اگر مجلس ایران به سند برجام رای منفی بدهد…

بنابر آنچه در وین مورد تایید وزرای امور خارجه هفت کشور واقع گردید و آن را به نام سند برجام میشناسیم،قرار است این مفاد مورد توافق طی روزهای آینده در صحن سازمان ملل متحد برسی گردد که باید گفت به احتمال بسیار زیاد این سند توسط سازمان به تصویب خواهد رسید و مورد تایید این نهاد بین المملی قرار خواهد گرفت.در صورت تایید سند برجام،شورای امنیت موظف خواهد شد کلیه قطعنامه های صادره علیه ایران که شامل تحریم های بین المللی است لغو نماید.هرچند بندی از سند برجام بازگشت آن را امکان پذیر میسازد.با این حال این روند نیز در صورتی طی خواهد شد و به لغو تحریم های بین المللی خواهد انجامید که مفاد برجام در قوه مقننه ایران و کنگره امریکا به تصویب حداکثری برسد.برخی بر این باور اند که کنگره امریکا این سند را تصویب نخواهد کرد.این نیز طبیعی است که عدم تایید مفاد بیانیه وین در کنگره با وتو رییس جمهور این کشور مواجه خواهد شد.اکنون یک سوال در این مقطع مطرح میگردد.آیا رای منفی کنگره در مناسبات جهانی و در این مقطع حساس بیهوده است؟در جواب آن باید این مسئله را یادآور شویم که همچنان احتمال عدم تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی وجود دارد و با توجه به مفاد ضعیف این سند از جمله امکان بازگشت آسان تحریم ها این احتمال میرود که مجلس رای به عدم موافقت با برجام صادر نماید.
در این صورت رای منفی مجلس شورای اسلامی به این سند در مقابل رای منفی کنگره امریکا خواهد بود که میتواند مذاکرات را به شکست بکشاند یا در خوشبینانه ترین حالت باید گفت این مذاکرات علیرغم اختلافات شدید ادامه خواهد یافت.
عدم موافقت مجلس با اجرایی شدن برجام در کلی ترین صورت دو احتمال کلی را به همراه خواهد داشت:
۱-باتوجه به تاکید کاخ سفید بر فلج موشکی ایران که به گفته سخنگوی کاخ سفید به مدد رژیم بازرسی ها صورت خواهد پذیرفت و افزایش کارشکنی امریکایی ها در صحنه رسانه و جنگ روانی باز هم به نظر میرسد تاکنون کنگره تحت تاثیر این عملیات روانی واقع نگردیده است.فروپاشی سیاسی امریکا امری است که از این رفتارهای غیر معقول دولتمردان امریکا استنباط میشود.این مسئله روشن است که امریکایی ها توافق هسته ای و مذاکرات هسته ای را به بازی گرفته اند و آن را دست مایه وصول به اغراض جزبی و شخصی خود قرار داده اند.اگر جمهوری خواهان با مذاکره امریکا و ایران مخالفت میکنند به آن جهت است که وصول به توافق میان ایران و دموکرات ها را یک آسیب سیاسی برای خود و حزب خود تلقی میکنند. امروز هر کسی که دوهفته رفتار امریکایی ها را مورد ارزیابی قرار دهد ایمان خواهد آورد که هدف جمهوری خواهان از تقابل به دولت ،تلاش برای محروم ساختن دموکرات ها از مذاکره با ایران است.باید به این مسئله توجه داشت که دموکرات ها راهی را آغاز کرده اند که تنها با یک توافق پایان خواهد پذیرفت.اما راه ایران به توافق ختم نخواهد شد و توافق نخواهد توانست نظام جمهوری اسلامی را از هدف خویش دور سازد.لذا به نظر می آید عدم حصول توافق میان ایرن و امریکا به منزله نابودی دموکرات ها خواهد بود چرا که آنها راهی را آغاز کردند که از ابتدا سرزنش های فراوانی را از ناحیه جمهوری خواهان و صهیونیست ها ها برایشان موجود بوده است.پیروزی جمهوری خواهان در این نزاع قطعا به معنی شکست قطعی مذاکرات و شکست دموکرات ها در انتخابات آینده خواهد بود.امریکایی ها تاکنون ثابت کرده اند که مبنای سیاست خارجی شان امنیت ملی امریکا نیست و مبنای این حرکت،اغراض گروهی و رقابت های حزبی آنهاست.
بنا به آنچه در فوق ذکر شد،امریکایی ها هیچگاه میز مذاکره را ترک نخواهند کرد و هچنان تلاش خود را برای حصول توافق بکار خواهند گرفت.به بیان دیگر امریکا عدم تصویب برجام در مجلس ایران را شکست مذاکرات تلقی نخواهد کرد و به مذاکره ادامه خواهد داد و به مقدار بسیاری حاضر خواهد بود عقب نشینی خود را تداوم بخشد و متن توافق نامه را بیش از پیش به خطوط قرمز ایران نزدیک سازد.حفظ خطوط قرمز به هیچ وجه ناممکن نخواهد بود و همواره باید وابستگی دموکرات ها به توافقنامه را مدنظر قرار داد و همچنین این جمله قدیمی را به یاد داشت که در مقابل امریکا یک قدم هم نباید عقب نشینی نمود و هر عقب نشینی از سوی امریکا نیز به معنای تسلیم نخواهد بود و همواره ممکن است نوعی عقب نشینی استراتژیک صورت گرفته باشد.
بنابر این احتمال قوی بر آن است که رای منفی کنگره در مقابل رای منفی مجلس قرار خواهد گرفت و باتوجه به اهمیت بسیار زیاد رای منفی مجلس ایران نسبت به اهمیت رای منفی کنگره امریکا،دموکرات ها مذاکره با ایران را از سر خواهند گرفت.
اما مطلب مورد توجه نکته ای است که در مقاله یک نویسنده ایرانی در دویلچه فارسی خواندم که او بر این عقیده بود که عدم تصویب سند برجام در ایران موجب بروز اختشاش خیابانی و فشارهای اجتماعی بر مجلس خواهد گشت که در این راستا لازم است این نکته را یادآور شویم که ملاک همان سیر قانونی است که باید در کشور طی شود و اگر مجلس رای خلاف منفعت ملی بدهد مقصر اصلی خواهد بود اما اگر رای مجلس مثبت یا نفی بر حسب منفعت ملی صادر شود باید با آگاهی رسانی عمومی نسبت به مفاد ضعیف سند برجام صورت گرفته باشد تا عذری برای کسی باقی نماند که به نظر میرسد صدا و سیما طی یکی دو روز اخیر این سیاست خود را تشدید کرده است و بیشتر به ابعاد ضعیف برجام میپردازد.به بیان دیگر چنانچه مجلس بخواهد رای منفی به برجام بدهد باید اذهان عمومی را آماده پذیرش حقیقت برجام نماید.
۲-احتمال دوم آن است که در صورت عدم تصویب برجام در مجلس مذاکرات به شکست بکشد و کنگره در مقابل ایران دست به وضع تحریم دولتی بزند که همانطور که پیش از این وعده داده شده بود،طرح مجلس برای بازگشت غنی سازی به ۲۰درصد و بیشتر در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت و دولت موظف به اجرای آن خواهد شد که این اقدام تقابلی با امریکا محسوب میگردد.همانگونه که از سخنان رییس جمهور پس از پایان مذاکرات در وین بر می آید،گزینه شکست همچنان در دستور کار دولت جمهوری اسلامی قرار دارد و دولت خود را آماده اعلام شکست در مذاکرات نموده است و هر لحظه ممکن است کارشکنی امریکا موجب شکست مذاکرات گردد.گرچه شکست مذاکرات به این سرعت بسیار بعید به نظر میرسد و پیش بینی میشود کارشکنی امریکا پس از توافق نهایی صورت پذیرد اما به هرحال توافق هسته ای که وقوع آن چندان به حال اقتصاد ایران تفاوتی نخواهد داشت در حال حاضر سرانجامی نامشخص را پیموده است.همانگونه که حصول توافق و حتی برداشته شد تحریم ها دردی از اقتصاد ایران دوا نخواهد کرد توافق هسته ای نیز سود چندانی برای ایران نخواهد داشت و آن را صرفا امری فرعی برای بازسازی اقتصاد ایران تلقی خواهیم کرد.