جغرافیای فراموش شده

فرا رسیدن انتخابات همواره سبب ساز بروز پدیده ای می شود که در آن کاندیدا برای رسیدن به خواست انتخاباتی خود دست به دامان ساحت زبانی می شود تا بدین وسیله ساخت آرای خود را تضمین کند. در این راه البته مشارکت مردم نیز اهمیت به سزایی در شکل گیری این ساختمان زبانی دارد. ماکتی از وعده های ملون که متناسب با جغرافیای منطقه از سوی کاندیدا به نمایش گذاشته می شود تا خواست خود را تحقق بخشد اما اینکه چقدر این ساخت از ساحت زبان فراتر می رود و وعده ی عمل به خود می پوشاند علی الخصوص در جوامع قضا و قدری بسته به اقبال جغرافیای منطقه دارد. چنین رویکردی در کشورمان نیز دور از ذهن نیست. کاندیدها چه در ادوار انتخابات ریاست جمهوری و چه در انتخاب وکلای مجلس شورای اسلامی به لابه لای توده ها می روند و سعی در ایجاد نوعی بخشش عمومی دارند. این بخشش البته هزینه ی گزافی برای آنان در پی نخواهد داشت زیرا همانطور که گفته شد این وعده اغلب از ساحت زبان فراتر نمی رود و این امکان به مکانی فاقد معنا تنزل می کند و سرخورده گی و یاس عمومی را دامن خواهد زد و از آنجا که اغلب این توده ی قربانی در جغرافیای محروم تعریف می شوند سرخوردگی ناشی از عدم تحقق وعده ها بر نابسامانی معیشتی افرون می شود و وضعیت مردم آن مناطق را وخیم تر از پیش می نماید. در فیلم های تبلیغاتی کاندیداهای ریاست جمهوری ۱۳۹۶ چیزی که مشاهده می شود استفاده از این قربانیان معیشتی و جغرافیایی است. کاندیداها با حضور در بیغوله ها و حلبی آبادها سعی در ایجاد نوعی همدلی را با مخاطبان تلویزیونی در سر دارند که در این بده بستان چیزی که گم می شود صورت مسئله است. فقر و شرایط زیستی محرومان از شهره ترین دستآویزهای انتخاباتی است به تمام این ها باید اقلیت های دینی را نیز اضافه کرد. بی شک دولتهای مختلف در ایران تا به حال روکردهای متفاوت و غیریکسانی را در مورد اقلیتها و اهل سنت داشته اند و نمود این تفاوت دیدگاه هم اغلب در رای اهل سنت در اقبال به کاندیداهای عموما اصلاح طلب نمایان میشود اما مایه ی تاسف اینکه جان مایه ی سیاست جمهوری اسلامی با جامعه ی اقلیتها بیشتر در محفل های هسته ی سخت قدرت تعیین و تایید میگردد.
احقاق حقوق برادران و خواهران اهل تسنن و رسیدگی فوری به مناطقی که به خاطر تسنن بودن گویی در فقر مطلق بسر می برند از وعده های متصور کاندیداهاست. شاید همین مانورهای تبلیغاتی بود که سرانجام باعث شد تا صدای تشکلهای فعال وحدت اسلامی بلند شود و با صدور بیانیه ­ای برعدم سیاسی کردن نقش اقلیت ها از نامزدهای انتخابات خواستند تا مسائل اهل سنت را دستمایه سیاست نکنند. مجمع وفاق اسلامی گنبدکاووس، مجمع حبل الله مشهد و گروه فرهنگی اخوت سنندج؛ از تشکل­های مردم نهاد و فعال در زمینه وحدت اقوام و مذاهب در بخشی از این بیانیه آورده اند:
یکی از ظهورهای انتخابات اسلامی و اخلاق مدار در کشور ما، نوع توجه به مساله اقوام و مذاهب در آن است. چیزی که در ایام انتخابات بیش از قبل آن اهمیت پیدا می کند و حتی آنهایی که توجهی به این بخش از جامعه ایرانی نداشته اند نیز در این ایام، لبخندهای خود را نثار اقلیت ها می نمایند! این خود عاملی شده که برخی جریانات سیاسی با همان روش دامن زدن به فضاهای غیرعقلایی، با «سبد رای اقلیت ها» نیز بازی کنند! بدین معنا که تلاش کنند رقیب خود را نابودگر حقوق آنان و خود را منجی! نشان دهند حال آنکه تجربه نشان داده، تغییر دولتها منجر به تغییر اساسی در رویه های کشور در امور اقلیت ها ایجاد نمی نماید هر چند با تغییراتی جزئی روبرو هستیم و اتفاقا بسیار می بینیم که سینه چاکان حقوق اقلیت ها قبل از رسیدن به عرصه انتخابات، کارنامه قابل عرضه ای ندارند!با نگاهی دقیق تر متوجه می شویم که اتفاقا مسائل اقلیت بلوچ و کرد و ترکمن و… همچون سایر هموطنان شان همان مسائل معیشتی و اقتصادی فراگیر جامعه است که ربطی به مذهب یا قومیت آنان ندارد. اگر مشکل اشتغال در کردستان یا گلستان وجود دارد برای شیعه و سنی آن استان ها مشترک است و اگر مشکل ریزگردها در خوزستان و سیستان و بلوچستان وجود دارد، نفس بلوچ و فارس و عرب را با هم تنگ می کند.بعلاوه، پیوند جریانات قومی مذهبی به جریانات سیاسی می تواند نگرانی از کم توجهی به حقوق اقلیت ها در زمانه تغییر مدیریت سیاسی را ایجاد نماید که امری ناپسند است. اینک که مدیریتهای سطوح مختلف کشور با تغییر جریانات سیاسی تغییر می کند، شایسته نیست که مدیران شایسته اقلیت ها بخاطر رنگ و بوهای سیاسی یا خدای نکرده رقابتهای قومی منطقه ای محدود شوند! گر چه مطلوب این است که در انتخاب مدیران، فقط قید کارآمدی ملاک باشد ولی از آنجا که تعلق سیاسی یک امر طبیعی است، تنوع گرایشات سیاسی در اقلیت ها می تواند ضامن نقش آفرینی آنان در همه ادوار دولتها باشد. از همین رو چنانچه برخی نخبگان اهل سنت نیز به درستی نوشته اند، نباید مشارکت سیاسی اقلیت ها را با ابزارهای مختلف، درگیر دوقطبی های موجود کرد و بهتر آن است که به منافع بلندمدت همه جامعه توجه شود.

با اینحال به نظر می رسد که در این دوره نیز نامزدان ریاست جمهوری برنامه ی ویژه ای برای مناطق سنی نشین در رئوس سفرهای تبلیغاتی خود گنجانده باشند. برآورد می شود چیزی نزدیک به شش میلیون نفر از اهل سنت واجد شرایط رأی دادن هستند، گرچه به دلیل عدم شفافیت در آمارهای رسمی در این زمینه، امکان برآورد دقیق از جمعیت اهل سنت و حائزان شرایط رأی دادن در میان آنها، وجود ندارد ولی همین مقدار نیز چندان مرغوب به نظر می رسد که نامزدان اولین سفرهای خود را به هرمزگان و کردستان و بلوچستان و دیدار با مردم اهل تسنن تدارک دیده اند. سفرهایی که مملو از حرفهای دلگرم کننده و دلنشین و معتبر برای ساخت جغرافیای فراموش شده ی اهل سنت است. جغرافیایی که همیشه در چنین شرایطی تبدیل به پرده ای مفروش از زیباترین رنگ ها می شود و خاک تشنه ی این سرزمین را برای چند زمان هم شده چشم انتظار بخشش برکت نگه می دارد.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)