تأملی بر حادثه «تروریستی» در تهران؛ روابط تهران – ریاض به کدام سو می رود؟
حسین علیزاده، دیپلمات سابق ایران در فنلاند
حباب امنیتی ایران با حادثه حمله تروریستی در تهران ترکید. از این پس ایران وارد فاز جدیدی از «نقطهگذاری» تروریستی شده است. اگر نقشه جغرافیای جهان را در برابر خود داشته باشیم داعش بسیاری از شهرهای جهان را یک به یک و نقطه به نقطه مورد حمله تروریستی قرار داده بود. آخرین آن حمله تروریستی در لندن بود.
داعش با استفاده از تاکتیک «غافلگیری» شهرهای بسیاری را مورد یورش تروریستی خود قرار داده است. این غافلگیری بار دیگر و جای دیگر نیز میتواند تکرار شود. نخستین عملیات غافلگیرانه تروریستی داعش در ایران، در یکی از شهرهای دور افتاده نبود. در قلب پایتخت بود. داعش میتوانست این عملیات را در مراکز شلوغ انجام دهد و تعداد تلفات را بالا ببرد ولی دو مرکز مهم (مجلس شورا و آرامگاه آیتالله خمینی) را که از نظر نمادین معنای ویژهای دارد، هدف قرار داد.
این عملیات تروریست به یکباره از مرزهای شرقی که جولانگاه جیش العدل است به پایتخت منتقل شده است. این یعنی داعش توانسته لایههای امنیتی متعددی را عبور کند. به عبارت دیگر این یعنی لایههای امنیتی ایران آسیب پذیر است و بنا بر این، همانگونه که داعش تهدید کرده، امکان تکرار آن منتفی نیست. اگر لندن در فواصل کوتاه آسیب پذیر بوده چرا شهرهای ایران نباشند؟
اگرچه حادثه اقدام تروریستی تهران شوکه کننده و غافلگیرانه بود، اما، فصل جدیدی را معادلات داخلی و خارجی ایران خواهد گشود. به عبارت دیگر، حمله تروریستی داعش در تهران یادآور موشک پرانی صدام به تهران است. تا روزی که بُرد موشکهای صدام به تهران نرسیده بود کمتر کسی متوجه درد و آلام اندیمشک و دزفول بود که موشکهای صدام آنها را هدف قرار میداد. تنها هنگامی موشک پرانی که به تهران رسید، ژرفای تهدیدات صدام لمس شد.
اینک عملیات تروریستی داعش به تهران رسیده است. دیگر این استانبول، بروکسل، پاریس، لندن و … نیست که مورد هجوم داعش قرار گرفته است. مجلس شورای اسلامی و آرامگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی در قلب پایتخت هدف یورش قرار گرفتهاند. اینک ژرفای ناامنی که یک سازمان تروریستی میتواند برای ایران فراهم آورد، لمس شده است. پس چارهای باید اندیشید؟
تروریسم پدیدهای جهانی
چارهاندیشی برای مقابله با تروریسم در یک اقدام یکطرفه و یک جانبه نیست. در عصر جهانی شدن، تروریسم نیز یک پدیده جهانی است. این پدیده جهانی از یک منبع سرچشمه میگیرد: افراطگرایی. آبشخور افراطگرایی هم میتواند دامن زدن به اختلافات نژادی باشد و هم اختلافات دینی.
در هر دو اینها به ویژه دومی جمهوری اسلامی شکست خورده است. جمهوری اسلامی باید این حقیقت تلخ را بپذیرد که در برقراری وحدت شیعه و سنی شکست سهمگینی خورده است. جمهوری اسلامی به اردوگاه شیعه تنزل یافته است. این در حالی است که وقوع انقلاب اسلامی با اقبال مردمی در جهان اهل سنت مواجه شده بود. پر واضح است که اگر حقوق اهل سنت (مانند هر شهروند دیگر) فراهم نشود، زمینههای رشد افراطگرایی فراهم میآید. این اشارت کافی است که تروریستهایی که عملیات تهران را رقم زدند، همگی ایرانی بودند.
چارهاندیشی برای جلوگیری از تکرار حادثه تروریستی در ایران، صرفاً در اقدامات سخت افزاری نیست. باید با پدیده تروریسم به عنوان یک پدیده شوم مبارزه کرد. برای مثال نمیتوان حملات تروریستی در اسرائیل را با سرخوشی پوشش خبری مثبت داد و از حادثه تروریستی در ایران ناراحت بود. تروریست، تروریست است. تروریست بد و تروریست خوب نداریم. آنکه از تاکتیک غافلگیری استفاده میکند و به شهروندان بیپناه در یک رستوران، مترو، فروشگاه و…حملهور میشود اگر تقبیح نشود میتواند در هر جایی دیگری تکرار شود. آنجا میتواند تهران باشد.
اینک پرسش این است که اگر به راستی مبارزه با گرمایش زمین، مبارزه با ایدز، مبارزه با پدیده قاچاق و… موضوعات بین المللی هستند که ایران نیز به سهم خود در آن مشارکت داشته و دارد آیا مبارزه با تروریسم یک پدیده جهانی نیست که اراده جمعی برای سرکوب آن لازم باشد؟
در عصر جهانی شدن، همه چیز جهانی شده است. چه چیزهای خوب و چه چیزهای بد. در نتیجه، مقابله با یک پدیده جهانی، اراده جهانی می طلبد. تروریسم نیز یک پدیده جهانی است. انگشت اتهام به سوی این و آن گرفتن راه چاره نیست. از قضا این می تواند یک تله باشد برای کشیده شدن به یک جنگ. غلتیدن به جنگ راحت است. خروج از آن دشوار.
پس برای پرهیز از ورود در یک جنگ از یک سو و چاره اندیشیدن برای پدیده شوم تروریسم بین الملل، اراده بین المللی لازم است نه متهم کردن این و آن.
انگشت اتهام به سوی سعودی
سپاه پاسداران در اطلاعیهای که صادر کرده انگشت اتهام را به سوی «یکی از دول مرتجع منطقه که حامی تروریست تکفیری است و جلسه مشترک با رییس جمهور آمریکا داشته» گرفته است. اشاره سپاه بدون نام بردن از سعودی به اندازه کافی گویا بود که عادل جبیر وزیر خارجه عربستان را وا دارد از کشورش رفع اتهام کند.
تهران با تسلیم نامه اعتراض آمیزی به دبیرکل سازمان ملل شواهدی را ارائه کرده که نشان میدهد عربستان پشت عملیات تروریستی داعش در خاک ایران بود. محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان، اخیرا طی اظهاراتی شفاف و بیپرده گفته بود که کشور «منتظر آمدن جنگ به داخل عربستان نخواهد ماند و صحنه بازی را به داخل ایران منتقل خواهد ساخت».
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و میخواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.