فرار مغزها از ایران
فرار مغزها از ایران را می‌توان ابر بحرانی دیگر نامید در جایی که رسانه‌های حکومت ولایت فقیه از افزایش ۱۰۰ درصدی فرار مغزها طی یک دهه اخیر خبر می‌دهند.
ترک و جلای وطن در ابتدای امر ممکن است برای ذهن هر مخاطب امری ناخوشایند تلقی شود. اما شرایط نامناسب اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و دیگر عوامل، در برخی از کشورها به گونه‌ای است که چاره‌ای جز آن در پیش پای شهروندان این کشورها نمی‌گذارد تا این گزینه را مورد بررسی قرار داده و به آن تن بدهند.
یکی از ابعاد ترک و جلای وطن مربوط به فرار مغزها یا جامعه متخصصین است که در ایران تحت حاکمیت فقیه دارای پیشینه‌ای طولانی است.
سال‌های ابتدایی بعد از استقرار نظام ولایت فقیه و تغییر رژیم از سیستم سلطنتی به جمهوری از نوع ولایت فقیه آن! و متعاقب آن جنگ ایران و عراق را، شاید بتوان به نوعی دلیلی منطقی برشمرد که مهاجرت جامعه متخصصین یا فرار مغزها را توجیه کند.
اما در دوران پساجنگ این امر همراه با شگفتی همراه می‌شود چرا که کشور بحران جنگ و تغییر نظام حکومتی را پشت سر گذاشته و برای دوران بازسازی آماده می‌شود.
در این دوران بنا به فرایند طبیعی در هر کشور، انتظار آن است که جامعه متخصصین هر کشور مانند دیگر اقشار به فکر بازسازی و پیشرفت کشور خود باشند.
اما در ایران تحت حاکمیت ولایت فقیه پس از پایان دوران جنگ با عراق، نه تنها شاهد سیر نزولی مهاجرت متخصصین و فرار مغزها نیستیم بلکه شاهد سیر صعودی و شاید بهتر باشد بگوییم سیر تصاعدی فراز مغزها هستیم.
این روند و آمار و ارقام مربوط به آن، حرف‌های گفته و ناگفته بسیاری را در بطن خود به همراه دارد.
افزایش ۱۰۰ درصدی فرار مغزها در یک دهه
بنا بر اعلام رسانه‌های نظام آمار فرار مغزها به عنوان ابر بحرانی دیگر در جامعه ایران حد فاصل سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۹، به میزان ۱۰۰ درصد افزایش داشته است!
آمار فرار مغزها از ایران بنا بر «سالنامه مهاجرتی ایران» در سال ۲۰۱۹ میلادی برابر با ۱ میلیون و ۳۰۱ هزار و ۹۷۵ نفر بوده است.
طبق اطلاعات ارائه‌شده از سوی این ارگان، کشورهایی که مقصد متخصصین و مغزهای ایرانی هستند به ترتیب عبارتند از امارات، آمریکا، کانادا، آلمان، انگلستان، ترکیه، سوئد، استرالیا، کویت، هلند، قطر، فرانسه، نروژ، اتریش، دانمارک، ایتالیا، عراق، سوئیس و بلژیک.
ایران از نظر فرار مغزها رتبه نخست را در جهان دارد و در حال حاضر حدود ۲۵ درصد از کل ایرانیان تحصیلکرده، در کشورهای توسعه‌یافته زندگی می‌کنند.
صندوق بین‌المللی پول پیش از این در گزارشی خبر داده بود ایران به لحاظ مهاجرت نخبگان، در میان ۹۱ کشور در حال توسعه یا توسعه نیافته جهان، مقام نخست را داراست.
براساس آمارهای مجلس و وزارت آموزش و پرورش نظام، چیزی حدود ۷۰ درصد از رتبه‌های برتر کنکور، المپیادی‌ها و مدال‌آوران علمی از کشور خارج می‌شوند.
اما مجید ابهری؛ یک جامعه‌شناس در درون نظام، این رقم را تا ۸۰ درصد می‌داند و اعلام می‌دارد « ۶۰ تا ۸۰ درصد از نفرات اول المپیادهای مختلف با وعده دانشگاه، کمک‌هزینه و مساعدت‌های مالی مازاد به کشور بر‌نگشتند.»
ابهری، در ۲ بهمن ۱۳۹۹ در گفتگو با آرمان ملی، با نقل قولی از یک مورخ و ایرانشناس اعلام کرد که «فرار مغزها در چند سال اخیر ۳۰۰ برابر بیشتر از جنگ ایران و عراق به اقتصاد ایران ضرر زده است یا به نقل از عبدالخالق، کارشناس‌ارشد بانک جهانی؛ فرار مغزها دو برابر در‌آمد نفتی به ایران ضرر و زیان وارد می‌کند.»
۲۵۰ هزار مهندس بیکار
احمد خرم؛ رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان در روز ۲۹ دی ۱۳۹۹، از وجود ۲۵۰ هزار مهندس بیکار در کشور خبر داد، بی‌آنکه اشاره‌ای به این حقیقت بکند که برای تربیت این نخبگان جامعه، چه هزینه‌ای به مردم ایران تحمیل شده است.
البته خرم؛ پیش از این و در ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ در گفتگو با ایسنا درباره رقم سالانه هزینه فرار مغزها از ایران گفته بود: «سالانه ۱۵۰۰ میلیارد دلار از طریق فرار مغزها هدر می‌رود.»
اما اکنون ابهری به جز بیکاری فراگیر تحصیل‌کردگان و نخبگان کشور، فساد را به عنوان عامل اصلی فرار مغزها از ایران معرفی می‌کند و می‌گوید « وقتی یک تحصیلکرده با مدرک عالی می‌بیند که یک نورچشمی و آقازاده با مدرکی خیلی کمتر، پست و شغل عالی و بالایی احراز می‌کند، سرخوردگی و احساس تبعیض او را تا حد منجمدشدن پیش می‌برد.»
آمار مربوط به فرار مغزها خود به روشنی سخن می‌گویند، آنچه بر سر منابع و ثروت‌های طبیعی ایران در ۴۲ سال حاکمیت ولایت فقیه آمده نیز پیش چشمان مردم ایران است، سوالی که باید لختی به آن اندیشید این است که آیا دیگر امیدی به اصلاح این وضعیت نابودکننده ثروت‌های انسانی و طبیعی ایران هست، تا زمانی که حکومتی از نوع ولایت فقیه بر آن حاکم است؟
سالی که نکوست از همان بهارش پیداست. «منافقین [مجاهدین خلق] هی می‌گویند مغزها دارند فرار می‌کنند. به جهنم که فرار می‌کنند، این دانشگاه‌رفته‌ها، اینها که همه‌اش دم از علم و تمدن می‌زنند بگذارید بروند…» این سخنان خمینی در آبان ۱۳۵۸ در بهار و ابتدای عمر حکومت ولایت فقیه بود.
امروز زمستان همان سال است. مغزها و نخبگان کشور یا در زندانند و یا در راه دیگر کشورها.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.