شعرهایی از دو مجموعه شعر دوزبانه‌ی کُردی‌ــ فارسی «وارونگی/ سەرەوژێری» و «این زخم، پنهان‌شدنی نیست!/ ئی زامە، ئاشارەو نێیەو!» سروده‌ی ریوار آبدانان

 

 

* چریکەێ ئاگرین

 

ئاسن، گوڵوەچ دەرکەێد و

پەنجەرەێگ وە پانایی بسکەخەنەێک

لە رۊچگ گرژ ئێ دیوارە سەوز کەێ

ئاخ ئەگەر تەنیا جارێگ، قوڕگت گوڕ بگرێ

لەی زمسان لاڵ بنبەسە!

 

 

* آوازِ آتشین

 

آهن، شکوفه می‌زند

و پنجره‌ای به وسعت یک لبخند

بر چهره‌ی عبوسِ این دیوار می‌روید

آه اگر تنها یک بار، حنجره‌ات گُر بگیرد

در این زمستانِ لالِ بُن‌بست!

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* بڵنگای سەوز

 

بنووڕە سێدارەیل

وەتۊم ک جوگرافیاێ نیشتمانەگەم

پڕ وێشەس!

گرم‌هڕــ وشەێ “نە”

لە دەم من بژنەو؛

وەتۊم…

وەتۊم ک هەواێ نیشتمانەگەم

لاسامە و واوەڕووەس!

بڵێنیی نیشتمانەگەم بۊن

چ

“بە

رز

تر”

ژە ئاست زەلکاویی ئیوەس

ئاغاێ دادوەر!

… فڕین م نیەوینی؟!

 

 

 

* ارتفاعِ سبز

 

دارهایِ اعدام را بنگر

گفته بودم که جغرافیایِ میهن‌ام

پُر بیشه‌ست!

رعد‌ ــــ واژه‌ی «نَه» را

بشنو از دهانِ من؛

گفته بودم…

گفته بودم که هوایِ میهن‌ام

توفانی‌ست!

ببین ارتفاعِ سرزمین‌ام را

چه

«با

لا

تَر»

از سطحِ مُردابیِ شماست

آقایِ قاضی!

… پروازِ مرا نمی‌بینی؟!

 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* چیرووک

 

ت وا بۊت

بۊمە وەڵگ.

واران بۊت

بۊمە رەنگ.

ئێ چیرووکە لە هەر لاێگەو بخوەنیدەێ

پەرتخێ هەر پایزە!

 

 

 

* قصّه

 

باد بودی

برگ شدم.

باران بودی

رنگ شدم.

این قصّه را از هر طرف که بخوانی

پایانش همیشه پاییز است!

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* گوڵنارەل خینالین

 

ژینا، نیکا، سارینا…

ڤە هەر ناوێ چڕمەت

گوڵنارێک وشکێ!

 

 

 

 

* گُلنارهای خون‌آلود

 

ژینا، نیکا، سارینا…

به هر نامی می‌خوانم‌ات

گُلناری می‌شکفد!

 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* رێیەگەێ خوەر

 

“ژن، ژیان، ئازادی”…

ئەگەر پرسیار ناونیشان خوەر کەی

هەر وە هناز ئێ ئاوازە بچوو

 

 

 

 

 

* راه آفتاب

 

«زن، زندگی، آزادی»…

نشانیِ آفتاب را اگر می‌پرسی

رو به همین آواز رَو

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* هەێک گێس ژن، ئەژ گولە ئازدارترە!

 

فیشەکەل

هەرچی ڤە پرتاف‌تر دچن

بڕ هۊچ شوونێ نەێکەرن…

هۆ سەربازەکەێ شەکەت

ک زەردەخەنەت بوو ئاگر و بارووت دێ!

خێیاوان، پرچ شووڕ ژنێکە

رەشەباێیش ئەڵبکەری

شوون‌پاێ ئەڤین ڤەت نەێسڕێ.

 

 

 

* وقتی گیسوی زن، پُرتوان‌تر از گلوله است!

 

گلوله‌ها

هرچه پُرشتاب‌تر می‌روند

به هیچ جایی نمی‌رسند...

آی سربازِ خسته

که لبخندت بوی آتش و باروت می‌دهد!

خیابان، گیسویِ بلندِ زنی‌ست

توفان هم برانگیزی

ردّپای سُرخِ عشق را نمی‌توانی پاک کنی.

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* ئاهـ

 

ئێ واوەڕووە

هەرئەو “ئاهـ“ـەسە

ئاهـ پەرپریکێگ

ک باڵەیلێ شکانین

 

 

 

 

* آه

 

این توفان

همان «آه» است…

آهِ پروانه‌ای که

بال‌هایش را شکستید

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* وێنەێ نیمەچڵنگ

 

هەم ئەو رەشەواێ گرژە

ک وێیەرد و

هەم ئێ دار هێمنە

ک تا دۊایین وەڵگ، زەردەخەنە کردێیە

منم.

بەڵام وەداخەو!

جامەکەیل، هەمیشە نیوەێگ ژە من نیشان دەن و

لە هەر لاێگا وەرەو خوەم گلەو بخوەم

وێنەێگ وە جی دمینێ

ک دی هاوچەشن هۊچ کەس نییە.

 

 

 

 

 

 

 

* تصویرِ ناتمام

 

هم آن تُندبادِ خشمگین

که گذشت و

هم این درختِ آرام

که تا آخرین برگ، لبخند زده

من‌ام.

ولی افسوس!

آینه‌ها، همیشه نیمه‌ای از مرا نشان می‌دهند

و از هر سمتی رو به خودم برگردم

تصویری جا می‌ماند

که دیگر شبیه هیچ کسی نیست.

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* ساز بێ‌دەنگی

 

ساز بێ‌دەنگییم ئەز

بژنەوەم، بێ پێژەن…

 

 

 

 

* سازِ سکوت

 

سازِ سکوت‌ام من

بی‌زخمه، مرا بشنو…

 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* ئی زامە، ئاشارەو نێیەو!

 

ئەرێ لەناو بێ‌دەنگیی رەها

هەڵفڕین خۊنالین کەمووتەرێ

چەوەیل خەمسەرد خەڵک

وەرەو ئاسمان ئەڵگەردنێ؟! ـــ

لە ژێر هێرش وەفر تەنیایی سەدە

ژە م نەخواز هاوار نەکەم

ئی زامە، ئاشارەو نێیەو!

 

 

 

 

 

* این زخم، پنهان‌شدنی نیست!

 

در سکوتِ مطلق آیا

پروازِ خون‌آلود کبوتری

چشمانِ بی‌خیالِ مردم را

به سمتِ آسمان خواهد چرخاند؟! ـــ

زیر هجوم برفِ تنهاییِ قرن

از من نخواه فریاد برنیاورم

این زخم، پنهان‌شدنی نیست!

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* ڤەدڵ‌چڕ

 

دەمم، ناو کەس دە ڤیرێ نییە

ڤە دڵم دووس چڕم!

 

 

 

 

 

 

* دل‌آواز

 

دهانم، نام کسی در خاطرش نیست

دوست را با دلم صدا می‌زنم!

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

* ئاشارئاشارەکی

 

چەۊەلت ک نیقەنی

م ڤەر هەێتاهەێ نادیارەۊ بیم.

ئاخ ئەڵنەکێش!… نەگرێڤ!…

هەڵەێ تو ک نەڤی

مەرگ، ئاشارئاشارەکی سەرێ نێیەو!

 

 

 

* قایم‌باشک

 

چشم‌هایت را که بستی

من برای همیشه غیب شدم.

آه نکش!… گریه نکن!…

تقصیرِ تو که نبود

مرگ، قایم‌باشک سرش نمی‌شود!