دولت آمریکا و فرداى کاترینا، احمد هاشمی، روزنامه شرق

«کاترینا» یکى از انواع توفان هاى گردبادى قدرتمند است که شدیدترین نوع آن در سال ۱۹۷۰ _ هاریکن بنگلادش _ ۵۰۰ هزار نفر را کشت. در حالى که آمار قربانیان کاترینا حدود ۱۰ هزار نفر تخمین زده مى شود خسارات وارد شده هم ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است و بیش از یک میلیون نفر منطقه را ترک کرده اند. کاترینا ضمن غرق کردن ۵۷ کشتى نفتى ایالات متحده قیمت فرآورده هاى نفتى را در این کشور ۲ تا ۳ برابر افزایش داده و همچنین خطر بیمارى هاى واگیردار، با توجه به وجود پراکنده اجساد قربانیان در سطح شهر بسیار جدى است.پیش بینى وقوع توفان از یک هفته قبل توسط کارشناسان امر اعلام شده بود زیرا که این منطقه توفان خیز با حوادثى اینچنینى بیگانه نیست ولى مقامات آمریکایى فکر نمى کردند توفان بتواند دیواره ساحلى و سدهاى اطراف شهر نیواورلئان را تخریب کرده و در سطح گسترده اى شهر را زیر آب برده و اکثر خانه ها را ویران سازد.از نظر مردم مشکل اساسى تاخیر دولت مرکزى آ مریکا در وارد عمل شدن و رسیدگى به توفان زده ها است که انتقادات شدیدى را متوجه دولت بوش ساخته است و انبوه سیاهان نیواورلئان در مقابل دوربین هاى تلویزیونى فریاد برمى آورند که بوش عراق را رها کند و فکرى به حال آنها کند. اقلیت سفید این شهر ۴/۱ میلیون نفرى _ که ۷۰ درصد آنان را سیاهان تشکیل مى دهند _ طبقه متوسط و بالاى شهر را تشکیل مى دهند و اکثراً شهر را تخلیه کرده بودند در نتیجه بیشتر قربانیان از سیاهان هستند. هنوز یک سالى از حادثه مرگبار سونامى در آسیا نمى گذرد که در خلیج مکزیک و در سه ایالت جنوب شرقى آمریکا و به خصوص نیواورلئان فاجعه مشابه دیگرى به وقوع پیوسته است. شهر نیواورلئان به علت معمارى و فرهنگ اروپایى خود براى گردشگران داراى جاذبه است زیرا زمانى به دولت هاى فرانسه و اسپانیا تعلق داشته و بدین جهت لقب «اروپایى ترین شهر» آمریکا را با خود به همراه دارد. ولى هم اکنون این شهر وضعیت فاجعه بارى را مى گذراند:در بیمارستان ها وضعیت آب و برق و وسایل نقلیه مختل است، درماندگى و عمق فاجعه به حدى است که گویا اینجا اعماق آفریقا است، چه اکثر ساکنان و باقى ماندگان شهر هم سیاهپوست هستند و کمتر نشانى از صنعتى ترین و ثروتمندترین کشور جهان در آن دیده مى شود. سطح آب ها در نیواورلئان تا ۶ متر بالا آمده است و قتل و تجاوز به عنف در جریان است.پلیس قادر به جلوگیرى از غارتگرى نبوده و اشرار و اوباش مسلح در سطح شهر به جنایت و عرض اندام مى پردازند. فرماندار مى سى سى پى بزرگى تراژدى کاترینا را به بمباران اتمى هیروشیما در ۶۰ سال پیش تشبیه کرده است. این فاجعه که در منطقه جهان سوم آمریکاى ثروتمند به وقوع پیوسته «شرمسارى ملى» براى دولت بوش به همراه داشته است. این حوادث در کشورى رخ داده اند که ابرقدرت تکنولوژى و علمى جهان است. کشورى که به بهانه حمایت از اقتصاد و صنعت شکوفاى خود از امضاى «معاهده کیوتو» سر باز زده و در جهت ممانعت از روند روزافزون افزایش دماى کره زمین که تعادل زیستى را بر هم مى زند هیچ اقدامى به عمل نیاورده است.بنابر محاسبات آژانس فضایى اروپا (ESA) وسعت سوراخ لایه ازن از سال ۲۰۰۰ به این سو به بیشترین میزان خود و به اندازه قاره اروپا رسیده است که اصلى ترین عامل این افزایش مربوط به گازهاى گلخانه اى است که آینده حیات بشرى را با خطر مواجه ساخته است، گازهایى که آمریکاى صنعتى اصلى ترین تولیدکننده آن است زیرا که بیش از نیمى از انرژى جهان را مصرف مى کند. در منطقه نیواورلئان که از مراکز توریستى محسوب مى شود طبیعت دچار دستکارى هاى زیادى شده است. مناطق جنگلى مورد استفاده و تخریب واقع شده و بهره بردارى بى رویه از آب رودخانه مى سى سى پى دلتاى مى سى سى پى را دستخوش تغییر کرده است. ارمغان شوم افزایش آسیب لایه ازن، از بین بردن جنگل ها و تغییر جریان هاى آبى اقیانوس، هموار کردن مسیر براى بلایاى طبیعى و از آن جمله توفان کاترینا و خلع سلاح بشر در مقابل این بلایا است.• کاترینا و کوتاهى دولت بوش در سال ۱۹۹۵ و به دنبال کشته شدن ۶ تن در نتیجه سیلى که در منطقه به وقوع پیوست از بودجه فدرال مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار براى ایجاد صندوق مبارزه با حوادث طبیعى مثل توفان در این منطقه ساحلى اختصاص داده شد. اما به بهانه اشغال عراق این مبلغ از سال ۲۰۰۴ به میزان ۴۰ میلیون دلار کاهش یافت ولى در همین زمان دولت بوش براى پیوند دادن ایالت آلاسکا به جزیره اى خالى از سکنه در نزدیکى آن دستور ساخت پلى به مبلغ ۲۳۰ میلیون دلار از بودجه ویژه را صادر کرد. در حالى که اکنون ضررهاى مادى حوادث کاترینا به ۱۰۰ میلیارد دلار بالغ شده است. از دیگر موارد انتقاداتى که متوجه بوش است عدم اقدام به موقع و سریع پس از وقوع حادثه بوده است به طورى که ۴ _ ۳ روز پس از وقوع حادثه اولین گروه هاى امداد و نجات وارد محل شدند. پیشتر هم اشاره شد که دولت بوش به بى اعتنایى به محیط زیست و نادیده گرفتن قوانین زیست محیطى و در عوض افزایش بودجه دفاعى و نظامى متهم است. از جمله اینکه پیمان کیوتو که توسط دولت کلینتون مورد پذیرش و براى تصویب نهایى به کنگره آماده شده بود در دولت بوش به کنارى نهاده شد و بوش از امضاى آن خوددارى کرد و مانند دوران مک کارتیسم و با طرح بهانه هاى امنیتى به هشدارها و نگرانى هاى شخصیت هاى دانشگاهى و علمى وقعى نهاده نشد. همچنین اعتبارات و پژوهش هاى مربوط به مسائل زیست محیطى به حاشیه رانده شدند.از دیگر اقدامات بوش از افزایش هزینه هاى نظامى و کاهش بودجه بخش هاى دیگر و از جمله محیط زیست اینکه پنج هزار سرباز «واحدهاى محافظ ملى» در منطقه نیواورلئان که براى مقابله با وضعیت هاى اینچنینى تربیت شده بودند در هنگام وقوع فاجعه در قالب آنچه که بوش «ارتش آزادى بخش» مى نامد در بغداد به سر مى بردند و از این تعداد حدود ۳۰۰ نفر پس از ۴ روز تاخیر از عراق به نیواورلئان بازگشته اند.• شوک نفتى کاترینا روزنامه نیویورک تایمز در مقاله اى در شماره ۴ سپتامبر ۲۰۰۵ به تاثیرات کاترینا بر قیمت نفت پرداخته است و در آن اشاره مى کند که نفت در ساعات شب ۵۰ درصد یا بیشتر افزایش مى یابد. رئیس جمهور خواهان صرفه جویى در مصرف انرژى در خانه ها و حذف رانندگى هاى غیرضرورى شده است. اقتصاددانان هشدار مى دهند که افزایش هزینه هاى انرژى مطمئناً رشد اقتصاد را کاهش و حتى ممکن است آن را کاملاً متوقف کند.» نویسنده روزنامه سپس به مقایسه وضعیت فوق با دوران تحریم نفتى اعراب در ۳۰ سال پیش مى پردازد که پس از جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل موسوم به یوم کیپور به وقوع پیوست. دانیل یرگین هم که برنده جایزه پولیتزر است معتقد است شباهت هاى زیادى بین وضعیت کنونى اقتصادى و انرژى آمریکا و سال ۱۹۷۳ وجود دارد. جان فلمى اقتصاددان برجسته در موسسه نفتى آمریکا نیز بر این نظر است که «ما در وضعیت ناشناخته اى قرار داریم، ما وضعیت اینچنینى را پس از سال هاى ۱۹۸۰ مشاهده نکرده ایم.» او در واقع به شوک نفتى دوم که با سقوط رژیم شاه و استقرار جمهورى اسلامى در ایران و آغاز جنگ هشت ساله عراق علیه ایران شروع مى شود اشاره مى کند که قیمت هر بشکه نفت به حدود ۴۰ دلار رسید که معادل ۸۶ دلار کنونى است.اما این بار مشکل اصلى آمریکا پالایشگاه هاى نفتى است که پس از توفان کاترینا در تامین فرآورده هاى نفتى دچار مشکل شده اند. از سال ۱۹۷۶ پالایشگاه هاى جدیدى در ایالات متحده ساخته نشده اند و تعداد پالایشگاه هایى که بیش از ربع قرن پیش ساخته شده اند به نصف تقلیل یافته و به رقم ۱۴۹ عدد رسیده است. این درحالى است که در دوره زمانى مشابه مصرف بنزین در آمریکا ۴۵ درصد افزایش یافته و به ۵/۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. لذا با توجه به اینکه بسیارى از تاسیسات و پالایشگاه هاى نفتى آمریکا که در سواحل این کشور قرار دارند در اثر توفان سهمگین کاترینا آسیب دیده اند. به نظر مى رسد مصرف کنندگان انرژى و به طور کلى اقتصاد آمریکا روزهاى سختى را پیش رو داشته باشند زیرا که بحران هاى انرژى ۱۹۷۳ و ۸۰- ۱۹۷۹ وابسته و شکننده بودن اقتصادهاى صنعتى به نفت را آشکار ساخته اند.

US government and the day after Katrina