زن، پستان ، جامعه

در ماه گذشته، آنجلینا جولی، یکی از خبرساز‌ترین شخصیت‌های سینمایی بود که این بار نه به دلیل هنرش بلکه به واسطه تصمیمی که برای بدنش گرفت، به موضوع داغ بحث و گفت‌و‌گو تبدیل شد. از آنجا که بیشتر این بحث‌ها در فضای مجازی و در قالب مقالات و یا ابراز عقیده‌های شخصی به ویژه در شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس بوک صورت گرفته است، می‌توان به بررسی اجمالی آن‌ها پرداخت.

آغاز داستان
در هفته دوم ماه می‌۲۰۱۳، آنجلینا جولی، هنرپیشه ۳۷ ساله امریکایی طی یادداشتی در نیویورک تایمز، تصمیم خود را برای جایگزینی بافت پستان‌هایش به دلایل پزشکی اعلام کرد. وی در این مطلب، داستان مادر خود را بازگو کرد که بعد از تلاش برای مبارزه با سرطان در سن ۵۶ سالگی درگذشت. به روایت آنجلینا، مادرش فرصت دیدار با همه نوه‌هایش را به دست نیاورد و آن‌ها تنها با تصاویر و توصیفات دیگران مادربزرگشان را به یاد می‌آورند و در عین حال نگران آن هستند که مادرشان نیز دچار مشکلی مشابه شود. در طول این مدت، آنجلینا اگر چه به آن‌ها اطمینان خاطر می‌داد اما خود ازاینکه ناقل ژن معیوبی است که خطر ابتلای وی به سرطان پستان و رحم را افزایش می‌دهد، آگاه بود. پزشکان نیز احتمال خطر ابتلا به سرطان پستان را در وی ۸۷ درصد وسرطان رحم را ۵۰ درصد برآورد کرده بودند.
او در این یادداشت دلیل تصمیم خود را «پیشگیری» دانسته و ابراز امیدواری می‌کند که زنان دیگر نیز از این تجربه بهره ببرند. وی با اشاره به همراهی شریک زندگی‌اش «برد پیت» از او به عنوان حمایتگر یاد می‌کند و به مردان دیگر یادآوری می‌کند که آن‌ها بخش مهمی از زندگی زنانی را تشکیل می‌دهند که درگیر چنین مشکلی هستند.
آنجلینا می‌نویسد در حالی که هر سال ۴۵۸ هزار نفر به دلیل سرطان پستان می‌میرند زنان باید گزینه‌های موجود را بررسی کرده و آنچه را که به نفع سلامتیشان است انتخاب کنند. به باور او «زندگی چالش‌های زیادی دارد. اما ما نباید از چالش‌هایی که می‌توانیم به مصافشان رفته و کنترلشان کنیم بترسیم.»

بازخورد‌ها در فضای مجازی
سوال اصلی در فضای مجازی چه در میان ایرانی‌ها و چه غیرایرانی‌ها، این بوده که آیا اساسا آنجلینا کار درستی انجام داده است؟
اگر چه در فضای مجازی ایرانی کمتر به صورت جدی به این موضوع پرداخته شد، اما بخشی از مطالب موجود تصمیم آنجلینا جولی را شجاعانه و قابل تقدیر می‌دانند که در عین حال با به اشتراک گذاشتن آن به توانمندسازی زنان دیگر نیز کمک می‌کند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد تارنماهای انگلیسی زبان بیشتر به این موضوع پرداخته‌اند و تنها آن را از منظر پزشکی بررسی نکرده‌اند. مطالب موجود،‌گاه به رد این تصمیم پرداخته‌اند و‌گاه آن را تایید کرده‌اند. بخشی از نقد‌ها عمل این هنرپیشه را اقدامی زودهنگام و غیرضروری دانسته‌اند و به نوعی از آن به عنوان «مثله کردن» خود نام برده‌اند. آن‌ها معتقد هستند که این تصمیم زمانی حیاتی ست که علائم سرطان نمایان شده و از لحاظ پزشکی راه دیگری باقی نمانده است. این نقد‌ها همچنین به خطر ۵۰ درصدی ابتلای آنجلینا جولی به سرطان رحم اشاره می‌کنند که آیا راه حل بعدی، خارج کردن رحم است؟ علاوه بر این، با تردید به اعتبار ارزیابی خطر نگاه کرده و می‌پرسند آیا با توجه به سن آنجلینا، درصد اعلام شده قطعی ست؟ آن‌ها نگران آن هستند که رسانه‌ها به اشتباه به ترویج این راه حل به عنوان تنها راه حل موجود پرداخته و اطلاعات غلط را در اختیار مخاطبان قرار بدهند. بخش دیگری از نقد‌ها نیز متوجه آن است که عوامل ژنتیکی تنها عواملی نیستند که با توجه صرف به آن‌ها بتوان اقدامات درمانی یا پیشگیری را در پیش گرفت بلکه توجه به سبک زندگی، برنامه تغذیه و عوامل محیطی در

پستان زن نماد چه چیزی در جامعه است؟ پستان تنها یک عضو مانند سایر اعضای بدن محسوب نمی‌شود بلکه از نظر بخشی از جامعه، معرف «اندام جنسی» و «هویت زنانه» است. این عضو در ادبیات و اشعار و حتی مبحث مطالعات روابط جنسی، محرک زن و شریک او محسوب می‌شود و همیشه به سان دو برجستگی زیبای شهوانی از آن تعریف و تمجید شده است

رشد سرطان موثر است.

اما علاوه بر انتقادهایی که مبنای پزشکی داشته و در تلاش برای ارائه راهکارهای دیگر بوده‌اند، بخشی از نقد‌ها و بحث‌ها به ویژه در شبکه‌های اجتماعی، مساله زیبایی زن را هدف قرار داده‌اند. این نقد‌ها اقدام مزبور را عملی غیرضروری می‌دانند که توازن و زیبایی اندام زن را بر هم می‌زند.
در این می‌ان، نظرات بخشی از کاربران ایرانی فیس بوک، زن و مرد، که جنسیت زن و اندام او را دستمایه طنز و تحقیر قرار داده‌اند بیشتر جلب توجه می‌کند. این نگاه البته می‌تواند در میان کاربران غیرایرانی نیز وجود داشته باشد اما نویسنده تنها به نظرات مربوط به خبر تصمیم آنجلینا جولی پرداخته و برای نمونه برخی از آن‌ها را که در میان نظرات دیگر از حمایت بیشتری برخوردار بوده‌اند مطرح می‌کند: «به عاقبت برد پیت دچار نشی، صلوات»، «در راستاى انتخابات اون ممه رو هم لو لو بُرد»، «امام: زن ِ بی‌پستان زن نیست»، «شیر فردا قیمتش می‌ره بالا»، «جینفر لوپز سرطان باسن نگیره صلوات»، «حالا اگه بخاد بندری برقصه چی کار می‌کنه»، «من همین الان پیجشو ان لایک کردم»، «دیگه دیدن فیلم هاش لذتی نداره» و «حالا پستان هاش رو ورداشته کجا گذاشته ورداریم بدیم دوست دخترمون».

جامعه و کلیشه‌های جنسیتی
پستان زن نماد چه چیزی در جامعه است؟ پستان تنها یک عضو مانند سایر اعضای بدن محسوب نمی‌شود بلکه از نظر بخشی از جامعه، معرف «اندام جنسی» و «هویت زنانه» است. این عضو در ادبیات و اشعار و حتی مبحث مطالعات روابط جنسی، محرک زن و شریک او محسوب می‌شود و همیشه به سان دو برجستگی زیبای شهوانی از آن تعریف و تمجید شده است. اندازه این اندام جنسی همیشه محل بحث بوده و زنان بسیاری برای دستیابی به «پستان ایده آل» دست به عمل جراحی زده‌اند و البته نه تنها این عمل زیبایی کمتر مورد نقد قرار می‌گیرد بلکه از سوی عده‌ای به ویژه برخی مردان تشویق می‌شود.
کلیشه‌های جنسیتی رایج در جامعه جهانی از اندام زنانه تصویری ارائه داده که شاید بتوان آنجلینا جولی را نمونه‌ای از آن معرفی کرد. اندامی سکسی که موزون بودن آن ضروری ست و کوچک‌ترین تغییری در آن حتی تخیل طرفدارانش را خدشه دار کرده و قابل قبول نیست. این اندام زنانه با پستان‌ها و باسن برجسته و کمر باریک، نماد زنانگی ایده آل و جذابیت است.‌گاه از آن بهره برده می‌شود و‌گاه به مثابه ناموس محافظت می‌شود، اما به هر حال هر چه هست در مالکیت خود زن نیست. اطرافیان بیش از خود زن بر تصمیمات مربوط به بدنش اعمال کنترل می‌کنند و از او می‌خواهند تصویر پذیرفته شده در جامعه را بر هم نزند، قواعد از پیش تعیین شده را بپذیرد و از آن تخطی نکند.
بدن زن یک حق عمومی تلقی می‌شود که اعضا و بخش‌های مختلف جامعه می‌توانند در مورد آن تصمیم بگیرند. این بدن در حقیقت منفعت عمومی محسوب می‌شود. در جنگ‌ها، برای ایجاد ترس وارعاب و یا رفع نیاز سربازان مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. در تجارت، یکی از پردرآمد‌ترین ابزار‌ها محسوب می‌شود. در دنیای مد، برگ برنده را در دست دارد. در رابطه نابرابر، وسیله لذت مرد است و در سیاست، محل سرکوب و تحقیر. مالک بدن زن قانون، جامعه و خانواده است و خود او بدون اندام «زنانه» هویت و موجودیت ندارد. در تصویر جامعه مردسالار، زن بدون رحم و یا بدون پستان زن مثله شده است. اقدام و تصمیم این زن نه به عنوان حق او بر بدنش، بلکه حماقتی در جهت خلاف انتظارات جامعه محسوب می‌شود. دراین تفکر، زن، تنها اندامی جنسی یا‌‌ همان پستان است. این رویکرد هیچ‌گاه نمی‌تواند برای وجودی که تنها و تنها وسیله لذت است حقی قائل شود و همواره آن را بخشی از مایملک خود می‌داند.
اقدام آنجلینا جولی و زنان دیگر با تصمیمی مشابه گامی ست در جهت احقاق حقی که در سایه مفاهیم کلیشه‌ای و تجارت جنسیتی گم شده است. اگرچه زنان باید آگاهانه و با در نظرگرفتن تمامی گزینه‌های پزشکی تصمیم بگیرند اما در ‌‌نهایت آن‌ها تنها مالک بدن خود بوده و مسوول پاسخ گویی به احساسات جامعه و اطرافیان نیستند.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)