کانون نویسندگان ایران: روز جهانی زبان مادری را گرامی می­داریم

در سال ۱۹۴۸، که محمدعلی جناح – بنیان­گذار پاکستان – زبان «اردو» را تنها زبان رسمی این کشور اعلام کرد، هزاران دانشجوی دانشگاه داکا فریاد کشیدند: «نه! نه! پس بنگالی چه می­شود؟» بنیاد «روز جهانی زبان مادری» در همین فریادهای انسانی نهاده شد. ۴ سال بعد، که خیل عظیمی از مردم داکا به خیابان آمدند و حق خود را برای سخن­گفتن، نوشتن و آموزش به زبان بنگالی طلب کردند، پاسخ­شان سرب داغی بود که از دهانه­ی سلاح­های پلیس پاکستان بیرون آمد. با این همه، مبارزه­ی این مردم سرانجام به بار نشست و پس از استقلال بنگلادش از پاکستان و در پی درخواست این کشور از سازمان ملل، در سال ۱۹۹۹ یونسکو روز ۲۱ فوریه (برابر با ۳ اسفند) را «روز جهانی زبان مادری» اعلام کرد. از آن پس، اقوام گوناگون در سراسر جهان که به زبان­های مادریِ متنوع سخن می­گویند این روز را ارج می­نهند و پاس می­دارند.

زبان مادری زبانی است که کودک سخن­گفتن و شناخت خود از دنیای پیرامونش را با آن آغاز می­کند. بنابراین، به نسبت شمار اقوام گوناگون ساکن در کره­ی زمین زبان مادری وجود دارد، و اهمیت این مسئله­ و تلاش ناگزیز این اقوام برای حفظ زبان مادری به عنوان وسیله­ای که زیست مشترک آحاد انسانی­شان را ممکن می­سازد در همین تنوع عظیم فرهنگی نهفته است. به سخن دیگر، صرف نظر از ضرورت اجتناب­ناپذیر کاربرد زبان مادری برای تک­تک اقوام ساکن در جهان و مستقل از این موضع اصولی که کاربرد زبان مادری حق مسلم هر فرد و گروه اجتماعی است و دولت­ها وظیفه دارند امکان این استفاده را فراهم کنند، آنچه حفظ و پاسداشت این زبان را مهم­تر می­کند رواج و نشر این تنوع عظیم زبانی و فرهنگی و بدین سان تقویت همبستگی انسان­ها بر اساس تفاهم، رواداری و گفت­و­گوست. این تنوع زبانی در عین حال ارتباط گویشوران این زبان­ها را با یکدیگر ایجاب می­کند، و این خود بیانگر وحدت فرهنگی انسان­ها همچون موجوداتی جهان­شمول در عین تنوع فرهنگی و زبانی آنهاست.

بر اساس همین درونمایه­ی انسانی است که کانون نویسندگان ایران در اصل سوم منشور خود تنوع زبانی و رشد و شکوفایی آن را از ارکان اعتلای فرهنگی و پیوند و تفاهم مردم ایران دانسته و با تبعیض و حذف در عرصه­ی چاپ و نشر و پخش آثار به همه­ی زبان­های موجود مخالفت کرده است. کانون همچنین، ضمن اعتراض به سرکوب کاربران زبان­ مادری در جای­جای کشور، با رویکرد ریاکارانه­ی حکومت در زمینه­ی تحصیل به این زبان مخالف است و اعلام می­کند نمایش­های مضحکی چون تدریس «دو واحد»! زبان مادری در دانشگاه­های کردستان و آذربایجان و… به هیچ وجه به معنای به رسمیت شناختن حق مسلم و اساسی ساکنان این مناطق برای گفتن و نوشتن و آموزش به زبان مادری نیست.

کانون نویسندگان ایران

۳ اسفند ۱۳۹۶

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)