آپارتاید جنسیتی، آپارتایدی غیر رسمی در ایران

آپارتاید، جدایی نژادی، یا جدانژادی، واژه ای با ریشه هلندی در زبان آفریکانس یا آفریقایی به مفهوم جداسازی، مجزا و جدا نگهداشتن است . تا چند دهه پیش در کشور جمهوری آفریقای جنوبی افراد متعلق به نژادهای غیر سفید، که از قضا اکثریت آنها سیاه پوستهای بومی همان کشور نیز بودند، مورد تبعیض قرار می گرفتند. سیاه پوستان و هندیان بومی آفریقای جنوبی با سیاست های تبعیض آمیزی که از سوی سفیدپوستان این کشور اعمال میشد، از بسیاری حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود محروم شده بودند.
در ایران پس از انقلاب سال ۵۷، زنان تقریبا در شرایطی شبیه به وضعیت سیاه پوستان در آفریقای جنوبیِ آن دوران به سر میبرند. در واقع زن در ایران شبیه به همان موقعیتی را دارد که سیاهپوستان در نظام نژادپرست آفریقای جنوبی داشتند.
اولین فرمان آیت الله خمینی برای اجباری کردن حجاب اعتراضات بسیاری را در پی داشت. هزاران زن و مرد آزادیخواه در هشت مارس سال ۱۳۵۸ در اعتراض به این فرمان ارتجاعی حکومت به خیابانها رفتند. شعارهای “ما آزادی میخواهیم” و “آزادی زن معیار آزادی جامعه است” ، “ما علیه حجاب اسلامی هستیم” و “انقلاب کردیم که آزاد باشیم” پاسخ قاطع مردم، اعم از زن و مرد، به فرمان حکومت و شروع مقابله گسترده مردم با حکومت نوپای اسلامی در ایران بود.
پس از آن قوانین تبعیض آمیز علیه زنان، یکی پس از دیگری وضع و اعمال میشده و همچنان نیز اعمال میشوند. تبعیض بی سابقه علیه زنان در قوانین و سیستم حقوقی جمهوری اسلامی، با تکیه بر شرع اسلام، به رسمیت شناخته می‌شوند.
هنگامی که صحبت از جمهوری اسلامی می شود، نمی توان تاثیر شریعت اسلامی را بر قوانین جمهوری اسلامی نادیده گرفت. شالوده و اساس قانون اساسی ایران پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، بر پایه شرع اسلام به نگارش درآمده است. این تبعیض ها و سیاست های تبعیض آمیز و آپارتاید جنسی در زیر سایه دین است که انجام میگیرد.
این حکومت همواره تلاش داشته است تا همانند رژیم نژاد پرست آفریقای جنوبی که سیاهان را از سفیدان جدا می کرد، زنان و مردان را نیز در محیط های کار، اماکن عمومی، وسایل نقلیه عمومی از قبیل مترو و اتوبوس، در مدارس، بوفه های دانشگاهها، حتی در برخی از دانشگاهها به طور کامل، و در کل هر جا که ممکن باشد از یکدیگر جدا نگه دارد. جلوه دیگری از این جداسازی جنسیتی تلاش برای راندن زنان به کنج خانه ها و خانه نشین کردن آنهاست.
زنان در ایران نمی توانند به استادیوم ها بروند. زنان نمی توانند آزادانه و هرجا که خواستند در سواحل شنا کنند و حتما باید در مکانهای مشخص شنا کنند. زنان نمی توانند بدون پوششی که حکومت برای آنها تعریف کرده است در خیابانها و مجامع عمومی حاضر شوند. بسیاری از مشاغل برای زنان ممنوع هستند. مثلا زنان نمی توانند رییس جمهور شوند. زنان نمی توانند قاضی شوند. زنان نمی توانند در قسمت نظامی ارتش باشند. و طبیعتا زنان نمی توانند فرمانده ارتش شوند. زنان نمی توانند در برخی از رشته ها درس بخوانند. زنان اجازه خواندن و آواز خوانی ندارند. زنان اجازه رقصیدن و رقصنده شدن ندارند. زنان حق طلاق ندارند. زنان حق انتخاب مسکن ندارند (بر اساس قانون حق انتخاب محل زندگی با مرد است). زنان باید تمکین کنند. زنان متاهل (بدون اجازه همسر) حق خروج از کشور ندارند. حتی حق گرفتن گذرنامه را هم ندارند. زنان ارث برابر نمی برند. شهادت یک زن به تنهایی در دادگاه ارزش و اعتباری ندارد و شهادت دادن دو زن برابر با شهادت یک مرد است. یک زن بالغ بدون اجازه پدر نمی تواند ازدواج کند و ازدواجش در دفاتر رسمی ثبت نمی شود. زن همانند مایملک مرد است، چنانکه پدر می تواند فرزند دخترش را در همان کودکی به عقد هر آنکس که خواست دربیاورد. علیرغم همه تلاشهای فعالین زن، کودک همسری در جمهوری اسلامی مجاز است. در حقیقت کودک همسری تجاوز به کودک است اما در جمهوری اسلامی برچسب قانونی دارد. دختربچه هایی که هنوز حق رای دادن ندارند، اجازه گرفتن گواهینامه رانندگی ندارند، بنا به خواست پدر و یا در نبود پدر به خواست ولی ( پدربزرگ،  عموی کودک، و … ) به عقد مرد یا حتی گاهی اوقات در قبال گرفتن پول از داماد و یا به ازای پرداخت بدهی خانواده، به عقد پیرمردها درآورده میشوند.
تبعیض ها و ستم علیه زنان، در نظام جمهوری اسلامی یک آپارتاید جنسی تمام عیار است. علیرغم تمام تلاشها و مبارزات مدنی جنبش زنان، هنوز هم ظلم، ستم و تبعیض علیه زنان در ایران بیداد می کند. اکنون با اصلاحاتی که در قوانین عربستان صعودی به نفع زنان صورت گرفته، در واقع شاید بتوان با اطمینان گفت که امروزه جمهوری اسلامی برپادارنده بزرگترین آپارتاید جنسی علیه زنان در جهان است.
در ایران، در زیر سایه استبداد دینی، چنین تبعیض هایی علیه شهروندان زن و مرد، تنها به دلیل جنسیت، صورت می گیرد. تحت این حکومت، زنان از کمترین حق فردی و مدنی برخوردار هستند.
امروزه جنبش برابری طلبانه زنان در ایران از همیشه گسترده تر، قدرتمندتر، رادیکال تر و متشکل تر است. بدون تردید آپارتاید یکی از شکل‌های غیرانسانی تبعیض نژادی علیه سیاه‌ پوستان و غیر سفید پوستان، در آفریقای جنوبی بود. نظام آپارتاید نژادی در آفریقای جنوبی برچیده شد و به تاریخ پیوست. تلاش کنشگران مدنی و جنبش زنان نیز بر این است که آپارتاید جنسی در ایران را برچینند و به تاریخ بسپارند.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)