خیلی‌ها برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی ایران می‌دانند. این نمایشگاه امسال هم در مصلی تهران از روز ۱۶ اردیبهشت‌ماه آغاز به کار کرد و تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه برگزاری آن ادامه خواهد یافت.

غیر از پرچم‌هایی که مقابل در اصلی ورودی نمایشگاه کتاب نصب‌شده‌اند، مثل چند سال گذشته ون‌های گشت ارشاد هم حالا تابلوی اصلی ورودی به نمایشگاه کتاب را تشکیل می‌دهند. دو ماشین بزرگ با تعدادی پلیس زن و مرد که به گفته خودشان برای برخورد با بدحجاب‌ها مقابل نمایشگاه ایستاده‌اند.

کسانی که می‌توانند از سد پلیس بگذرند، وارد محوطه وسیعی می‌شود که به بازار مکاره‌ای می‌ماند؛ مغازه‌های آبمیوه فروشی و ساندویچی و انواع خوراکی ها و … اولین چیزی است که به چشمت می‌خورد، البته در کنار آن‌ها مینی‌بوس‌هایی هم ایستاده‌اند تا بازدیدکنندگان را به محل اصلی نمایشگاه ببرند؛ یعنی همان صحن شبستان اصلی مصلی تهران که ناشران عمومی در آن غرفه دارند. در همان ابتدای ورود به نمایشگاه هم چند غرفه برای کودکان و نوجوانان و بخش بین‌الملل برپاشده است.

اما قلب نمایشگاه در همان سالن شبستان می‌گذرد که ناشران عمومی کتاب‌هایشان را عرضه می‌کنند سالن‌های بالایی همین صحن هم به دیگر کشورهای شرکت‌کننده در نمایشگاه اختصاص‌یافته‌اند.

وارد صحن اصلی نمایشگاه می‌شوم. نمایشگاه بیست و هشتم چندان فرقی با نمایشگاه‌های دیگری که در مصلی تهران برگزارشده ندارد، همان میله‌های فلزی و راهروهایی که کتاب‌ها طبق حروف الفبا در آن عرضه می‌شوند. قسمت انتهایی این سالن هم به ناشران معروف و بزرگ اختصاص‌یافته. ناشرانی که توان گرفتن جای بزرگ‌تری دارند و غرفه‌هایشان را طراحی و دکور بندی کرده‌اند. ناشرانی چون امیرکبیر، چشمه، ثالث و قطره، نی و… دیگران.

در میان راهروهای ورودی سالن قدم می‌زنم .ناشرانی که با حروف الفبا طبقه‌بندی‌شده‌اند کنار هم قرارگرفته‌اند. آثار ارائه‌شده‌شان ربطی به هم ندارد، در راهرو ۴ نشر نیما که ناشر اختصاصی کتاب‌های شعر است درست مقابل انتشارات کوثر کبیر عرضه‌کننده کتاب‌های مذهبی قرارگرفته است.

در این غرفه‌ها بیش از هر چیز دیگر عرضه کتاب‌هایی شبیه به هم به چشم می‌زند، کتاب‌هایی از جلال آل احمد، سهراب سپهری، دیوان حافظ و سعدی بدون ویراستار مشخص و صدسال تنهایی مارکز با مترجمان کاملاً ناآشنا تقریباً در بیشتر غرفه‌ها دیده می‌شود. کتاب‌هایی که لازم نیست از نویسنده آن برای نشر دوباره اجازه گرفت و یا ویراستار مشخص ندارند و یا بارها ترجمه‌شده‌اند.

نمایشگاه کتاب بیشتر به جمعه‌بازاری می‌ماند که صاحبان آن به تجارت و پول درآوردن می‌اندیشند.

در منتهی‌الیه انتهایی نمایشگاه غرفه‌ای بدون اسم به چشم می‌خورد که از دیگر غرفه‌ها کمی شلوغ‌تر است. نزدیک‌تر که می‌شوم می‌فهمم نشر نگاه معاصر است. همان انتشاراتی که مصطفی ملکیان سرپرستی آن را به عهده دارد و ناشر کتاب‌های فلسفی و عرفانی است. وقتی از غرفه دار دلیل نداشتن اسم را می‌پرسم با خنده‌ای می‌گوید: «حالا زود است، نصب می‌کنیم.»

موسسه مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی هم غرفه بزرگی دارد. همان انتشاراتی که گفته می‌شود وابسته به وزارت اطلاعات است. کتاب‌هایی مانند اسناد لانه جاسوسی، زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای، کتاب بهاییت نوشته میکائیل جواهری و.. در این غرفه ارائه می‌شوند. در ابتدای راهروی ۵ سازمان زیباسازی شهر تهران غرفه دارد و کتاب‌های حوزه شهری را ارائه می‌دهد.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی وسط سالن شبستان بخش بزرگی را گرفته است. کتاب‌های حسن روحانی با بیلبوردهای بزرگ بر درودیوار این غرفه نصب‌شده‌اند. کتاب‌هایی همچون سن اهلیت و مسئولیت اخلاقی، مناظرات دکتر حسن روحانی، امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران، امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای ازجمله کتاب‌های رئیس‌جمهور ایران است که در این غرفه ارائه می‌شوند.

انتشارات فرهنگستان هنر هم که احتمالا برخی بازدیدکنندگان را به یاد میرحسین موسوی می اندازد، در این نمایشگاه غرفه دارد(میرحسین موسوی سالها ریاست این فرهنگستان را برعهده داشت).

انتشارات مجلس در ورودی سمت راست سالن قرار دارد و نسخه‌ای از کتاب‌های خطی زینت‌بخش غرفه‌اش است.

در غرفه مرکز تحقیقات صداوسیما و دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها کتاب‌های حوزه رسانه را می‌توان سراغ گرفت هرچند بسیار کم تعدادند.

انتشارات کوله‌پشتی در راهرو ۱۴ نمایشگاه کتاب” من ملاله هستم ” را با پوستری بزرگ از این دختر ارائه می‌دهد کتابی از خاطرات ملاله دختر پاکستانی و برنده جایزه صلح نوبل که پرفروش شده است.

عماد فردا انتشارات اختصاصی عماد افروغ جامعه‌شناس بارنگ نارنجی و سیاه تزئین شده است و کتاب‌های وی را ارائه می‌دهد.

در روزهای نخست برگزاری، نمایشگاه چندان شلوغ نیست و هوای خفه سالن اصلی آزاردهنده است. همچنین در سالن جایی برای نشستن در نظر گرفته نشده و بیشتر بازدیدکنندگان خیلی زود خسته می‌شوند.

مقابل بخش اصلی نمایشگاه سالن” کتاب و رسانه” دیده می‌شود. رسانه‌هایی که در حوزه کتاب کار می‌کنند. خبرگزاری تخصصی کتاب، نشریه مهر نامه و تجربه و …در همین بخش غرفه دارند.

بخش بین‌الملل نمایشگاه در طبقه بالای شبستان قرار دارد. غرفه کشورهایی مانند ژاپن و آلمان و دیگر کشورهای شرکت‌کننده در این بخش کوچک‌اند و تقریباً هیچ بازدیدکننده‌ای ندارند. در فضایی به‌شدت گرم و خفه .

روبروی غرفه سازمان ملل که با تابلوهایی مانند پیشگیری از ایدز و کودکان و …تزئین شده غرفه ستاد بازسازی عتبات عالیات قرارگرفته است با تصاویری از امکان مذهبی در عراق.

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز ملی مطالعات جهانی‌شدن، مرکز پخش آستان قدس رضوی مرکز سعدی شناسی که گسترش زبان فارسی را بر عهده دارد نیز در همین بخش قرار دارند. انجمن‌های دوستی کشورهای مختلف مانند انجمن دوستی ایران و لهستان، ایران و افغانستان، ایران و آلمان و… هم در همین بخش قرار دارند. به گفته گردانندگان این غرفه‌ها بیشتر بازدیدکنندگان از مسئولان غرفه‌ها درباره گرفتن ویزا و شرایط زندگی و اقامت در این کشورها می‌پرسند و تصویری از کارکرد انجمن‌های دوستی ندارند.

نمایشگاه کتاب تهران در روزهای پایانی پذیرای جمعیت بیشتری خواهد بود درحالی‌که بسیاری معتقدند که مردم برای تفریح و گذران وقت به اینجا خواهند آمد و این نمایشگاه نمی‌تواند یک اتفاق فرهنگی در ایران قلمداد شود آن‌طور که خیلی‌ها از آن یاد می‌کنند.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)

این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر می‌کنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و می‌خواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com