پریود، تابویی بزرگ از سیکل طبیعی بدن زن

پریود یا قاعدگی، سیکل طبیعی بدن هر زن است. دوره‌ای که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تمامی ما زنها در یکی از روزهای آغازین نوجوانی و رسیدن به سن بلوغ، اغلب در حوالی سالهای ۱۱ تا ۱۶ سالگی ضغف کردن، گر گرفتن، سرد شدن غیرعادی، دگرگون شدن بدن‌ و در نهایت پریود شدن و شروع عادت ماهانه را تجربه کرده‎ایم و به یاد داریم.

به طور معمول سن متوسط شروع دوران قاعدگی دختران حدود ۱۲ سالگی است و در برخی موارد در سنین ۸ تا ۱۶ سالگی نیز ممکن است شروع شود.

قاعدگی یا عادت ماهانه، که امروزه ما به صورت عامیانه آن را «پریود» می‌نامیم، خونریزی در اثر ریزش لایه داخلی رحم  یا همان آندومتر است. خون و بافت آندومتر از طریق دهانه رحم و واژن دفع می‌شود و در هر چرخه قاعدگی، بدن زن برای بارداری و بارور شدن آماده می‌شود. سیکل طبیعی‎ای که نشان‌دهنده  سلامت و فرزند‌آوری زنهاست. با این حال اما در طول تاریخ بشر همیشه یکی از شوم ترین و شرم آورترین اتفاقات ممکن برای زنان تلقی شده و در بسیاری از جوامع هنوز هم عادت ماهانه مایه شرمساری و تابو تلقی می‌شود. رویکرد اجتماعی‌ای که به شدت سبب آسیب پذیری زنان شده و مشکلات سلامتی بسیاری را برای آنها به دنبال داشته است. 

عادت ماهانه و پریود زنان هنوز هم در جامعه ما و بسیاری از کشورهای دیگر، یک تابو است و بسیاری از زنان با شرم و خجالت فراوان در مورد پریودی، این چرخه طبیعی بدن، حرف میزنند. معمولا زنان به دلیل شرم و حیا یا در این باره کمتر حرف می‌زنند و یا در دوران پریود آن را به کلی از خانواده و اطرافیانشان مخفی می‌کنند. شرمساری از عادت ماهانه تا حدی است که حتی به هنگام خرید «نوار بهداشتی» یا پدهای پریودی هم این شرم، و تابو بودن آن دیده میشود. اغلب در کیسه‎های مشکی و یا کیسه‎های پلاستیکی‌ای که درون آن دیده نشود، آن را پنهان می‌کنند. خرید این وسیله بهداشتی نیز اغلب همراه با شرم و خجالت است.

اما چرا سیکل ماهانه و چرخه طبیعی بدن زنان باید تابو و مایه شرمندگی در جامعه باشد؟ چرا «نوار بهداشتی»، که همانطور که از نامش نیز پیداست  وسیله‌ای بهداشتی است، به خودی خود و حتی در حالت استفاده نشده آن هم تابو است؟ یک نوار بهداشتی استفاده نشده نه آلودگی دارد و نه میتوان دلایل بهداشتی را برای پنهان کردن و گذاشتن آنها در پلاستیکهای سیاه و یا ضخیم، بهانه کرد. پس علت اینهمه پنهان کردن و معذب بودن به هنگام خرید آن چیست؟

تابوی سکشوالیته و بدن زن نشأت گرفته از فرهنگ مردسالارانه است. جامعه‌ی مرد سالار در طی چند هزار سال گذشته سعی در تحقیر و بهره برداری از زنان را داشته است. این فرهنگ نابرابر و جنسیت زده درباره موضوع «عادت ماهانه» زنان به طور ویژه  سعی کرده است تا زن را موجودی ناپاک، و ناقص تعریف کند.

حرف زدن از بهداشت قاعدگی و پریود همانند گفتن از مسائل جنسی و بهداشت آن یک تابوی اجتماعی و فرهنگی است. هنجارهای غلط و اشتباهی در جامعه، پیرامون پریود زنان و دوران قاعدگی شان جا افتاده است. مانند حرفهای غلط و اشتباهی که میگویند وقتی پریودید تا سه روز حمام نروید! راه نروید و ورزش نکنید… باید پد یا نوار بهداشتی را در  روزنامه و کیسه پنهان کرد و بعد داخل سطل زباله انداخت تا مردان نبینند. موقع نشستن و بلند شدن باید مراقب بود و …

پریودی نماد باروری و زایش زن است. اغلب افرادی که این سیکل طبیعی بدن زن، و ویژگی‌ زیست شناختی زنها را به مساله حجب و حیا ربط میدهند بر این باورند که پریود مربوط به روابط جنسی و مرتبط با سکس است. در حالیکه بسیاری از دختران نوجوانی که در سالهای اول بلوغ و شروع دوران پریودی هستند، هنوز هیچ رابطه جنسی‌ای نداشته‎اند و حتی در جوامع سنتی آشنایی و شناختی هم از آن ندارند.

در بسیاری از جوامع، اگر زنی در مورد پریود و پریودی خودش در فضایی غیرخصوصی مثلا در یک جمع و یا مهمانی حرف بزند، زنی بی‌حیا خوانده می‌شود. شرم قاعدگی سبب میشود تا بسیاری از زنانی که قاعدگی شدید و دردناک دارند، یا دچار سندروم پیش از قاعدگی میشوند، در دوران پریودی یا پیش از آن روزهای بسیار سختی را سپری کنند.

تابو بودن پریودی سبب شده است که آموزش چندانی هم در رابطه با آن وجود نداشته باشد. به طور مثال نه تنها بیشتر پسران و مردان از سندروم پیش از قاعدگی اطلاع ندارند، حتی بسیاری از زنان و دختران نیز اطلاعات کافی‎ای پیرامون آن ندارند. 

به سبب تغییرات هورمونی و تغییر در میزان هورمونهای بدن زن؛ حساسیتهایی، گاها شدید، در بدن آنها ایجاد میشود که آن را «سندروم پیش از قاعدگی» می‌نامند. این تغییرات هر ماه چند روز پیش از شروع پریودی آغاز میشود و تغییرات رفتاری زیادی را در زنان بوجود می‎آورد. 

همچنین بسیاری از خانم‌ها دوران پریودی دردناکی دارند و از درد پریود رنج می‌برند اما به دلیل معذوریتهای اجتماعی باید به طور غیرواقعی سعی بر طبیعی نشان دادن حالشان بکنند تا مبادا مردهای اطراف متوجه پریود بودن آنها بشوند. به طور مثال هیچ زنی، لااقل در ایران، نمیتواند به مردهای پیرامونش در محل کار یا دانشگاه یا در مهمانی‌ها بگوید من الان پریودم و به همین دلیل حال خوبی ندارم. و یا از مدیرش به دلیل اینکه پریود است و دردهای شدید دوره عادت ماهانه دارد، تقاضای مرخصی کند.

بخشی از تابوی پریود، باز میگردد به رویکرد دین به موضوع عادت ماهانه زنان. به طور مثال در دین اسلام، زنان در دوران پریودی اجازه ورود به اماکن مذهبی را ندارند. در این دوران زن به دلیل ناپاک بودن از انجام فرایض مذهبی باز داشته شده است. در اسلام برای دوران عادت ماهانه زنان، رگل یا قاعدگی از واژه “حیض” استفاده میشود و آن را نجس میدانند. نجس نامیدن آن و ناپاک خواندن زنان در دوران پریودی، میتواند تاثیر بسیار زیادی در تابو شدن این چرخه‌ی ماهانه و طبیعی بدن زنان، که از قضا زاد و ولد و ازدیاد نسل بشر به آن وابسته است، داشته باشد.

البته این یک واقعیت محض است که مساله تابو بودن پریود یک موضوع عمومی و جهانی است و تنها مختص به ایران یا کشورهای اسلامی نیست.

چند روز پیش، یعنی روز ۲۸ ماه می، «روز جهانی بهداشت قاعدگی» بود. چند سالی است که این روز بدین نام  نامیده شده است. هر ساله در این روز برای آگاهی دادن و اطلاع رسانیِ بیشتر به جامعه، از بین بردن تابوی پریود، و کمک به بهبود شرایط برای زنان در دوران عادت ماهانه؛ اقدامات و برنامه های متفاوتی در سراسر جهان اجرا میشود.

پریود موضوعی است که هنوز هم صحبت کردن پیرامون آن برای بسیاری از زنان دشوار است و مساله راحتی نیست. گروهی از مردان نیز ترجیح می‌دهند نه درباره‌اش بشنوند و نه بگویند. اما نباید فراموش کرد که پریود سیکل طبیعی بدن زنان است و نباید از آن خجالت کشید و شرمسار بود. زنان و مردان باید درباره این سیکل طبیعی اطلاعات کافی داشته باشند. عادت ماهانه یک بیماری نیست و فردی که پریود است، گناهکار و کثیف نیست. لزومی ندارد که حتما نوار بهداشتی را داخل پلاستیک مشکی پنهان کنیم و یا در فروشگاهها در قفسه هایی گذاشته شود که زیاد در معرض دید نباشد.

پریود شدن تاییدی بر سلامت زنان است؛ و به زنها قدرت مادر شدن می‌دهد. پریود طبیعت بدن زنانه است و هر زنی به طور متوسط در زندگی اش چهارصد و پنجاه بار پریود میشود. این یعنی تقریبا سه هزار و صد و پنجاه روز. و این بدین معناست که زنها حدود هشت سال از عمرشان پریود هستند. پس نه میتوان آن را مخفی و پنهان کرد، و نه میتوان آن را نادیده گرفت و بی اهمیت شمرد.

با توجه به اهمیت این مساله در زندگی زنها، همه زنها این حق را دارند که دوران قاعدگی خود را با احترام و بدون احساس شرم و خجالت، و در آرامش سپری نمایند. هر زنی حق دسترسی به پد پریودی و نواربهداشتی خوب و مناسب را دارد. باید در مکانهای عمومی، حتی در زندانها و بازداشتگاهها نوار بهداشتی و سرویسهای بهداشتی تمیز و مناسب برای تعویض و به دور انداختن پدهای بهداشتی استفاده شده وجود داشته باشد. 

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)