گزارش آنتونیو گوترز به مجمع عمومی ملل متحد تسلیم می شود

گزارش دبیر کل ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر در  ایران به ۷۶مین اجلاس مجمع ملل متحد منتشر شد.

دبیر کل در گزارش خود تأکید دارد که وضعیت حقوق بشر در ایران همچنان موضوع نگرانی جدی است و هیچ تلاشی از سوی حکومت ایران برای تبعیت از قانون انسان دوستانه حقوق بشر صورت نگرفته است. معترضان، مدافعان حقوق بشر، وکلا واعضای جامعه مدنی همچنان درمعرض تحقیر، بازداشت خود سرانه و تعقیب جنایی قرار دارند.

که بعضاً به‌حکم اعدام برایشان می‌انجامد. زنان و اقلیتها هم‌چنان با تبعیض نهادینه مواجهند.

۱. اعدام

بخش اول گزارش دبیر کل به موضوع اعدام اختصاص دارد. در بخشی از این گزارش می نویسد: «جمهوری اسلامی همچنان یکی از بالاترین میزان اعدام ها را در جهان به اجرا می گذارد».

گزارشها نشان‌دهنده تعداد زیادی از اعدام اعضای اقلیت‌ها تاکنون در سال۲۰۲۱ است،

تعداد بالایی از اقلیت عرب بعد از دستگیری، هم‌چنان تحت حکم اعدام یا در معرض ناپدیدسازی اجباری هستند. در سال۲۰۲۰، دست‌کم ۶۹عضو اقلیت کرد، اعدام شدند.

 در ادامه گزارش می خوانیم: در سال۲۰۲۰ دست‌کم دو تن از معترضان اعدام شدند و ۸تن به‌جرایمی متهم شدند که حکم مرگ دارد یا به ‌اعدام محکوم شدند. امیرحسین مرادی، محمد رجبی و سعید تمجیدی در ارتباط با اعتراضات آبان۹۸ به‌اعدام محکوم شدند. محاکمه مجدد (آنها) سه بار به‌تعویق افتاده است.

دبیرکل با نگرانی به ‌اتهامات تأیید نشده قتل علیه معترضان برای توجیه حکم اعدام، اشاره می‌کند. پرونده‌هایی نظیر اعدام مصطفی صالحی و نوید افکاری به‌ترتیب در ۵اوت و ۱۲سپتامبر۲۰۲۰ از آن جمله است.

اعدام تأسف بار نوجوانان

دبیرکل ملل‌متحد با تأکید بر فراخوانهای خود برای توقف اعدام نوجوانان اضافه می‌کند: «برخی کودکان مجرم بیش از یک دهه را در انتظار اعدام به‌سر برده‌اند که منجر به‌رنج روانی شدید و به شکنجه بالغ شود. در سال۲۰۲۰ دست‌کم ۴متهم نوجوان اعدام شدند… محمدحسن رضایی روز ۳۱دسامبر۲۰۲۰ در یک پروندهٴ نمادین از نگرانی‌ها نسبت به‌دادرسی عادلانه از جمله اعترافات اجباری اعدام شد.

تا مارس۲۰۲۱ بیش از ۸۵متهم نوجوان زیر حکم اعدام بودند و برخی از آنها شامل آرمان عبدالعلی، حسین شهبازی و علی ارجنگی در زمان نهایی‌شدن این گزارش، هم‌چنان در معرض تهدید اعدام قرار داشتند… اجرای مجازات اعدام علیه متهمان نوجوان یک نقض جدی قانون بین‌الملل به‌شمار می‌رود. [وضعیت حقوق بشر در ایران؛ گزارش دبیرکل ملل متحد به مجمع عمومی]

۲. زندان

در گزارش دبیرکل ملل متحد، هم‌چنین آمده است: «گسترش کووید۱۹ در زندانهای شلوغ و فاقد خوابگاه و امکانات اولیه بهداشتی، بیانگر خطری اضافی برای جان زندانیان است. چندین مورد مرگ زندانیان ناشی از شیوع کووید۱۹ در زندانها، از جمله سالم زند در زندان زاهدان در اوت۲۰۲۰ و کاظم عبادی در زندان اردبیل گزارش‌شده است.

دبیرکل نگرانی‌های خود را در مورد مستثنی‌کردن نامتناسب برخی از زندانیان (از طرح آزادی موقت) از جمله زندانیان سیاسی، معترضان، وکلا و مدافعان حقوق‌بشر… تکرار می‌کند.

برخی از زندانیان سیاسی سال‌ها بدون حتی یک روز مرخصی در زندان بوده‌اند. مریم اکبری‌منفرد که به‌دلیل شرکت در اعتراضات سال۱۳۸۸ به ۱۵سال زندان محکوم شده بود، طی ۱۲سال گذشته هم‌چنان در زندان بوده است. آزار و اذیت وی پس از ثبت شکایت رسمی و درخواست تحقیقات رسمی در مورد اعدام زندانیان سیاسی از جمله خواهر و برادرش در سال۱۳۶۷ افزایش یافت.

 زینب جلالیان یک زندانی سیاسی کرد که به‌اتهام محاربه در حبس ابد به‌سر می‌برد از سال۲۰۰۸ بدون مرخصی در زندان نگه داشته شده است.

۳. قتل عام ۶۷ در گزارش دبیرکل

در آوریل۲۰۲۱، مقامات با صدور حکمی اعضای جامعه بهایی را از دفن متوفیان خود در محل اختصاصی‌شان در گورستان گلستان محروم کردند و آنها را مجبور به‌استفاده از فضای بین قبرهای موجود یا محل گورهای دسته‌جمعی خاوران کردند، اعتقاد بر این است که این، محل دفن قربانیان ناپدیدسازیهای اجباری و اعدام‌های دسته‌جمعی تابستان۱۳۶۷ است.

این حکم تازه‌ترین مورد از مجموعه‌یی از تلاش‌های گزارش‌شده با هدف از بین‌بردن آثار اعدام مخالفان سیاسی در آن زمان و آزار و تعقیب جنایی خانواده‌های قربانیانی محسوب می‌شود که خواهان کشف حقیقت و حسابرسی هستند.

۴. استفاده مفرط از زور در گزارش دبیرکل

 بخشی از گزارش دبیرکل سازمان ملل به «استفاده مفرط از زور» توسط نیروهای سرکوبگر رژیم از جمله علیه قیام‌کنندگان اختصاص دارد.

گزارش تصریح می‌کند: «بنا‌به‌ارزیابی کمیساریای عالی حقوق‌بشر، مقام‌های امنیتی، مسؤلان مرزی و مأموران اعمال قانون، در میان (نیروهایی) هستند که از زور مفرط استفاده کرده‌اند… استفاده مفرط از زور در چارچوب تظاهرات سراسری۱۳۹۸ شامل به‌کارگیری مهمات جنگی و خشونت توسط نیروهای امنیتی علیه معترضان، در گزارشهای قبلی دبیرکل به‌ثبت رسیده است.

گزارشها نشان‌دهنده استفاده از تیربار، تک‌تیرانداز، تسلیحات سنگین و تفنگ ساچمه‌یی توسط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی حکومتی است.

بین اول ژانویه و ۱۸ژوئن ۲۰۲۱، دست‌کم ۳۴کولبر… و سوختبر که اغلب از اقلیت‌های کرد و بلوچ بودند در نتیجه استفاده مفرط از زور، کشته شدند. این شامل کشتار ۱۰سوختبر توسط سپاه پاسداران در ۲۲فوریه ۲۰۲۱ می‌شود.

در سال۲۰۲۰ در نتیجه استفاده نیروهای مرزی از زور، تقریباً ۶۰کولبر شامل کودکان کشته شدند و بیش از ۱۷۰تن مجروح شدند. هیچ‌یک از این کشتارها توسط مقام‌ها مورد تحقیق قرار نگرفته که به‌استمرار مصونیت برای این جنایات منجر می‌شود.

۵. قتل و آزار زندانیان

 در گزارش دبیرکل ملل‌متحد درباره قتل زندانیان آمده است: «نمونه‌های گزارش‌شده نشان می‌دهد که برخی از مرگ‌ها (در زندان) بر اثر شکنجه، جلوگیری از دسترسی به‌رسیدگی پزشکی یا هر دو آنها رخ داده است. گزارش‌ها نشان‌دهنده شکنجه توسط پلیس، نیروهای اطلاعاتی و سایر نیروهای امنیتی است.

این موارد از جمله شامل مرگ ناشی از شکنجه مهرداد طالشی در زندان اوین و بهمن عقابی در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه در ژانویه۲۰۲۱ است. از سال۲۰۰۳ تاکنون، دست‌کم ۳۲زندانی سیاسی طبق گزارشها در بازداشت حکومت از جمله به‌دلیل شکنجه یا بدرفتاری شامل جلوگیری از دسترسی به‌رسیدگی پزشکی کشته شده‌اند.

جلوگیری از رسیدگی مناسب درمانی تحت بازداشت… هم‌چنان موجب نگرانی است. شمار هشداردهنده‌یی از زندانیان، به‌خصوص مدافعان حقوق‌بشر، زندانیان عقیدتی، حامیان محیط‌زیست و زندانیان سیاسی، به‌شدت در زندان بیمار شده‌اند یا به‌موارد جدی درمانی‌شان رسیدگی نشده است… . در ۵ژوئن ۲۰۲۱، زندانی سیاسی ساسان نیک‌نفس بعد از این‌که در زندان هوشیاریش کاهش یافت، در بیمارستان درگذشت.

۶. زندان قرچک ورامین در گزارش دبیر کل

 گزارش دبیرکل ملل‌متحد می‌افزاید: در دوره تنظیم این گزارش چندین تن از زنان زندانی سیاسی به‌زندان قرچک منتقل شدند. محل این زندان که در شروع برای یک کارخانه صنعتی مرغداری ساخته شده، فاقد زیرساخت‌های لازم برای استفاده از آن به‌عنوان زندان است که از استانداردهای بین‌المللی برخوردار باشد.

این محل فاقد دستشویی کافی و سیستم مناسب فاضلاب است که باعث به‌وجود آمدن محیطی به‌شدت آلوده و خطرناک می‌شود. نگرانی‌های مشابهی نسبت به‌زندان تهران بزرگ… وجود دارد. به‌طور خاص کمبود آب یک مسئله جدی است که زندانیان را وادار می‌کند برای نیازمندی‌های روزمره‌شان، خودشان آب بخرند.

 ۷. شکنجه

دبیرکل هم‌چین قویاً نگران تعداد ثبت‌شده موارد شکنجه و بدرفتاری با کودکان، زنان و مردان است.

شهادت‌ها، عکس‌ها، فایل‌های صوتی و شواهد پزشکی قانونی نشان‌دهنده روندی از فشارهای فیزیکی و روانی برای گرفتن اعترافات اجباری در فقدان شواهد دیگر است.

اتکای شدید سیستم قضایی به‌اعترافات حین تحقیقات ظاهراً از مشوق‌های اصلی برای شکنجه به‌شمار می‌رود که توسط مجموعه‌یی از عوامل شامل پلیس، یکانهای پلیس اطلاعات، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی صورت می‌گیرد.