فرهنگ و تمدن بشری و پویایی خود را مدیون و مرهون نویسندگان مردمی، مستقل، متعهد، کوشا و انسان‌دوست بوده است. این نویسندگان هرگز در برابر ظلم و ستم، سانسور و اختناق خاموش نمی‌‌مانند و همواره با جسارت و صداقت تمام علیه آن می‌خروشند. راه‌یابی جوامع مختلف به قله‌های پیشرفت و ترقی، اغلب با پیش‌گامی نویسندگان آن جامعه میسر شده است.

امیل زولا، رمان‌نویس فرانسوی و رهبر مکتب ناتورالیسم، می‌گوید:

«نویسندگان توانا و متعهد گذشته، به منزله‌ شهریاران مقتدری هستند که هم‌چنان از میان مقابر خویش، بر ما سلطنت و حکم‌روایی دارند؛ زیرا قدرت قلم متکی بر حق و عدالت، از هر اسلحه‌ای قوی‌تر و برنده‌تر است.»

هوشمندی و حساس بودن به رویدادهای جامعه، از ویژگی‌های ممتاز یک نویسنده‌ خلاق است. در واقع پیش زمینه‌ ورود به عالم هنر، وجود هوش و حساسیت است.

همینگوی می‌گوید:

«اگر نویسنده‌ای در جوار جمعی دیگر از نویسندگان قرار بگیرد، مسلم است که انگیزه‌اش برای کار کردن بیش‌تر می‌شود.»

 

اگر صادقانه این دو نویسنده و دو یار دیرین کانون نویسندگان ایران، یعنی زنده‌یاد علی‌اشرف درویشیان و رضا خندان‌(مهابادی) آن ویژه‌گی‌ها و خصلت‌ها و روحیات همان نویسندگانی را دارند که در بالا بدان‌ها اشاره شد و به‌همین دلیل، این دو نویسنده در نزد بخش آگاه جامعه ایرانیان داخل و خارج کشور، از جایگاه و احترام خاصی برخوردارند.

رضا خندان مهابادی نویسنده، منتقد و فعال اجتماعی را بیش‌تر با مجموعه «داستان‌های محبوب من» و «فرهنگ افسانه‌های مردم ایران» می‌شناسیم. وی متولد سال ۱۳۳۹ است و همواره در محافل ادبی از او به‌عنوان یکی از منتقدین مطرح و شناخته شده و بی‌باک و صادق نام برده می‌شود.

رضا و زنده‌یاد علی‌اشرف درویشان کارهای مشترک فرهنگی ارزنده و ماندگاری دارند. شهریور ۱۳۹۱ در مصاحبه‌ای در رابطه با همکاریش با علی اشرف چنین می‌گوید:

همکاری من و درویشیان از سال ۱۳۵۸ در «شورای نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان» شروع شد. البته من در آن زمان نوجوان بودم با این حال دو کتاب منتشر کرده بودم. اولی «بچه­های محل» نام داشت و دومی «از کوزه همان برون تراود که در اوست.» اولی مجموعه داستان برای نوجوانان بود و دومی نقد داستان­های خانم قدسی قاضی‌نور. در سال ۵۸ به پیشنهاد درویشیان و همراهی ده و دوازده تن از نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان «شورای نویسندگان…» را ایجاد کردیم که تا سال ۱۳۶۰ فعال بود. در این شورا آثار منتشر شده برای کودکان و نوجوانان را بررسی و نقد می­کردیم که حاصل آن سه مجموعه نقد بود. البته سومین شماره گرفتار بلایای سال ۶۰ شد و منتشر نشد. تا سال ۱۳۶۷ از درویشیان خبر نداشتم. در این سال باز دیداری دست داد و ایشان پیشنهاد گردآوری فرهنگ افسانه­ها را داد که برای من شروع مجدد کار ادبی بود. از آن سال به این کار مشغول هستیم و تا به حال نوزده جلد از «فرهنگ افسانه­های مردم ایران» منتشر شده است. مجموعه دیگری که سال­هاست مشترکا با درویشیان انجام می‌دهیم انتخاب و نقد و بررسی داستان کوتاه ایران در طی ۸۰ سال است.‌(۱۳۸۰ تا ۱۳۰۰) انتخاب­ داستان­ها با درویشیان است و نقدها را من می­نویسم. تا به حال شش جلد از این مجموعه ده جلدی با عنوان «داستان‌های محبوب من» منتشر شده و تا این‌جا داستان­های منتخب دهه­های چهل تا هفتاد خورشیدی نقد و بررسی شده­اند. جلد هفتم آن نیز به دهه­های آغازین داستان­نویسی مدرن ایران اختصاص دارد. گذشته از این‌ها طی این سال‌ها گاه نقدهای مشترکی بر رمان یا داستان‌هایی نوشته­ایم که در نشریات مختلف چاپ شده است. این نقدها را همراه با چند نقد منفرد و چاپ نشده در کتابی با نام «دانه و پیمانه – نقد و بررسی چند رمان و مجموعه داستان» گرد آوردیم که فعلا در محاق وزارت ارشاد است.

در روز چهارشنبه ۹ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ خورشیدی، چند تن از ماموران امنیتی به منزل رضا خندان یورش برده و بعد از تفتیش منزل رضا خندان مهابادی، دست نوشته‌ها، آرشیوهای گوناگون، هارد کامپیو‌تر، گوشی موبایل و… او را ضبط کرده و با خود برده و این نویسنده نیز به اطلاعات احضار گردیده بود.

شعبه‌ی ۱۲ بازپرسی دادگاه رسانه و فرهنگ خندان را به «فعالیت تبلیغی علیه نظام» متهم کرده است.

رضا خندان مهابادی، نویسنده و منتقد ادبی از شهریورماه ۱۳۹۳ به‌همراه حسن اصغری، علی‌اشرف درویشیان، بکتاش آبتین و مهدی غبرایی به‌عنوان عضو هیات مدیره کانون نویسندگان برگزیده شد.

علی‌اشرف درویشیان ۴ آبان‌ماه ۱۳۹۶ در پی یک دوره بیماری طولانی‌مدت در سن ۷۶ سالگی درگذشت و ۸ آبان‌ماه در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده شد.

علی‌اشرف درویشیان، داستان‌نویس و پژوهش‌گر حوزه ادبیات عامه، سوم شهریورماه ۱۳۲۰ در کرمانشاه به دنیا آمد.

 

مجموعه‌ای که در مقابل خود دارید هر کدام به سال‌ها و دوره‌ها و به مناسبت‌های مختلف مربوطند از این‌رو شاید پراکنده به نظر آیند. اما مطالب طوری تنظیم شده‌اند که از هدف تعیین‌شده خارج نگردد یعنی هدف یادی از علی‌اشرف درویشان و ارج‌گذاری به تلاش‌های فرهنگی مشترک وی و رضا خندان‌(مهابادی) و هم‌چین فعالیت‌های رضا در کانون نویسندگان ایران با وجود همه فشارهایی که بر وی و سایر اعضای کانون و به‌طور کلی به پیکارگران و عداالت‌جویان و آزادی‌خواهانی که در کانون نویسندگان ایران متشکل شده‌اند و تمام خطرات را آگاهانه به جان خریده‌اند تا با تمام قدرت و توان جمعی و متشکل خود، بر علیه سانسور و اختناق و دفاع از حقوق و آزادی‌های فردی و جمعی همه شهروندان به‌ویژه جنبش‌های اجتماعی حق‌طلب و پیشرو تلاش و مبارزه کنند.

مطالعه این مطالب را به همه کتاب‌خوان‌های علاقه‌مند به‌ویژه برای آن‌هایی که در عرصه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بر علیه ظلم و ستم و سانسور و اختناق حاکم بر جامعه ایران مبارزه می‌کنند توصیه می‌کنم!

***

تهیه و تنظیم: بهرام رحمانی

برای دریافت کتاب روی این تصویر کلیک کنید.

 

 

 

 

 

 

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)