بدن موضوعی برای عملکرد قدرت در جامعه است. جامعه ای، اعم از مردم و حکومت که تمام سعی و تلاش خود را میکنند تا به نحو احسنت از بدن سوژه ها استفاده بهینه را انجام دهند. فوکو در فصل اول کتاب مراقبت و تنبیه، تولد زندان (۱۹۷۷) اشاره میکند:”در قرن هجدهم و ابتدای قرن نوزدهم، بدن هدف اصلی سرکوب قرار گرفت. شکنجه، مثله شدن، نوشاندن مواد مذاب، تکه تکه کردن مجرمان در معرض دید عموم قرار گرفت. رفته رفته این نمایش اجرای عدالت حذف شد. روش جدید مجازات و اصلاح مجرمان، جایگزین جلادان و شکنجه گران گردید. به عنوان مثال، گیوتین، زندان و جریمه نقدی برای زندگی، آزادی و دارایی تعیین شد. قاضی نیز برای صدور حکم خود از روانشناسان، پزشکان و مربیان کمک گرفت”. این نمایش ها اجراهایی بودنند برای رسیدن به عدالت.
ممکن است اینطور به نظر برسد که این نمایش ها با معیارهایی مشخص و منظم با تناسب جرم و مجازات، اهداف بدنام کردن و شرمسار کردن مجرم را دنبال میکنند و مجازات قابل توجهی را برای رسیدن به عدالت اعمال میکنند. اما در واقعیت همه این اقدامات و نمایش ها امر مهمتری را مد نظر دارند، تا مردم را از نقش و جایگاه حکومت و یا قدرت آشنا کنند. از دید فوکو، با تماشای این نمایش ها و اجرای عمومی آنها، این طور به نظر میرسد که مجرم اظهار ندامت کرده و به انجام عمل ناشایست خود اعتراف میکند. اما در حقیقت، این اقدامات، قدرت شاه و یا حکومت را نشان داده و آن قدرت بالا را به مردم یادآوری میکند. بااین وجود، میبایست از این زاویه نیز این موضوع را مورد ارزیابی قرار داد که این نمایش ها، عدالت را نشان نمی دهند، بلکه اشکال قدرت را دوباره فعال می کنند. این نمایش ها نه نتیجه بربریت می باشند و نه نتیجه قانون مداری، بلکه نتیجه نمایش قدرتی هستند که شورش ها و ناآرامی های داخلی را، در یک کلام، مردم را کنترل می کند.
از دید فوکو، در مکان هایی مانند مدارس، زندان ها، بیمارستان ها، رستوران ها، کارگاه ها و غیره، تکنیک های ویژه انضباطی وجود دارد که بر اساس چارچوب ویژه ای قوانین را اجرا می کنند و بر تمام اعمال مردم نظارت می کنند. زندگی دانش آموزان، سربازان، بیماران، زندانیان و همه مردم در معرض نظارت قرار دارد. آنها قدرت خود را با تشویق رفتارهای خوب و مجازات رفتارهای ناشایست نشان می دهند. هدف نهایی آنها، کنترل و نظم و انضباط می باشد. با کنترل کردن افراد می توانند آنها را از انجام اغتشاشات اجتماعی باز دارند و خواسته هایی که مطابق با خواسته های قدرت نباشد را سرکوب کنند. سرانجام این کنترل و آموزش، پرورش افراد مطیع و سودآور برای جامعه می باشد.
به طور خلاصه، همانطور که فوکو اشاره می کند، در گذشته از روش های وحشیانه شکنجه و سوء استفاده جسمی و بدنی استفاده می شد. اما بتدریج، تنبیه بدنی با مجازات و تنبیه روح و روان افراد جایگزین شد. امروزه نیز روش های جدید مجازات بر روح و روان مجرمان متمرکز می شود. مدارس، زندان ها، بیمارستان ها و سایر مکان ها به سیستم نظارت گستردهای تبدیل شده اند. جایی که همواره فرد را کنترل کرده و سوابق و گزارش هایی مربوط به رفتارهای وی تهیه می کنند. آنچه که کاملا واضح است این است که همه این اقدامات، آموزش ها، نظارت ها و کنترل ها میخواهند قدرت پادشاه را به ما یادآوری کنند.
منابع:
Foucault, Michel. (1977). Discipline and punish: The birth of the prison. London: Allen Lane
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.