کتابی با عنوان«دگر شنیدن در روان کاوی» با قلم دکتر حسن مکارمی

دگر شنیدن در روان کاوی
این روزها کتابی با موضوع روانکاوی به بازار آمده با عنوان«دگر شنیدن در روان کاوی» با قلم دکتر حسن مکارمی، روانکاو لکانی ساکن فرانسه.این کتاب در برگیرنده مجموعه مقالاتی از دکتر حسن مکارمی است که ۱۴۰ صفحه و سه بخش و ده فصل را در برمی گیرد. نویسنده بیان می دارد که « شاید با به کارگیری تاثیر یافته های فروید در زمینه های جامعه شناسی، تاریخ، انسان‌شناسی، اسطوره شناسی، در چند نوشته این مجموعه، بتوان راه کوچکی به سوی زنگارزدایی از بدشناسی پدیده دریافت فروید گشود و هم میهنان را هر چند بسیار دیر( پس از گذشت یک سده) به پاره کوچکی از کارکرد دریافت بزرگ او آشنا کند.». نویسنده معتقد است که« سده بیستم میلادی را دو دریافت بزرگ روشن کرده است؛ نخست زیگموند فروید نشان داد که آدمی را ضمیرناآگاهی است که چون بیگانه ای در درون انسان رفتار و کارکردی جداگانه دارد. سپس، اینشتین قانونمندی آزاد شدن انرژی در نهاد اتم را دریافت و کار آدمی را به بمب اتم و استفاده‌های دیگری از این انرژی رساند ». او اضافه می کند که« گرچه دریافت اینشتین به آسانی به پهنه فناوری، دانشگاه و سپس به دامنه دانش همگانی راه یافت(بر پایه تجربه ساده و رابطه و منطق شناخته شده علت و معلولی همه گیر بود)، دریافت فروید تا همه-گیر شدن و درست شناخته شدن همچنان راهی بسیار طولانی در پیش دارد. با گذشت صد سال هنوز در جوامع بی‌شماری، به دلیل مقاومت متفاوت دریافت بزرگ فروید و نتایج آن در پهنه های گوناگون زندگی آدمی یا ناشناخته یا بدشناخته مانده است. بی گمان، شناخت دقیق و عمیق دریافت های فروید و پیروان او، چون ژاک لکان، ترجمه آثار اینان به دست روان کاوان بالینی که از نزدیک با این مفاهیم سر وکار دارند و تجربه های بالینی( میان فرد و روان کاو و در رابطه با گفتار فرد) از راه های پایه ای گسترش این شناخت در جوامعی چون ایران است.»در پیش در آمد این کتاب ازدکتر حسین مجتهدی ( مدیریت مرکز روان شناسی سیاووشان) می خوانیم: شنیدن دیگری، کلام را به پویش وا می دارد. سکوتش نیز حضور در غیابی است، که بستر ساز سخن گفتن می گردد. و اینجاست که شنیدن جایگاهی محورین در روان کاوی می یابد. به تعبیر هاوی کارل: « ما همچنان موجود اجتماعی محتاجی باقی می مانیم که با سخن گفتن پا به عرصه وجود می گذارد و در زبان موجودیت می یابد. به عنوان موجودی سخن گو، نیاز اولیه ما این است که به نحو صحیحی گوش فرا داده شویم…»از دیگر سوی، گذشته زمانی در روانکاوی گذشته روانی به شمار نمی آید، چرا که به تعبیر بنیانگذار روان‌کاوی، زیگموند فروید، در نوشتار سترگ « جریان سامانه ضمیر ناآگاه بی زمان‌اند؛ یعنی این که بر پایه زمان سازمان یافته نیستند، با گذشت زمان دگرگون نمی شوند و هرگز پیوندی با زمان ندارند. زمان- پیوندی به کار سامانه ضمیر آگاه گره خورده است.»این زمان زدودگی ضمیر نا آگاه بیانگر آن است، که گذشته زمانی حل و فصل نگردیده، در زمان حال فرد می زید و با او همراه خواهند ماند، تجربه ها، برداشت ها و ردیادهای تاریخچه ای بعدتر بر بنیاد تجربه های نوین و با رسش به مرحله تحولی روانی دیگر تغییر می‌یابند و بدینسان این تجربه های روانی گذشته زمانی، هم زمان معنایی نوین و تاثیر روانی نوین به دست می آورند.این پدیده را فروید تعویق نامید. او در نامه به فلیس تاکید کرد که ماده موجود ردیادها، تغییر سامانه را بر اساس پیوندهایی نوین و بازنگاشتشان تجربه می کند. گذشته تاریخی نشده، گذشته روانی نیست، از این روی تاریخی نشده است. به تعبیری دیگر تاریخچه فقط زمانی گذشته است که در زمان حال تاریخی و بایگانی شده باشد.کتاب گران قدر «دگر شنیدن در روان کاوی» را نیز می توان از این زاویه نگریست. روان کاو، پژوهشگر و فرهیخته، جناب آقای دکتر حسن مکارمی، بر پایه دانش نظری و نیز تجربه های بالینی و کاربردی، در نوشتارهای این کتاب، افق های تفسیری نوینی را از چشم انداز روان کاوانه به ژرفای پدیدارهای روان شناختی آدمی می گشایند و برای خوانندگان این فرصت را فراهم می آورند، تا از چشم انداز روان تحلیل گرانه به این پدیدارها بنگرند.نگاه میان رشته ای این نوشتارها، به ویژه تعامل ادبیات، هنر، تاریخ و جامعه‌پژوهی با روان کاوی، از ویژگیهای مهم این متون متین است. امید آن که چنین گام های علمی در میهنمان به بارورتر شدن روان پژوهی بی انجامد.
توضیح: در تاریخ: ۱۸ بهمن ۱۳۹۴ با کد خبر: ۵۲۷۰ در همین روزنامه یادداشتی از جناب دکتر حسن مکارمی مرقوم شده بود با عنوان «راه های شناختن بیگانه درونی» که اشتباها با نام «شاهین سلیمانی»چاپ شده بود.

فهرست

پیش‌گفتار. ۷

I: در روان‌پژوهی. ۹

۲. روان‌کاوی و فرهنگ.. ۱۷

۳. خشونت و ساختار روان ما: بررسی خشونت گفتار. ۵۳

۴. نفس مهاجرت و ساختار روان.. ۶۳

۵. دیگری و روان ما ۷۷

II: در روانکاوی کاربردی.. ۸۷

۲. عشق و روانکاوی بالینی.. ۹۵

۳. منطق و روانکاوی بالینی.. ۱۰۳

۴. همراهی بیماران نزدیک به مرگ.. ۱۱۱

۵. نماد در قالی ایران.. ۱۱۹

۶. روانکاوی بالینی و دگرگونه شنیدن.. ۱۲۳

۸. نام پدری، نام خانوادگی.. ۱۳۱

۹. ارزش چیست و ارزش‌ها کدامند؟.. ۱۳۳

III ـ روانکاوی کاربردی درعرصه‌ی اجتماع. ۱۴۱

۱. ما ایرانیان از نگاهی دیگر. ۱۴۳

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)