تعیین سبد معیشت ۶ میلیون ۸۹۵ هزار تومانی، گامی برای نابودی کارگران
تعیین سبد معیشت ۶ میلیون ۸۹۵ هزار تومانی توسط کمیته سه‌جانبه توسط نماینده دولت، کارفرمایان و کارگران را می‌توان گامی دیگر برای نابودی کارگران ایرانی توصیف کرد.
با رسیدن به روزهای پایانی سال حسب‌المعمول رایزنی‌ها برای تعیین سبد معیشت و به دنبال آن تعیین حداقل دستمزد بالا می‌گیرد.
تجربه سالیان گذشته نشان داده است که این اقدامات هیچ فرجی برای کارگران ایران نداشته و امسال نیز این صحنه‌گردانی به مانند سال‌های قبل تنها چیزی را که قلمداد نکرد معیشت کارگران بود که قطعا محروم‌ترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند.
در روز دوشنبه ۴ اسفند، کمیته دستمزد برای سال ۱۴۰۰ با حضور آنچه در درون حکومت ایران، نمایندگان دولت، کارفرمایان و کارگران نامیده می‌شود، برگزار شد.
در پایان این جلسه، رقم سبد معیشت ۶ میلیون و ۸۹۵ هزار تومان به عنوان شاخص بند دوم ماده ۴۱ قانون کار حکومت ایران مصوب شد.
کوتاه‌آمدن نماینده کارگران از اظهارات پیشین خود
شگفتی آنجاست فرامرز توفیقی که به عنوان نماینده کارگران ایران در این جلسه حضور داشته و بر این رقم مهر توافق و تایید زده، پیش از این بارها از رقم سبد معیشت در کانال ۱۰ میلیون تومان دم زده بود.
تلخی این تایید و توافق از جانب نماینده کارگران آنجاست که این عدد به عنوان مبنای مذاکرات مزدی به «شورای عالی کار» حکومت ارجاع می‌شود، آنجا که با تجربه سال گذشته، حداقل حقوق پایین‌تر از نصف رقم معیشت توافق‌شده بین طرف‌های کمیته دستمزد، وضعیت کارگران ایران را با توجه به تورم و گرانی افسارگسیخته به گونه‌ای رقم زد که امروز شاهد آن هستیم.
در سال ۱۳۹۹، سبد معیشت رسمی ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان، اما دستمزد کارگران، تنها ۲ میلیون و ۶۱۱ هزار تومان مصوب شد.
توفیقی، پس از آنکه این توافق را با تمامی نتایج دهشتناک آن به ثبت داد اعلام کرد «به این سبد، بایستی سبد حداقلی حداقلی یا بسیار حداقلی گفت و هدف کارگران از توافق بر سر این عدد، رسیدن به اجماع و توافق با شرکای اجتماعی بوده است.»
وی که عنوان رئیس «کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور» را به یدک می‌کشد در ۲۳ بهمن ۱۳۹۹، رقم سبد معیشت را برابر با ۸ میلیون و ۹۸۵ هزار تومان اعلام کرده و افزوده بود «با هر متر و معیاری که حساب کنند، نتیجه بیش از هشت میلیون تومان خواهد شد» اما در ۴ اسفند به رقم ۶ میلیون و ۸۹۵ هزار تومان بسنده کرد.
پیش از آن و در ۲۱ آذر ۱۳۹۹ نیز توفیقی رقم سبد معیشت را در آبان‌ماه ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان اعلام کرده بود.
ماحصل و برآیند این اظهارنظرها و سرانجام توافق و کوتاه‌آمدن امثال توفیقی از اظهاراتی که خود پیش از این ایراد داشته، در حالی که بر مسند نماینده کارگران تکیه زده، این حقیقت وا می‌نمایاند که وی نیز می‌تواند به عنوان بخشی از سیاست فشار حکومت کارگرستیز ولایت فقیه در ایران به شمار می‌آید.
در ۲ اسفند کاظم فرج‌اللهی؛ یک فعال کارگری نیز اعلام کرده بود «درآمد ماهانه در حد خط فقر برای یک خانوار سه نفره بر اساس برآورده‌های مختلف بین ۸ تا ۱۰.۵ میلیون تومان» و میان دستمزد و سبد معیشت فاصله ۶ تا ۷ میلیون تومانی وجود دارد.
فشار دولت بر کارگران
در ورای رقم تعیین‌شده برای سبد معیشت، دولت روحانی نیز در ماه‌های اخیر به دنبال به ثبت‌دادن مزد توافقی و از بین‌بردن سطوح مزدی و نادیده‌گرفتن همه مزایای کارگران باسابقه بوده است.
چندی پیش معاون حقوق روحانی، طی نامه‌ای خواهان این امر شده بود. هر چند این امر به عنوان موضوعی برای به حاشیه‌بردن تعیین سبد معیشت تلقی شد اما تعیین رقم ناچیز حداقل سبد معیشت در روز ۴ اسفند نشان داد سال ۱۴۰۰ نیز مانند سال‌های گذشته سال تعسر و تنگدستی برای کارگران خواهد بود.
در این بین جامعه کارفرمایان نیز به بهانه دیگری، همسو با دولت روحانی و برای کاهش حداقل دستمزد سال ۱۴۰۰ دست یازید و مدعی شد اندازه بسیاری از خانوارها دیگر ۳.۳ نفر نیست تا بتواند در پی تصویب هر چه پایین‌تر حداقل حقوق برآید.
نگاهی به تجربه و آمار سال‌های پیشین نیز شاید حقایقی را بر ما بنمایاند. در سال ۱۳۹۷ رقم سبد معیشت ۲ میلیون و ۶۴۵ هزار تومان تعیین و حداقل حقوق در نهایت یک میلیون و ۱۱۴ هزار تومان مصوب گشت.
در سال ۱۳۹۸ سبد معیشت ۳ میلیون و ۷۵۹ هزار تومان، اما حداقل حقوق یک میلیون و ۵۲۷ هزار تومان و در سال ۱۳۹۹ سبد معیشت ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان، اما حداقل حقوق یک میلیون و ۹۱۱ هزار تومان تعیین شد.
به عبارت دیگر در سه سال اخیر تناسب‌بندی رقم حداقل حقوق نسبت به سبد معیشت اعلام‌شده، نشان از آن دارد که در سال ۱۳۹۷ حداقل حقوق نسبت به سبد معیشت، ۴۲.۲ درصد، در سال ۱۳۹۸ برابر با ۴۰.۴ درصد و در سال ۱۳۹۹ برابر با ۳۸.۷ درصد بوده و سالیانه کاهش بین ۱.۵ تا ۲ درصدی داشته است.
با این احتساب با رقم اعلامی ۶ میلیون ۸۹۵ هزار تومان، به عنوان سبد معیشت سال ۱۴۰۰ و احتساب کاهش ۱.۸ درصدی این نسبت، می‌توان انتظار آن را داشت که حداقل حقوق برای سال ۱۴۰۰، به میزان ۲ میلیون و ۵۴۴ هزار تومان مصوب شود، یعنی یک چهارم خط فقر و این خود به تنهایی فاجعه‌ای بزرگ برای کارگران است.
چه باید کرد؟
تجربه اختلاف فاحش رقم تعیین‌شده سبد معیشت و حداقل حقوق کارگران در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که به رغم همه تلاش‌های مسالمت‌آمیز و کوشش فعالان کارگری و اصناف، کارگران ایران نه سال به سال، بلکه ماه به ماه و دقیق‌تر روز به روز، بیشتر به زیر خط فقر سوق داده می‌شوند و فعالیت صنفی، دیگر جوابگوی ظلمی که به کارگران روا داشته می‌شود نبوده و باید چاره دیگری اندیشیده شود.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.