی تبار که گروه اصلی پناهجویان تنها آمده را تشکیل می‌دهند نسبت به بسیاری از گروه‌های دیگر حضور موثرتری در بازار کار داشته‌اند. هرچند سطح تحصیلات و پیشینه طبقاتی عامل تعیین کنننده تر در هم پیوستگی آنها است. او به ضرورت بررسی‌های عمیق تر برای فهم چرایی رشد سریعتر جوانان تنها آمده اشاره کرد.

فرهاد جهان مهان دانشجوی دکترا و نیکول نونز بورگمن کارشناس ارشد دررشته مطالعات کودکان و نوجوانان از دانشگاه استکهلم از دیگر سخنرانان این کنفرانس بودند که به معرفی فصلی از این کتاب به نام “ترجیح می‌دهیم در سوئد بمیریم و به افغانستان برنگردیم” پرداختند. سخنرانان ضمن بررسی وضعیت مهاجران افغانستانی تبار که اقامت گرفته و آنان که جواب رد گرفته‌اند، بر نقش اجازه اقامت یا جواب رد گرفتن در روان و سلامت این جوانان و تاثیر آن بر معنا بخشیدن به زندگی و انگیزه و امکانات هم پیوستگی یا روی آوری به خودکشی و کجروی‌های اجتماعی تاکید کردند. این پناهجویان به اعتبار همان تکه کاغذ قانونی حق پناهجویی از مزایای بسیاری در سوئد در مقایسه با دیگر کشورها برخوردارند که از دست دادن آن لطمات جبران ناپذیری بر سلامت و روان آنان زده و می‌تواند آنان را به طعمه‌ای آسان برای جذب شدن به گروه‌های بزهکار یا آسیب رساندن به خود بدل سازد. با این همه بسیاری از این پناهجویان “غیرقانونی” از توانایی ایستادگی برخوردار بوده و به سرنوشتی که حکم اخراج برایشان رقم می‌زند تن نمی‌دهند.

سخنران دیگر، یکی از پناجویان که سال ۲۰۱۵ به سوئد آمده و حکم اخراجی گرفته بود که با توضیح موقعیت دراماتیک خود، به شدت بر جمعیت حاضر در کنفرانس تاثیر گذاشت. او اشاره کرد که با آن که در ایران به دنیا آمده و بزرگ شده است، فاقد حق پناهجویی درآن کشور بوده است و نمی‌توان او را به ایران برگرداند. افغانستان هم را هم هرگز ندیده است. این که مقامات سوئد به دلیل آن که اورا بالای هیجده سال خوانده‌اند، با حکم اخراج در معرض خطر اخراج به ایران یا افغانستان قرار داده‌اند، به کابوس او بدل شده است. موضوعی که او را به نوشتن و انتشار کتابی به نام کابوس به دوزبان سوئدی و فارسی واداشته است. او اضافه کرد به مدت چهارسال باید زیر زمینی زندگی بکند تا بخت دوباره به جریان انداختن پرونده پناهجویی خود را داشته باشد.

بنیمن فیضی نیز پناهجوی تنها آمده افغانستانی تبار دیگری بود که به عنوان سخنران دیگر، توضیح داد اکنون دانشجوی علوم سیاسی است و درباره فعالیت‌های انجمن‌های جوان درسوئد و پناهجویان تنها آمده در استکهلم که او سخنگوی آن است، سخن گفت. او توضیح داد چگونه تحصن‌ها و اعتراضات سازمان یافته توسط این نهاد و با پشتیبانی جامعه مدنی و داوطلبان سوئدی زمینه مشارکت این جوانان را در جامعه افزایش داده و دولت را به عقب نشینی در برخی زمینه‌ها در تسهیل اقامت برای گروهی از این پناجویان که در مدارس درس می‌خوانند، واداشته است.

ایلدیکو آستالوس مورل دانشیار جامعه شناسی و استاد دانشگاه اپسالا و ملاردالن نیز در سخنان خود بر چالش‌ها و زمینه‌های پیشرفت دختران و پسران پناهجوی تنها آمده در حوزه برابری جنسیتی و ادغام در جامعه سخن گفت. او افزود برخوردهای نژادپرستانه چگونه برخی از دختران افغانستانی تبار را به فکر بازگشت به ایران به رغم تجربه‌های تلخ‌شان از ایران انداخته است. او به منگنه شدن برخی از این دختران اشاره کرد که در شبکه روابط افغانستانی خود از این که “حجاب‌شان مناسب نیست” مورد نکوهش قرار می‌گیرند و از جانب سوئدی‌ها ازاین که چرا اصلا روسری بر سر دارند.

الین اکستروم دانشجوی دکترای دانشگاه یون شوپنگ که به تازگی از رساله‌اش دفاع کرده است، درباره تحقیق خود درباره دختران پناهجوی تنها آمده که به ندرت درباره آن‌ها بحثی در میان است سخن گفت. او با حرکت از تئوری میان برشی و پسا استعماری، نگاه ساده انگارانه جامعه سوئد به دختران پناهجو گریخته از کشورهای اسلامی همچون قربانیان منفعلی که باید با پذیرش هنجارهای سوئد، خود را از قید پدرسالاری آزاد کنند، به چالش کشید. او تاکید کرد این دختران فاعلان اجتماعی توانمندی هستند که از پیشداوری‌های جامعه در باره خود و برچسپ‌های اجتماعی رنج می‌برند.

اولریکا جپسون ویگ دکتر پداگوژی و استاد دانشگاه از ملاردالن، آخرین سخنران برنامه بود که درباره چالش‌های آموزش مقدماتی زبان سوئدی در مدارس به این جوانان سخن گفت. او افزود کلاس‌های متمایز بیش از آن که روند جذب این پناهجویان نوجوان را تسریع کند، به تقسیم و جدایی آنان از دیگر دانش آموزان و به حاشیه راندن آنان منجر شده است. حال آن که شاید آموزش مقدماتی زبان سوئدی در متن کلاس‌های عمومی بتواند سرعت فراگیری زبان و جذب شدن آنان در سیستم آموزشی را افزایش دهد.

در پایان میز گردی پرسش و پاسخ به مدیریت محمد رفیع محمودیان استاد جامعه شناسی از دانشگاه ملاردالن که خود در نوشتن فصلی از کتاب همکاری داشته است و با شرکت هر یازده سخنران برگزار شد. در این میزگرد حضار با طرح پرسش‌های کارشناسانه به غنای کنفرانس افزودند. نشر دانشگاهی لیبر که کتاب را به چاپ رسانده ضمن قدر دانی از نویسندگان و به ویژه ویراستارکتاب خرسندی خود را از انتشار مجموع تحقیقات بیست ویک پژوهش گر از هشت دانشگاه درباب یکی از موضوعات مهم جامعه عنوان کرد. ویراستاران کتاب در سخن پایانی تاکید کردند که امیدوارند با چالش تصویر رایج از این جوانان پناهجو بتوانند علاوه بر افکار عمومی، دانشجویان و مسئولان بر سیاستمداران نیز تاثیر گذاشته تا جامعه رویه دیگری را راهنمای عمل خود برای جذب این جوانان به جامعه که آینده سازان فردا به شمار می‌روند، درپیش گیرد. یکی از این گام‌ها عفو عمومی به تمامی پناهجویان جوان تازه آمده است که هم هزینه‌های جامعه را کاهش می‌دهد و هم نشانه احترام به حقوق کودکان و پناهجویان است. این کنفرانس که با رضایت حضار پایان یافت در برخی از روزنامه‌ها وشبکه‌های رادیو تلویزیون سوئد بازتاب یافت.

در لینک زیر می توان گزارش برخی از رسانه های سوئدی از رونمایی کتاب و کنفرانس را مشاهده کرد:

svtplay
svt
sverigesradio
pren

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)