همنشین بهار: غبارزدایی از آینه‌ها – متن کامل گزارش محرمانه خروشچف

منظور سخنانی است که خروشچف در نشست محرمانه بیستمین کنگره حزب کمونیست شوروی ایراد نمود.

هیئت‌های نمایندگی احزاب کمونیست و کارگری از ۵۵ کشور خارجی (و در مجموع ۱۴۳۶ نفر) در آن نشست حضور داشتند. گزارش محرمانه شب بیست و پنجم فوریه سال ۱۹۵۶میلادی ارائه شد.

خروشچف چهار ساعت سخنرانی کرد. کتابچه گزارش (با زیرنویسها) که بعداً منتشر شده (با حروف درشت) حدود ۱۰۰ صفحه است.

культ личности «کولت لیچ‌ناستی»، کیش شخصیت و پیامدهای آن با اشاره مستقیم به عملکرد استالین. استالین و استالینیسم زیر سؤال رفته‌است.

بله، کنگره بیستم بر موضعگیری‌های مندرج در آن صحّه گذاشت و کمیته مرکزی را موظف ساخت تا به منظور غلبه کامل بر کیش شخصیت که با مارکسیسم لنینیسم بیگانه است…تدابیر لازم را به اجرا بگذارد. گفته شده ابراز احساسات نمایندگان هنگام شنیدن سخنان خروشچف، واقعی نیست و آنها در سکوت فرو رفته و واکنشی نشان نمی‌دادند. «ولادیمر سوهادیف» Владимир СУХОДЕЕВ از کارمندان کمیته مرکزی حزب کمونیست که در مورد استالین کتاب نوشته و در نشست (۲۵ فوریه ۱۹۵۶) حضور داشته گفته‌است: Мы все молчали ما خاموش و در سکوت بودیم.

در صورت جلسه رسمی کنگره بیستم آمده که گزارش در یک نشست خصوصی خوانده شد اما «سازمان سیا» (در لهستان) به متن آن دست یافت و چهارم ژوئن ۱۹۵۶ «نیویورک تایمز» منتشر نمود. سپس «خبرگزاری یونایتدپرس» ترجمه کرد و «لوموند» انتشار داد. البته تا سال ۱۹۸۹ (به مدت ۳۳ سال) در خود شوروی علنی نشد.

پس از انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ و آغاز جنگ دوم جهانی در ۱۹۳۹، گزارش محرمانه خروشچف در کنگره بیستم حزب کمونیست شوروی از مهم‌ترین لحظات سرنوشت ساز قرن بیستم بود و آشنایی بدان به دلیل تغئیرات مهمی که در پی داشت ضرورت دارد.

در جنبش کمونیستی جهان، ایجاد تردید و تزلزل کرد و خروج جمعی و توده وار از احزاب کمونیست را در سطح بین المللی شتاب بخشید. فقط در بریتانیا حدود ۷۰۰۰ نفر، از حزب کمونیست جدا شدند. در بین آن به اصطلاح «بریدگان» نه تنها کارگران، بلکه شماری از مورّخان حزب کمونیست و امثال «ادوارد تامپسون»، «کریستوفر هیل»، «دوروتی تامپسون» و «جان سویل» هم بودند.

از حزب کمونیست فرانسه نیز امثال «ماکسیم رودنسون» راه خود را کج کردند. رودنسون در خاطراتش با اشاره به گزارش خروشچف نوشت: «به عنوان یک جامعه‌شناس دین از خودم تعجب می‌کنم که چطور درنیافتم که وارد یک نوع دین شده بودم.»

گزارش خروشچف درهم ﺑﺮهمی عجیبی در ﺻﻔﻮف ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﯽ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨت. جانشینی «دولت تمام خلقی» به جای دیکتاتوری  پرولتاریا، جانشینی «حزب تمام خلقی» به جای حزب پرولتاریا و تجدید نظرطلبی (روﻳﺰﻳﻮﻧﻴﺰم) و گذار مسالمت آمیز به سوسیالیسم را بر سر زبان‌ها انداخت. چین، کره شمالی و آلبانی و… خط دیگری رفتند…

حزب توده ایران «احمد قاسمی»، «غلامحسین فروتن» و «رضا رادمنش» را به کنگره بیستم فرستاده بود. (در کنگره بیست و دوّم هم عبدالصمد کامبخش، ایرج اسکندری، رضا رادمنش، فریدون کشاورز، و رضا روستا شرکت نمودند.)

بعد از کنگره بیستم احمد قاسمی و عبدالحسین فروتن و عباس سغایی سفره خودشان را از حزب توده جدا کردند. گزارش خروشچف و پیامدهای آشکار و پنهان آن باعث شد بعد‌ها فدائیان هم خط خودشان را از حزب توده جدا کنند.

با گزارش مزبور می‌توان تاحدودی به انقلاب اکتبر و دوران لنین و استالین پی برد اما آنچه در سخنان مهم خروشچف اهمیّت دارد این نیست. کیش شخصیت و خودخدابینی است و از این نظر، ما که با بُت‌های رنگارنگ روبرو شده‌ایم، از توجه به آن بی نیاز نیستیم گرچه نه «روس»یم و نه در آن دوره زندگی می‌کردیم. بت‌ها را باید شکست ولی برای بت شکنی تبَر کافی نیست!

ابتدا باید کیش شخصیت را بشناسیم و ببینیم چگونه خودخدابینی و کبر و غرور شکل می‌گیرد و لباس مقاومت و انقلاب و «فروتنی» می‌پوشد.

در دوران تیمور بختیار، بازجویان گزارش مزبور را توی بوق گذاشتند و بخش مهمی از آن را در اختیار زندانیان سیاسی قرار دادند تا در آنان بذر یأس و تردید بکارند. زندانیان ابتدا آن را به سازمان سیا و دوز و کلک سرهنگ زیبایی و سرگرد سیاحتگر نسبت ‌دادند، اما بعدها که معلوم شد گزارش مورد بحث در نشست محرمانه کنگره بیستم حزب کمونیست شوروی ارائه شده و واقعیت دارد، عبرت نویسی و ندامت طلبی اوج گرفت و در زندان لشکر دو زرهی و قزل قلعه، به سود شکنجه‌گران ورق برگشت.

یادآوری کنم که «گزارش محرمانه» خروشچف به «خاطرات خانه زندگان» گره خورده و ادامه آن است.

متن کامل گزارش خروشچف (سیکردنی داک‌لاد خوروشو)

http://www.hamneshinbahar.net/article.php?text_id=38

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)