چقدر برایتان پیش آمده که طالع‌بینی ماه تولد خود را بخوانید و با خود بگویید “من دقیقاً همین‌جوری هستم!” یا اینکه شخصی طالع شما را برایتان بخواند و به شما بگوید “شخصی در زندگی‌ات است که با تو دشمنی دارد” و شما شگفت‌زده شوید که چطور حقیقت را گفته است و همان لحظه به شخصی فکر کنید که زیاد روابط خوبی با او ندارید؟
متأسفانه باید گفت چنین وضعیتی پیش از آنکه بخواهد تجربه‌ای فرامادی باشد در واقع یک پدیده روان‌شناختی به نام “اثر بارنوم” است.
“اثر بارنوم” یا “اثر فورر” وضعیتی است که افراد باور می‌کنند توصیف‌های کلی از شخصیتشان که مخصوص آن‌ها بیان شده درست هستند. این در حالی است که این توصیف‌ها در واقع بسیار کلی و مبهم هستند. اثر بارنوم می‌تواند تا اندازه‌ای دلیل پذیرش گسترده برخی باورها مانند انواع طالع بینی و حتی برخی از آزمون‌های شخصیت‌شناسی را توضیح دهد.
اثرات بارنوم زمانی در میان مردم بسیار شناخته شد که روانشناس آمریکایی، “برتامر فورر” در سال ۱۹۴۸ نتایج آزمایش خود را با عنوان “The Fallacy of Personal Validation” منتشر کرد. فورر به تعدادی از دانشجویان خود یک تست شخصیت شناسی داد و به آن‌ها گفت که هفته بعد بر اساس جواب‌هایی که داده‌اند در برگه‌ای، تحلیل شخصیتشان به آن‌ها داده می‌شود و آن‌ها باید در برگه از ۱تا۵ به این تجزیه‌تحلیل، نمره بدهند. تجزیه و تحلیل‌های موجود در این تست از یک ستون طالع بینی از روزنامه محلی برداشته شده بودند. در انتهای آزمایش، نمره میانگین دانش آموزان ۴.۲۶ بود که نشان می‌دهد که اظهارات مبهم در ستون‌های طالع‌بینی و سایر آثار شبه‌علمی می‌تواند تقریباً در مورد هر شخص دیگری درست باشد!
اثر بارنوم زمانی اتفاق می‌افتد که مردم بر این باورند که آنچه به آن‌ها گفته می‌شود به‌طور خاص به آن‌ها مربوط می‌شود و مختص آن‌ها گفته می‌شود، علیرغم این واقعیت که این سخنان کلی و مبهم می‌تواند تقریباً برای هرکسی درست باشد! این شگرد سخنوری و کلی گوئی که به‌نوعی شبیه آچارفرانسه عمل می‌کند، توسط طالع‌بین‌ها و پیش‌گوها استفاده می‌شود تا همه مشتریان خود را قانع کنند که دارای یک موهبت فرازمینی هستند. این در حالی است که در حقیقت وقتی فرد سخنان مبهم و کلی می‌شنود، اقدام به تفسیر معنای آن‌ها بنا بر حال و احوال شخصی خود می‌کند و تصور می‌کند که سخنانی که شنیده مخصوص او گفته شده‌اند.
برای اینکه “اثر بارنوم” ایجاد شود توصیفات بیان شده باید کلی و مبهم باشند و بیشتر موضوعات مثبت را هدف قرار دهند زیرا افراد در قبول خصوصیات منفی خود تنها وقتی پذیرش بیشتری دارند که فرد گوینده را یک شخص حرفه‌ای در کارش بدانند و به او اعتماد داشته باشند.
اثر بارنوم به ما نشان می‌دهد که از طالع‌بینی و فال‌گیری در نهایت تنها می‌توان به عنوان یک سرگرمی لذت برد و نه بیشتر!
#مرکز_مشاوره_رنگین_کمانی را در دیگر شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را بنویسید.