جایزه تلاشگر حقوق بشر انگار از مولوی عبدالحمید به خاطر دفاع اخیر او از طالبان و همچنین تشویق او به شرکت در نمایش انتخاباتی اخیر پس گرفته می‌شود. این اتفاق ممکن بود در هر جای دیگر دنیا و برای هر فرد دیگری نیز افتاده باشد، به همین سبب این اتفاق را بهانه‌ای برای توضیح نکته مهمتر دیگری می‌سازم.
دو موضوع مرتبط به هم معمولا در تحلیل‌های وقایع اجتماعی و سیاسی از طرف اندیشمندان دیده می‌شود، یکی موضع‌گیری از منظر نظریه حقیقت است که انگار وقایع سیاسی اجتماعی در دو مقوله «درست» و «نادرست» قرار می‌گیرند و دیگری داوری از منظر اخلاقی «خوب» و «بد»، توگویی می‌توان رویدادهای سیاسی اجتماعی را از این دو منظر وابسته به هم ابتداء تفسیر و سپس داوری کرد. حقیقت و اخلاق دو بندی هستند که اندیشه اندیشمندان را در خود گرفتار کرده و رهایی از آن بسیار دشوار می‌نماید. تفصیل این مطلب منظور این نوشته نیست و اکنون حوصله وارد شدن در آن را ندارم، اما علاقمندم نکته ساده‌تری را توضیح دهم.
مسئله این است که در تفسیر و سپس داوری‌های رویدادهای اجتماعی و سیاسی وزن بیش از اندازه‌ای به انگیزه‌های روانی عاملین داده می‌شود بدون اینکه به ساختارها و کارکردها توجهی صورت گیرد. اهمیت زیادی به این موضوع داده می‌شود که مثلا رهبر کنونی نظام چگونه فکر می‌کند و یا چه کسانی او را تحت تاثیر قرار می‌دهند توگویی انگیزه‌های عاملین تعیین کننده سیر تحولات تاریخی است. باید اما متذکر شد که عقلانیتی که در ساختارها نهان شده و خود را در صورت‌های مختلف کارکردی مرتبط با آن ساختارها نشان می‌دهد، بازیگر اصلی تاریخ و تحولات اجتماعی است، فارغ از اینکه فلان کس چگونه می‌اندیشد، آدم خوبی است یا خیر و تا چه اندازه اندیشه‌های او با تفسیر «درست» ما از رویدادها همخوانی دارد. ساختارها، مظاهر نظم هستند و عقل، خوداندیشی نظم، و کارکردها ظهورات آن ساختارها، و این بازیگری عقل است که مسیر رویدادهای اجتماعی و سیاسی را رقم می‌زند. مدتها پیش در این باره که اساسا در تمدن‌های اولیه بشر مانند تمدن سومر باستان، خدایان اساسا صورت‌های نظم اجتماعی بودند و تمامی خدایان در شهرها متولد شدند و نه در طبیعت چیزهایی نوشتم و این تبصره‌ای است که خدایان به میانجی ساختارها و کارکردهای منبعث از آن مسیر رویدادهای سیاسی اجتماعی را رقم می‌زنند، موضوعی که هگل بسیار تلاش داشت تا آن را به مثابه فاعلیت عقل در تاریخ توضیح دهد.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.