به‌مدت ۴۵ سال، ایران یکی از معدود کشورهایی بوده که اعدام در ملأعام انجام داده است. اعدام در ملأعام بارها ازسوی جامعه بین‌الملل و جامعه مدنی داخل ایران مورد انتقاد قرار گرفته است.
هم دبیرکل سازمان ملل متحد و هم گزارشگر ویژه این سازمان در امور حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران درمورد ادامه اجرای اعدام در ملأعام ابراز نگرانی کرده‌اند. با وجود این، در روند دومین بازبینی دوره‌ای و جهانی (Universal Periodic Review/UPR) درمورد ایران[۱]، دولت جمهوری اسلامی توصیه‌ها برای پایان‌دادن به اعدام در ملأعام را قبول نکرد.[۲] در گزارش‌های گزارشگر ویژه نیز بر انتقاد از عملکرد جمهوری اسلامی در زمینه اجرای اعدام در ملأعام تأکید شده است.[۳]
درپی توجه گسترده رسانه‌ها و فشارهای بین‌المللی در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ خورشیدی (۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی)، محمود شاهرودی، رئیس وقت قوه قضاییه، بخشنامه‌ای برای محدودکردن اجرای اعدام‌ها در ملأعام صادر کرد. درنتیجه، تعداد این اعدام‌ها در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ به‌نسبت کمتر از سال‌های قبل بود. با وجود این، درپی اعتراضات پس‌از انتخابات سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹ میلادی)، تعداد اعدام‌ها در ملأعام از سال ۲۰۱۰ به‌طرز چشمگیری افزایش یافت و بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ به میانگین سالانه ۵۰ تا ۶۰ مورد رسید. با افزایش دوباره تمرکز بین‌المللی، بار دیگر تعداد اعدام‌های در ملأعام در سال ۲۰۱۶ به ۳۳ مورد، در سال ۲۰۱۷ به ۳۱ مورد و سپس در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به ۱۳ مورد کاهش یافت. در طول دوره همه‌گیری کووید-۱۹ تعداد این‌گونه اعدام‌ها به‌میزان قابل‌توجهی کاهش یافت، به‌طوری‌که یک اعدام در سال ۲۰۲۰ ثبت شد و هیچ اعدامی در سال ۲۰۲۱ گزارش نشد. در سال ۲۰۲۲ میلادی ۲ نفر در ملأعام به دار آویخته شدند، اما این رقم در سال ۲۰۲۳ بیش از ۳برابر شد و به ۷ مورد اعدام در ملأعام رسید.
نمودار بالا تعداد اعدام‌های در ملأعام را از سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد. در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل محدودیت‌های مربوط به همه‌گیری کووید-۱۹ تعداد اعدام‌های در ملأعام به‌طور قابل‌توجهی کمتر بود و در سال ۲۰۲۱ هیچ اعدام در ملأعامی ثبت نشد. از سال ۲۰۲۲ میلادی موارد اجرای اعدام‌ها در ملأعام شروع به افزایش کرده و در سال ۲۰۲۳ تعداد آن‌ها بیش‌از ۳برابر سال ۲۰۲۲ شده است.
افزایش تعداد اعدام‌ها در ملأعام
در سال ۲۰۲۳ میلادی ۷ مرد در شهرهای مختلف ایران در ملأعام به دار آویخته شدند.
سلیمان سلامت در تاریخ چهارم خردادماه ۱۴۰۲ با اتهام «فساد فی‌الارض ازطریق اشاعه گسترده فساد و فحشا» در شهر مراغه استان آذربایجان شرقی در ملأعام به دار آویخته شد.[۴]
یک مرد که هویتش اعلام نشد، ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ در پارک ساحلی بندر دیلم، واقع‌در استان بوشهر، در ملأعام به دار آویخته شد. او به اتهام قتل دو مأمور نیروی انتظامی در ۹ فروردین ۱۴۰۱، به قصاص نفس محکوم شده بود.[۵]
محمد رامز رشیدی و نعیم هاشم قتالی، اتباع افغانستانی، ۱۷ تیرماه ۱۴۰۲ به اتهام افساد فی‌الارض و بغی در پرونده «حمله تروریستی به شاهچراغ» در ملأعام در شیراز به دار آویخته شدند.[۶]
محمد قائدی‌نسب و صادق محمودی‌برام ۲۲ تیرماه ۱۴۰۲ به اتهام محاربه و افساد فی‌الارض در فولادشهر، واقع‌در استان اصفهان، در ملأعام به دار آویخته شدند.[۷]
یک مرد دیگر با هویت اعلام‌نشده ۷ دی‌ماه ۱۴۰۲ در نجف‌آباد اصفهان به دار آویخته شد. او همچنین با اتهام «قتل عمد» یک مأمور نیروی انتظامی به قصاص نفس محکوم شده بود.[۸]
در یک نظرسنجی انجام‌شده به‌سفارش سازمان حقوق بشر ایران و «ائتلاف جهانی علیه مجازات مرگ» (WCADP) در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰ میلادی)، بیش‌از ۸۶درصد از ۲۰هزار شرکت‌کننده ساکن ایران گفته بودند که با اعدام در ملأعام مخالف‌اند.[۹]
پانویس‌ها:
[۱] A/HRC/DEC/28/108, https://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?si=A%2FHRC%2FDEC%2F28%2F108
[۲] https://www.ohchr.org/sites/default/files/lib-docs/HRBodies/UPR/Documents/Session20/IR/IranMatriceRecommendations.doc
[۳] https://www.ohchr.org/en/documents/country-reports/ahrc5267-situation-human-rights-islamic-republic-iran-report-special
[۴] https://iranhr.net/fa/articles/5943/
[۵] https://iranhr.net/fa/articles/6003/
[۶] https://iranhr.net/fa/articles/6042/
[۷] https://iranhr.net/fa/articles/6054/
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.