اقتصاد مقاومتی بدون قابلیت اجرایی

مهدی ساوالان پور – بی تردید درموقعیت فعلی جمهوری اسلامی، مسائل اقتصادی و کنش‌های سیاسی تاثیر گذار بر این مساله مهم‌ترین دغدغه‌ی نظام حاکم بر ایران به شمار می‌رود که تاثیر آن بر تمامی تصمیم گیری‌های کلان کشور به خوبی مشاهده می‌شود.

در تازه‌ترین اقدام آیت الله خامنه‌ای روز چهارشنبه ۳۰ بهمن ماه به دولت، مجلس و قوه قضائیه دستور داده است که سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین شده است را “بی درنگ و با زمان‌بندی مشخص” اجرا کنند که این سیاست‌ها شامل کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و کاهش هزینه‌های عمومی و سرمایه گذاری‌های خارجی است.

این در حالی است که حل مشکلات اقتصادی و پاسخگویی به مطالبات یکی از خواسته‌های اساسی مردم است و جامعه ایران تغییرات فوری و اساسی در معیشت و زندگی روزمره خود را خواستار هستند که با وجود بسته بودن شریان‌های اقتصادی ناشی از سیاست‌های تهاجمی نسبت به جامعه بین‌الملل عملا راهی برای تلطیف این فضا وجود ندارد و دستورالعمل‌هایی همانند اقتصاد مقاومتی ره به جایی نخواهد برد.

ماجراجویی‌های هسته‌ای و تنش با جامعه بین‌الملل نتیجه‌ای جز اتخاذ تحریم‌های سیاسی و اقتصادی از سوی شورای امنیت سازمان ملل و کشورهای غربی برای ایران به دنبال نداشت و این مساله اقتصاد کشور را تا مرز فروپاشی پیش برد و در آن برهه از زمان سیاست مدارانی کوته فکر، بدون در نظر گرفتن تبعات این تنش زایی‌ها، تحریم‌ها را نعمت الهی و یا کاغذ پاره می‌خواندند و نتیجه آن فشار اقتصادی است که امروز بر دوش مردم سنگینی می‌کند.

در حالی امروز ایران اقتصادی نابسامان را تجربه می کند که وب‌سایت “بیزنس اینسایدر” که اخبار مربوط به حوزه‌ی اقتصاد و تکنولوژی را پوشش می‌دهد، در گزارشی، ۱۷ کشوری را که بر روی باارزش‌ترین منابع انرژی‌ فسیلی قرارگرفته‌اند، برشمرده است که در میان آن‌ها ایران بعد از روسیه در رتبه‌ی دوم جای گرفته است.

در رتبه‌بندی این گزارش با استفاده از داده‌های آماری سال ۲۰۱۳ شرکت “بریتیش پترولیوم” از انرژی جهان صورت گرفته در صدر این فهرست، کشور روسیه قرار دارد که با ۸۷ میلیارد بشکه ذخایر نفت (رتبه هشتم)، ۱۱۶۳ تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی (رتبه دوم)، و ۱۵۷ میلیون تن ذخایر زغال‌سنگ (رتبه‌ دوم)، ارزش منابع انرژی آن، ۷/۴۰ تریلیون دلار برآورد شده است.

اقتصاد ایران در چند سال اخیر در اثر تحریم‌های بین‌المللی و سیاست‌های دولت محمود احمدی نژاد، به شدت تحت فشار قرار گرفته و وضعیتی بحرانی را تجربه کرد که این فشارها موجب گردید که اصطلاح “اقتصاد مقاومتی” از سوی آیت الله خامنه‌ای نخستین بار در اواسط سال ۱۳۸۹ در مورد نحوه مقابله با تحریم‌ها علیه ایران مطرح گردد، اما عملا به واسطه سیاست‌های تهاجمی دولت وقت، این مساله راه حلی برای حل مشکلات اقتصادی کشور نباشد و تنها در حد شعار باقی بماند.

در گذشته نیز این گونه شعارهای اقتصادی از سوی رهبر ایران مشاهده شده است و عناوینی هم‌چون همت مضاعف کار مضاعف، جهاد اقتصادی، اصلاح الگوی مصرف به تناوب در هنگام تحویل سال از سوی وی، برای سال‌های پیش رو انتخاب می‌گردید، اما چیزی که در نهایت مشاهده شد برخوردهای شعارگونه مسئولان بدون تبیین سیاست اجرایی بوده است.

البته جایگاه دیگر این شعارها را در تبلیغات انتخاباتی هم به خوبی می‌توان مشاهده کرد که کاندیداهای مختلف در عرصه‌های رای گیری با گره زدن مشکلات اقتصادی کشور به بی تدبیری مسئولان گذشته، به دنبال جمع آوری آراءمردم بوده‌اند بدون اینکه برنامه مدون و قابل اجرا از سوی آنان ارائه گردد.

امروز در حالی رهبر ایران اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را لازم الاجرا کرده است که با واکاوی این سیاست‌ها مشاهده می‌شود فهرست منتشره ۲۴ بندی این ابلاغ، تنها یک سلسله سیاست‌های اقتصادی است که در تمامی جهان از آنها به عنوان پایه‌های عملکرد اقتصاد کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد و اعلام مسائلی از قبیل سرمایه‌گذاری خارجی، استفاده از دیپلماسی در راستای هدف‌های اقتصادی، توسعه کارآفرینی، تاکید بر امنیت از لحاظ غذا و درمان، تشویق و استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های بین‌المللی، شفاف‌سازی اقتصادی و غیره برای هر کشوری لازم است.

بدون تردید تقویت بنیه اقتصادی، تحکیم زیرساخت‌ها، افزایش رشد اقتصادی کشور و امکان تعاملات استراتژیک را فراهم می کند اما مساله مهمی که در این میان مسکوت مانده است نوع تعامل نظام جمهوری اسلامی با جامعه جهانی است و عملا تا زمانی که مباحث سیاسی و تنش‌های بین‌المللی و به دنبال آن تحریم‌ها کاهش نیابد عملا بخش بزرگی از این سیاست‌ها قابلیت اجرایی پیدا نخواهد کرد.

با نگاهی به بند‌های ابلاغ شده از سوی رهبر به خوبی می‌توان این مساله را مشاهده کرد که این دستورالعمل‌های اقتصادی با خواسته اقتصاد مقاومتی مورد نظر رهبر ایران منافات دارد و در حالی آیت الله خامنه‌ای صحبت از تشویق سرمایه گذاری خارجی می‌کند که این امر مستلزم پذیرفتن قواعد بین‌المللی و ادغام ایران در جامعه اقتصاد جهانی است و تا زمانی مشکلات سیاسی و تعاملات بین ایران و غرب حل نگردد نمی توان امیدی به انجام آن داشت.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)