« جولی لانگ » فمنیستی ست که شعر هم می نویسد. چندی پیش در جلسه دفاع از تز دکترایش که درباره « فعالیت های ضد پورنوگرافی فمنیستی » بود شرکت کردم و از آنجایی که می دانست من مذهب را ویروسِ مهلک فمنیسم می دانم، پریروز به خانه ام زنگ زد و با صدای گلوگرفته دعوتم کرد تا در جلسه سخنرانی پروفسور« پیا دو سولنی» شرکت کنم. من اما ابتدا سرطان تنبلی را بهانه کردم و قبول نکردم اما وقتی گفت عنوان سخنرانیِ خانم سولنی« فمنیسم مسیحی» ست برای اینکه خودم هم چندسالی ست درگیر ترم هایی چون روشنفکر مذهبی و فمنیسم اسلامی هستم، گفتم که پا هستم!
حالا که تازه از کلیسا برگشته ام مغزم دارد سوت می کشد.ده سال پیش پاپ « ژان پُل دوم » به خانم دکتر پیا دو سولنی جایزه داد، چون ایشان نیز مثل همتایان مسلمانش « کوماری جایاواردنا»ی سری لانکایی،« فاطمه مرنیسیِ» مراکشی،« لیلا احمدِ» ترک و « آمنه ودودِ» عربستانی به همخوانی تعالیم مسیحیت و فمنیسم پرداخته با این تمهید که « مذهبِ عیسی دربارهی چیزهایی نیست که نمیتوانیم انجام دهیم بلکه دربارهی چیزهایی ست که میتوانیم انجام دهیم»، نشان داده بود مسیحیت هیچ ضدیتی با فمنیسم ندارد. مثلن اگر مذهب عیسی مخالف ممانعت از بارداری یا سقط جنین است، فمنیسمِ مسیحی باید در این باره سکوت کند تا در سمت های دیگر از مواهبِ کریستالیِ کریستینی برخوردار شود! دکتر سولنی جایی حتی در نهایت وقاحت تاکید کرد که اگر در مسیحیت اختلاف سطح و تفاوتی بین زن و مرد هست، بسیار سازنده و نقش مکمل دارد و در ادامه با قطعه قطعه کردن نظرگاه فمنیست قرن هیجده، « مری والستون کرفت» نشان داد « برابری زن و مرد می تواند شعار مشترک مسیحیت و فمنیسم باشد به شرطی که کاری به نوع اعمالی که زنها باید انجام دهند نداشته باشیم،چرا که تفاوتهای عملیِ موجود سازنده ست حتی اگر آن را نفهمیم. البته باید بدانیم که این تفاوتها قبل از گناه اول هم وجود داشته و تنها تنشی که به وجود آمده نتیجهی گناه اولیه ست».
تصورش را بکنید! کسی که خود را فمنیست می داند در هر چند جمله از گناه یاد کرده تازه نوع خرافی یا اولیه اش را موکّد کند. دکتر سولنی مثل همتایان مسلمانش هیچ واهمه ای از تحریف حقیقت ندارد و حتی سعی می کند مچّویی چون « توماس آکوئیناس» را غسل فمنیستی بدهد. پس باز در نهایت وقاحت می گوید « درست است که آکوئیناس در جاهایی زن را نوع حقیرِ مرد نامیده اما اینها همه جنبه ی اعتراضی داشته چون وقتی از آکوئیناس می پرسند چرا زن از پهلوی مرد آفریده شد؟ پاسخ می دهد که زن از قسمت کله ی مرد آفریده نشد تا بر او حکمرانی نکند. از پای او هم آفریده نشد تا تحت فرمان مرد نباشد بلکه از پهلوی مرد آفریده شد تا در حکمرانی، مرد را همراهی کند!» .
خلاصه اینکه گاوها فقط خودمانی نیستند و تعجب نکنید اگر فردا فمنیسم توراتی و بودایی نیز از سوراخ های تازه ای سردرآورد. جالب است! تمام فمنیست های مذهبی برای اثبات نظرگاه خود از روشهای مشابه سود می برند، مثلن « مارگوت بدران» در کتاب « فمنیسم اسلامی چه می گوید» می نویسد « فمینیستهای مسلمان معتقدند احکام اسلامی که در قرن نهم میلادی پاگرفته،در گذر زمان با مفاهیم و رفتارهای مردساز ترکیب شده و این تعابیر مردسالارانه از احکام، شریعتهای معاصر را پدید آورده» و در ادامه تاکید می کند که احادیث نیز اغلب در خدمت توجیه ایدهها و اعمال مردسالارانه قرار گرفته پس منشاء یا صحت آنها صد در صدی نیست و در مواردی این احادیث خارج از بافت کاربردی شان به کار برده شده.بعد هم نتیجه می گیرد که « یکی از اولویتهای فمینیسم اسلامی رفتن به سوی قرآن برای درکِ پیام برابری خواهانه اسلام است». من مانده ام امثال مارگوت بدران که قرآن را کتابی فمنیستی می دانند چگونه می خواهند ماجرای زن و مزرعه در قرآن را هضم کنند! حتمن جبرئیل امین نیز ککی به تنبان داشته که در سوره بقره آیه ۲۲۳ پیام را کج رسانده! (نساءکم حرث لکم فاتوا حرثکم افّی شئتم و قدّموا لانفسکم = زن هاتان، محل بذر افشانیِ شماست، پس هر طور که بخواهید، می توانید با آنها بخوابید.) متاسفانه هر چه که فمنیسم اصیل از سنّت انزجار دارد و همگام با آوانگاردهای زمان پیش می رود، فمنیست مذهبی از آن طرف بام افتاده به تقدیس و اثبات حقانیت سنتّ می پردازد. فمینیستهای واقعی در این باره چنان رادیکال عمل کرده اند که حتی از ادبیات کلاسیک انزجار دارند و دلیل اصلی همراهیشان با آوانگاردهای ادبی، بازنویسی و غلط خوانیِ متونِ کلاسیک است؛ طوری که «جودیت فِترلی» اساسن ادبیات را امری سیاسی می داند؛ چون معتقد است به شدت مذکر است یا «میلت» در کتاب «سیاست جنسی» ادبیات را سند مالکیت جنس مذکر بر مونث می داند یا «سیمون دوبوار » در «جنس دوم» زن را از نو تعریف می کند؛ چون تعاریف قبلی را کاملن مردساز می دانسته و معتقد بوده که زن فرقی با مرد ندارد و تنها این مردان بودند که خواستند زن متفاوت باشد. اعتراض بزرگ دوبوار در واقع اعلام یک جنگ جهانی-زمانیِ رو به جلو بود، در حالی که فمنیست های مذهبی این جنگ را برعکس پیش می برند. من لااقل درحوزه نظریه پردازی ادبی فمنیسم بی مطالعه نیستم، آنها در این حوزه چنان آوانگارد و رادیکال عمل کرده اند که حالا در موارد بسیاری با نظریه پردازانِ همجنسگرا همراه شده اند.
مانده ام فمنیسم مذهبی در این باره چگونه می خواهد اتخاذِ گارد کند! فمنیسم اصیل ادبیات کلاسیک را ادبیاتی افلاطونی می داند که در آن تقلید از طبیعت، نقش مرکزی دارد. به بیان دیگر فمنیست ها ادبیات کلاسیک را ادبیاتی رئالیستی می دانند و نقطه تقاطع نظریه پردازی ادبی فمینیستی و تئوری ادبی همجنسگراها ( نظریه کوئیر) در انزجارشان از همین ادبیات است. معمولن یک همجنسگرا دوست دارد آن چه می نویسد ارجاع به بیرون نداشته باشد. این نویسنده از خدا یا راوی دانای کل که همه چیز را از یک منظر فکری ثابت و به شدت اخلاقی تعریف می کند، انزجار دارد. از زمان خطی پیروی نمی کند و معمولن طنز و فانتزی و سکس از مولفه های اساسی متن اش محسوب می شود؛ مثلن قرآن ادبی لزبین ها رُمانی ست نوشته «ژانت ونترسون» با نام «پرتقال ها فقط میوه نیستند»، این رمانِ آنتی رئالیستی به شدت تجربی ست و هیچ کدام از مولفه های رمان در آن به درستی اجرا نشده و بطور کامل از زمان برگسونی تبعیت می کند. طوری که راوی مدام در حال تغییر جنسیت است و طنز درآن موج می زند. البته در رمانِ ونترسون تنانگی و بدن نویسی همزمان با کشف هویت جنسی اتفاق می افتد و مخاطب مدام با وجه تازه ای از سکس روبرو می شود.
« پرتقال ها فقط میوه نیستند» علی رغم اینکه سنگ هم جنس خواهی را به سینه میزند، همزمان فمینیستی هم هست؛ چون مدام از واقعیت مردسالارانه فرار میکند. اغلب آثار «رزا لیمن» هم از این قواعد پیروی می کنند با این تفاوت که ما در آثار لیمن با افشا کردن ترس از همجنس خواهی روبرو هستیم و در رمان ژانت با سرکوب این ترس.
با طرح این تمهید می خواهم سوال کنم که آیا اسلام آنقدر استعداد دارد که روزی لزبین شود؟ آیا مذهب می تواند باز لبخندِ مدوسا را به لب بیاورد؟
خوشبختانه این بحث را می توان در موارد بسیاری ادامه داد و روی نکاتی که نشان از عدم همخوانی مذهب و فمنیسم دارد انگشت گذاشت. مانده ام دوتائیِ مذهب و فمنیسم چگونه می خواهد اینهمه تضاد را هضم کند؟ در این باره باز خواهم نوشت.
…
علی عبدالرضایی
شامگاه بیست و چهارم مارچ ۲۰۱۳
نظرات
این یک مطلب قدیمی است و اکنون بایگانی شده است. ممکن است تصاویر این مطلب به دلیل قوانین مرتبط با کپی رایت حذف شده باشند. اگر فکر میکنید که تصاویر این مطلب ناقض کپی رایت نیست و میخواهید توسط زمانه بازیابی شوند، لطفاً به ما ایمیل بزنید. به آدرس: tribune@radiozamaneh.com
نظرات
بعد هم نتیجه می گیرد که « یکی از اولویتهای فمینیسم اسلامی رفتن به سوی قرآن برای درکِ پیام برابری خواهانه اسلام است»
کاری از دست ما نمی آید. زنان مسلمان نمیخواهند حقیقت را بدانند. من چندین سال وقتم را صرف تحقیق در زمینه زنان عرب در زمان زندگی پیامبر اسلام کردم. بدون استفاده از حدیث ، فقط و فقط قران و بررسی تاریخی زندگی محمد.
دلایل قرانی برای مسلمانان قابل شبهه نیستند اما حقیقتی که در گفتگو هایم دیدم این بود که چشمان زنان مسلمان به من التماس میکردند که “خواهش میکنم مرا فریب بده”. ” حقیقت را نمیخواهم فقط دروغی بگو که آرامم کند”
پریشان مباش همدرد من. من نتیجه هشت سال زحمتم را سوزاندم چون به این نتیجه رسیدم که درد از مبلغان مذهبی یا حتی خود مذهب نیست.
مطمئنن از جای دیگریست، اما مطمئن نیستم از کجاست؟
دوشنبه, ۲۳ام اردیبهشت, ۱۳۹۲