درباره‌ی انتقال حقوق آرامگاه بزرگ علوی به جامعه ایرانیان در آلمان

از روز دوم آگوست ۲۰۱۶ کلیه حقوق و وظایف مربوط به آرامگاه بزرگ علوی (۱) به جامعه ایرانیان در آلمان منتقل گردیده است. این حقوق که تا پیش از این تاریخ تنها در حریم خصوصی خانواده علوی بوده است، از این پس متعلق به مجموعه ایرانیان ساکن آلمان خواهد شد. این اقدام برای پیشگیری از تخریب آرامگاه علوی پس از گذشت بیست سال از مرگ او امری ضروری تشخیص داده شد و به پیشنهاد گروه کار “آرامگاه مشاهیر-علوی” و تصویب هیات مدیره جامعه و با وکالت رسمی آقای دکتر مسعود حسینی پور از سوی جامعه ایرانیان در آلمان به مرحله اجرا درآمد.

مقبره کنونی بزرگ علوی در آرامگاه کلمبیادام برلین (عکس از مسعود حسینی‌پور)

درباره‌ی پیشینه‌ی این اقدام
هدف نخستین جامعه ایرانیان از تشکیل گروه کار “آرامگاه مشاهیر-علوی” ارائه درخواستی مستند از شخصیت و زندگی بزرگ علوی به دولت ایالتی برلین برای به رسمیت شناختن مزار ایشان به عنوان آرامگاه مشاهیر در شهر برلین بوده است. از این رو در پایان ژانویه ۲۰۱۶ پرونده‌ای مستند متشکل از فهرست آثار، زندگینامه و مقالات پژوهشی متعددی درباره فعالیت‌ها و خدمات زنده یاد بزرگ علوی همراه با یک درخواست کتبی از سوی جامعه ایرانیان در آلمان به دفتر دولتی ایالت برلین واقع در شهرداری سرخ ارسال گردید. این پرونده همچنین شامل نامه‌هایی بود که به منظور پشتیبانی از درخواست جامعه ایرانیان از سوی پژوهشگران، ایران‌شناسان، موسسه‌های دانشگاهی آلمان و از جمله دانشگاه هومبولدت برلین نگارش شده بودند. با آگاهی از تمام ضوابط و شرایط مورد نیاز برای به رسمیت شناختن آرامگاه مشاهیر برای علوی، این درخواست نشان می‌داد که «خدمات علمی، ادبی به آلمان و به‌خصوص برلین و تلاش برای آشنا ساختن مردم دو کشور با فرهنگ دیگری، توسط پروفسور علوی … هنوز ثمربخشند و این شایستگی را به ارمغان می‌آورند که شهر برلین مزار وی را در ردیف “آرامگاه مشاهیر” بپذیرد.»

اولین گروه از ایران‌شناسان مدرن در اول ژانویه ۱۹۵۴، از چپ: فیشنر (Fichner)، یونکر (Junker)، علوی و لورنس (Lorenz) – منبع شماره ۱

درباره‌ی واکنش دولت ایالتی برلین
در نامه‌ مورخ ۳۰ آوریل ۲۰۱۶ که از سوی دولت ایالتی برلین خطاب به جامعه ایرانیان در آلمان ارسال گردید، موضع مخالف دولت برلین به این درخواست با این جملات مستدل شده‌اند: “معیار تعیین کننده برای چنین درخواستی از یک سو یادمانِ غیر قابل چشم‌پوشیِ شخصیتِ درگذشته در اذهان عمومی است. یادمان در دایره‌ی محدودی از متخصصین نمی‌تواند تعیین کننده باشد. از سوی دیگر در کنار این محبوبیت همگانی ضروری است که شخصیتِ درگذشته خدمات درخور توجهی به شهر برلین و فراتر از آن انجام داده باشد. برقراری یکی از این دو شرط به تنهایی قادر به رسمیت چنین درخواستی نخواهد بود.”
در این استدلال دولت ایالت برلین خواسته یا ناخواسته تمایل و درخواست بیش از صدهزار ایرانی‌تبار ساکن آلمان و جمع کثیری از آلمانی‌های فرهنگ دوست و علاقه‌مند به ادبیات نسل‌های مهاجرین ساکن آلمان را نادیده گرفته و دامنه‌ی این خواسته را به جمع کوچکی از متخصصِین ایران‌شناس تنزل می‌دهد. آقای پروفسور کریستوف ورنر، ایران‌شناس و رییس موسسه ایران‌شناسی در مرکز پژوهش‌های خاورمیانه و نزدیک دانشگاه ماربورگ مخالفت خود را با نظر دولت برلین اینگونه ابراز می‌کند: “احساس می‌کنم مفهوم افکار عمومی گسترده در این نظر با نگاهی بین‌المللی و چندفرهنگی دیده نشده و با وجود تنوع گسترده‌ی قومی و فرهنگی در ترکیب جمعیتی برلین، این موضع بیش از حد به آلمانی بودن نظر دارد.”
هیات مدیره جامعه ایرانیان در آلمان مصمم است که درخواست را در سال ۲۰۱۷ همچنان پیگیری نموده و استدلال‌ها و مستندات خود را در مخالفت با دلایل دولت برلین ابراز نماید.
وظیفه‌ای بر دوش ایرانی‌تباران
به این ترتیب دولت برلین با سلب مسئولیت از خود برای حفاظت و نگهداری آرامگاه علوی جامعه‌ی ایرانی‌تباران ساکن آلمان را خودبخود با این پرسش مواجه کرده است که آیا بی‌تفاوت نظاره‌گر تخریب آرامگاه او بماند یا آن که مسئولانه خود اقدامی برای حفظ و نگهداری آن به عمل آورده و برای بزرگداشت یاد مشاهیر خود دست به کار شود. جامعه ایرانیان در آلمان وظیفه خود می‌داند از مشاهیر و شخصیت‌های برجسته فرهنگی ایرانی‌تبار پاسداری کند و از تخریب یادبودها و نشان‌هایی که از ایشان برای نسل‌های آینده مانده است، پیشگیری نماید. با توجه به این وظیفه تاریخی بود که هیات مدیره جامعه حقوق آرامگاه علوی را به جامعه ایرانیان منتقل و برای تمدید مدت نگهداری مزار بزرگ علوی اقدام نموده است.
درخواست ما از تمام ایرانی‌تباران و فرهنگ دوستان آلمان پشتیبانی از این اقدام است. بکوشیم نام و نشان فرهنگی ما در این کشور از میان نرود.

هیات مدیره جامعه ایرانیان از تمام ایرانی‌تباران و فرهنگ دوستان آلمانی که برای پوشش مخارج تمدید و حفاظت از آرامگاه علوی خواهان دادن کمک مالی هستند، پیشاپیش تشکر می‌کند و تقاضا دارد کمک‌های مالی خود را به حساب جامعه ایرانیان در آلمان با مشخصات زیر واریز نمایند:

Kontoinhaber: Iranische Gemeinde in Deutschland e.V.
IBAN: DE42100100100050352108
Geldinstitut: Postbank Berlin
Verwendungszweck: Spende, Ehrengrab ALAVI

آدرس آرامگاه بزرگ علوی برای علاقمندان خواهان بازدید و ادای احترام در برلین:
Grabstätte Prof. Alawi auf dem Friedhof Columbiadamm:
Teil N 24, Stelle 477

(۱) بزرگ علوی که پس از پایان جنگ اول جهانی به همراه پدرش ابوالحسن و برادر بزرگترش مرتضی به برلین وارد شد، از سال ۱۹۲۰ در شهرهای گلایویتز(در لهستان کنونی)، مونستر و برلین تحصیل ‌کرد. او پس از مراجعت از ایران در دسامبر ۱۹۵۳ بار دیگر به برلین نقل مکان کرد و تا پایان عمر در این شهر به انجام خدمات ادبی و فرهنگی مشغول بود. از او به‌عنوان یکی از پدران ادبیات نوین فارسی یاد می‌شود. رمان‌ها و داستان¬های او که به زبان‌های بسیاری ترجمه شده‌اند، در سطح بین‌المللی مورد تحسین و ستایش قرار گرفته‌اند. نقش پیش‌روی دانشگاه‌های آلمان در ایران‌شناسی مدرنِ اروپا نیز از نتایج خدمات او به جامعه و فرهنگ آلمان و شهر برلین به شمار می‌رود.

منابع:
۱. Zu Iranistik in Berlin, Prof. M. Lorenz, Spektrum Iran, 26. JG. Nr. 1 – 2013
۲. لینک مصاحبه تلویزیون فرهنگی ندا با آقای حمید احمدی، بنیانگذار انجمن تاریخ شفاهی ایران
http://asre-nou.net/php/view.php?objnr=37499

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)