سفر پزشکیان به نیویورک و بازگشت با دستان خالی
چنان که انتظار می‌رفت سفر مسعود پزشکیان به نیویورک، بدون نتیجه به پایان رسید و وی با دستان خالی به تهران بازگشت.
بازتاب سخنان مسعود پزشکیان در نخستین سفرش به نیویورک و سخنرانی در سازمان ملل، تطابق زیادی با اتفاقات انتخابات کم‌رونق ریاست‌جمهوری چهاردهم داشت.
واکنش‌ها به حضور پزشکیان، مشابه رفتار اکثریت مردم حکومت ایران، با بی‌اعتنایی روبرو شد.
حتی خود او در دیداری با ایرانیان مقیم آمریکا اظهار کرد که حل اختلافات برجام مشروط به این است که «آمریکا باید ما را آدم حساب کند».
میزان استقبال از پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل حتی از رئیسی نیز کمتر بود.
بعد از سخنان پزشکیان، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با الجزیره واکنش نشان داد و گفت که «واشینگتن به اقدامات مسئولان حکومت ایران نگاه می‌کند، نه به حرف‌هایشان».
سخنی که در پیرامون سفر رئیسی نیز گفته شده بود.
در این دوره، واکنش به سطح یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با یک رسانه فارسی‌زبان محدود شد.
وی اعلام کرد که تعامل با آمریکا مشروط به تغییر جدی در رفتار حکومت ایران است.
هم پزشکیان، هم عباس عراقچی و هم جواد ظریف، به‌عنوان معاون پزشکیان، خواستار تغییر موضع آمریکا به‌عنوان اولین گام برای حل مشکلات شدند.
مقایسه دیدار نخست حسین امیرعبداللهیان با جوزپ بورل و دیدار مشابه عباس عراقچی، تفاوت‌های قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.
پس از دیدار امیرعبداللهیان و بورل، درباره ادامه مذاکرات برجام تصمیماتی گرفته شد، اما هیچ توافقی از دیدار عراقچی و بورل منتشر نشد.
پزشکیان ادعا کرد که قرار شده وزرای خارجه درباره آینده مذاکرات صحبت کنند. اما هیچ‌یک از وزرای خارجه ۱+۵ این موضوع را تأیید نکردند.
تنها تغییر از زمان رئیسی تا پزشکیان فقط تغییر روش صحبت‌کردن بوده است
در واقع، در نیویورک هیچ اتفاق خاصی رخ نداد.
وضعیت مشابه بن‌بست مذاکرات پس از دور نهم وین در فوریه ۲۰۲۲ است.
سفر پزشکیان و عراقچی به نیویورک نیز امیدی برای تغییر در وضعیت موجود ایجاد نکرد.
مذاکرات مربوط به اختلافات اساسی در دو سند «لغو تحریم‌ها» و «اقدامات هسته‌ای» در سال ۲۰۲۳ متوقف شد.
از آن زمان، دولت بایدن ترجیح داد که به نقشه سوم (پلن سی) روی بیاورد.
بر اساس این نقشه، با اقدامات سخت و نرم، تلاش شد تا فعالیت‌های اتمی حکومت ایران از نقطه خطرناک دور شود.
خواسته اصلی اتحادیه اروپا نیز متوقف شدن همکاری‌های نظامی بین حکومت ایران و روسیه در جنگ اوکراین است.
حساسیت کشورهای عربی نسبت به بازسازی برجام کاهش یافته است.
هرچند این کشورها همچنان خواهان مشارکت در تدوین توافق یا بازسازی برجام هستند.
مواضع پزشکیان متناقض و پیام‌های او متفاوت بود.
او محتوایی مشابه رئیسی درباره ارزیابی حکومت ایران از تغییر معادلات جهانی و دفاع از برنامه هسته‌ای و حمله به اسرائیل مطرح کرد.
اما هم‌زمان تلاش کرد لحنی آشتی‌جویانه اتخاذ کند که با سخنان جنجالی همراه بود.
با توجه به تکذیبیه‌های عراقچی، به نظر می‌رسد مشکل اصلی به ناتوانی پزشکیان در بیان مواضع پیچیده و ادای صحیح منظورش برمی‌گردد، نه تغییر اساسی در سیاست خارجی حکومت ایران.
او از لزوم تغییر سخن گفت، اما با توجه به ساختار قدرت در حکومت ایران که رئیس‌جمهور فاقد اثرگذاری مستقل است، و شکاف بین حرف و عمل مسئولان، سخنان او جدی گرفته نشد.
تفاوت مواضع پزشکیان و عراقچی نیز به‌نوبه خود ظاهراً بی‌اعتمادی را بیشتر کرده است.
با توجه به واکنش سرد سران دولت‌های غربی به سفر پزشکیان و انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، احتمال می‌رود که قول و قراری برای مذاکرات با عراقچی گذاشته نشود.
دستاور سفر به نیویورک، مساوی با صفر!
در حال حاضر، مشابه رئیسی، مجوز پزشکیان تنها به گفت‌وگوی مستقیم با ۱+۴ و غیرمستقیم با آمریکا از طریق میانجی‌ها محدود است.
دولت رئیسی نیز به دنبال احیای برجام بود اما آن را «خنثی‌سازی تحریم‌ها» نامید.
سیاست‌های هر دو دولت تقریباً یکسان است و تنها لحن متفاوت است.
دولت پزشکیان، بدون تکرار «نرمش قهرمانانه»، قادر به انجام حرکتی جدی نیست.
شرایط کنونی نیز به‌کلی متفاوت از گذشته است و تغییر مفاد برجام از سوی دو طرف مذاکره‌کننده طرفداران زیادی دارد.
در داخل حکومت ایران، سفر پزشکیان پیامد ویژه‌ای نداشت.
شواهد نشان می‌دهد که حملات به دولت او، با خط «مقابله با نفوذ» از سوی جریان‌های وابسته به خامنه‌ای، آغاز شده است.
حملات بیشتر از سوی اصول‌گرایان مرتجع و در واکنش به اظهارات او در نیویورک انجام شد.
سخنان خامنه‌ای در دیدار با فرماندهان جنگ نیز که بر مقابله با تهاجم غرب تأکید داشت، هم‌راستا با حملات به پزشکیان بود.
اظهارات جنجالی پزشکیان درباره اسرائیل و آمریکا نیز به موضوعاتی تبدیل شده‌اند که بخش اصلی قدرت، حتی با وجود تکذیبیه‌های بعدی، نمی‌تواند نسبت به آنها بی‌تفاوت باشد.
در نهایت، ممکن است نتیجه این سفر برای پزشکیان، دریافت اخطاری جدی از سوی دستگاه خامنه‌ای و تلاش برای جلوگیری از تکرار اشتباهات در مجامع بین‌المللی باشد.
مخلص کلام آنکه خامنه‌ای در سیاستی متناقض مجبور شد به پزشکیان، پسامرگ رئیسی تن دهد.
اما به دلیل مطالبات حداکثری ملایان و دخالت آنها در جنگ‌های منطقه‌ای روسیه و اوکراین و جنگ غزه و برنامه هسته‌ای، از پیش می‌شد پیش‌بینی کرد که حاصل سفر پزشکیان به نیویورک برابر با صفر خواهد بود.
[پزشکیان در سازمان ملل چه چیزی برای ارائه کردن داشت؟]
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.