یعقوب یسنا در کتاب روشنگری افسون به این نظر است‌که ما مظلوم ایم، زیرا از مناسبات علمی، عقلی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مدرن عقب مانده‌ایم. عقب‌ماندگی فکری، مظلومیت است. این مظلومیت در صورتی می‌تواند رفع شود که آموزش مدرن نهادینه شود و معرفت مدرن در مناسبات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شکل بگیرد. پس از نهادینه‌شدن آموزش مدرن و شکل‌گیری معرفت مدرن است‌که به مظلومیت خویش می‌توانیم پی ببریم. با درک معرفت مدرن است‌که می‌توانیم از خود و از جامعه‌ی خود مظلومیت‌زدایی فرهنگی و رفع مظلومیت کنیم.
یعقوب یسنا مظلومیت فکری و فرهنگی جامعه‌ی افغانستان را در چهار ساده‌انگاری فکری کلان دسته‌بندی کرده است: ساده‌انگاری معرفتی (شناخت‌شناسی)، ساده‌انگاری هستی‌شناسانه، ساده‌انگاری ادبی و ساده‌انگاری علمی-آموزشی. این چهار موضوع به‌عنوان چهار ساده‌انگاری فکری و فرهنگی برای این در کنار هم مطرح شده‌اند که باهم مناسبات گفتمانی دارند. تاکید یسنا این است: درصورتی‌که موضوع‌های فکری و فرهنگی جامعه را در مناسبات گفتمانی مطرح و بررسی نکنیم به نتیجه‌ی مطلوبی نمی‌رسیم. زیرا نمی‌توان توقع داشت بدون رواج آموزش علمی و مدرن، فلسفه و معرفت مدرن در مناسبات فکری و فرهنگی جامعه‌ای شکل بگیرد؛ همین‌طور نمی‌توان توقع داشت‌که بدون شکل‌گیری معرفت و شناخت مدرن، تحولی در اندیشه و دانایی هستی‌شناسانه‌ی جامعه ایجاد شود؛ درصورتی‌که معرفت مدرن و هستی‌شناسی مدرن شکل نگیرد، زیبایی‌شناسی و ذوق‌شناسی مدرن نیز نمی‌تواند شکل بگیرد.
کتاب روشنگری افسون در رویکرد خود نخستین کتابی است‌که توسط یک اندیشمند افغانستانی با دیدگاه انتقادی به صورت گسترده به مناسباتِ ساده‌انگارانه‌ی فکری، فرهنگی و آموزشی جامعه‌ی افغانستان پرداخته است. بنابراین می‌توان روشنگری افسون را نخستین کتابی دانست‌که خودانتقادگری را به صورت جدی در مناسبات ساده‌انگارانه‌ی فکری و فرهنگی جامعه‌ی افغانستان مطرح کرده است. انتقاد و خودانتقادگری تفاوت دارد. خودانتقادگری در واقع آغاز خودشناسی فرهنگی و فکری است. کتاب روشنگری افسون خودشناسی انتقادی و عقلانی مناسبات ساده‌انگارانه‌ی فکری و فرهنگی جامعه‌ی ما به اساس اندیشه‌ی روشنگری، روشن‌نگری و مدرن است.
انتشارات مقصودی
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.