ترس اسرائیل از جبهه‌سازی ایران در سوریه

قدرتگیری ایران در خاورمیانه موضوع مهم پنجاه‌ و چهارمین گردهمایی امنیتی مونیخ بود. پس از کشمکش لفظی میان نخست‌وزیر اسرائیل و وزیر خارجه‌ی ایران نگرانی از جنگ میان اسرائیل و متحدان منطقه‌ای تهران رو به افزایش است.

سربازان اسرائیلی در نزدیکی مرز لبنان / عکس از: خبرگزاری فرانسه

بنیامین نتانیاهو، نخست‌ وزیر اسرائیل، گرایش خاصی به نطق‌های نمایش‌گونه دارد. در سال ۲۰۱۲، نخست وزیر اسرائیل با نقاشی بمبی در مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شد تا به کشورهای دیگر در قبال تهدید ناشی از برنامه‌ی هسته‌ای ایران هشدار بدهد. آن زمان، نتانیاهو با نمایش بمب بیش از هر چیز با طعنه و تمسخر روبه‌رو شد.

اکنون، نزدیک به شش سال پس از آن ماجرا، نتانیاهو بار دیگر با لوازم نمایشی تازه، در برابر سیاستمداران و دیپلمات‌هایی از سراسر جهان ظاهر شد و این بار نیز موضوع ایران در میان بود. نخست‌ وزیر اسرائیل در سخنرانی خود در گردهمایی امنیتی مونیخ، قطعه‌ای فلزی را نشان حاضران داد که ظاهراً بخشی از لاشه‌ی پهپادی ایرانی بوده که ارتش اسرائیل آن را شنبه‌ی هفته‌ی گذشته در شمال آن کشور با شلیک راکت سرنگون کرد.

مقام اسرائیلی با نشان دادن قطعه‌ی فلزی خطاب به محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه‌ی ایران که او نیز در گردهمایی شرکت داشت، اما هنگام نطق نتانیاهو سالن را ترک کرده بود، گفت: «آقای ظریف! این قطعه را می‌شناسید؟ باید بشناسید! متعلق به شما پهپاد است.» او همچنین مستقیم به وزیر خارجه ایران هشدار داد: «قاطعیت اسرائیل را امتحان نکنید!»

اما این بار، واکنش به سخنرانی نخست وزیر اسرائیل بسیار درک‌شدنی‌تر از شش سال قبل بود، چون واقعیت‌ها به زبان خود سخن می‌گویند: ایران در سال‌های گذشته حضور نظامی‌اش را در کشورهای عربی خاورمیانه آشکارا گسترش داده است. این گفته در مورد عراق، لبنان و همچنین سوریه مصداق دارد.

ایران حضور نظامی‌اش را در سوریه تقویت می‌کند

در حاشیه‌ی گردهمایی امنیتی مونیخ، یوسی کوهن، رئیس سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، موساد، در دیدارهای دوجانبه با همکارانش از دیگر سازمان‌های اطلاعاتی، وضعیت پیوسته خطرناک‌تری را توصیف کرده که کشورش در آن به سر می‌برد. به گفته‌ی او باید هشدار حمله‌‌ی اجباری به ایران را از سوی نتانیاهو، رئیس دولتی که او به آن تعلق دارد، جدی گرفت.

کارشناسان اندیشکده‌ی موسوم به «موسسه پژوهش‌های جنگ» در آمریکا بر این باورند که مستشاران نظامی ایران نزدیک به ۴۰ پایگاه ارتش سوریه مستقر هستند. هرچند بقای سیاسی بشار اسد، متحد ایران، در رأس حکومت سوریه موقتاً تضمین شده، اما تهران مشارکت نظامی خود در آن کشور گرفتار جنگ داخلی کاهش نمی‌دهد.

به این ترتیب، موضوع مدت‌ها است که دیگر کمک به اسد، فرمانبر حکومت ایران، نیست. در این میان، رژیم تهران سرگرم ایجاد جبهه‌ی دومی علیه اسرائیل است. جبهه‌ی نخست از سال‌ها پیش با مواضع حزب‌ الله لبنان در امتداد مرز میان اسرائیل و آن کشور وجود داشته است. در جنوب لبنان، حزب الله که ایران طی ۱۸ سال گذشته سلاح و کمک مالی به آن رسانده، با خروج اسرائیل از منطقه دولتی در دولت تشکیل داده است.

این گروه شبه‌نظامی اعلام کرده که ده‌ها هزار موشک در اختیار دارد: از موشک‌های کوتاه‌برد کاتیوشا گرفته تا موشک‌های میان‌بردی که ایران از راه سوریه به لبنان برده است. سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌ الله لبنان، می‌گوید که نیروهایش در این میان می‌توانند هر منطقه‌ای را در خاک اسرائیل موشک‌باران کنند. این وضع حتا برای قدرت نظامی‌ای مانند اسرائیل تهدیدی جدی است.

در اسرائیل ترس بسیاری وجود دارد که ایران در جنوب غربی سوریه برنامه‌های مشابهی را دنبال کند: تشکیل جبهه‌ای دیگر علیه اسرائیل با همکاری مشاوران نظامی سپاه پاسداران و شبه‌نظامیانی که حکومت ایران آموزش و تأمین مالی آن‌ها را بر عهده دارد. به گفته‌ی کوهن، رئیس موساد، ایران با حفاظت روسیه پیشرفته‌ترین سامانه‌های  تسلیحاتی را به سوریه برده است که قابلیت آن را دارند تا در فرصت مناسب علیه اسرائیل در محل لازم مستقر شوند. ارتش اسرائیل بارها چنین محموله‌هایی را در صورت کشف از راه رصد هوایی منهدم کرده است.

نگرانی از جنگ سوم لبنان

گروه حزب الله که در سال‌های گذشته امکان تجهیز گسترده‌ی نظامی داشته، توانایی محدودسازی قابل‌ توجه میدان عمل نظامی اسرائیل را در خاک سوریه دارد. پس از انهدام جت جنگنده اسرائیل از سوی پدافند هوایی سوریه و مقابله به مثل اسرائیل پس از آن علیه مواضع سوریه و ایران در آن کشور، راهبردپردازان نظامی اسرائیل از واکنش شدید حزب الله لبنان نگران‌ بوده‌اند، مشخصاً از حمله‌های موشکی به شمال اسرائیل.

چنین وضعیتی که پیشاپیش در راهروهای گردهمایی امنیتی مونیخ به عنوان بدترین حالت قابل تصور، موضوع بحث مقام‌های امنیتی بود، به‌ناچار به معنای سومین جنگ لبنان خواهد بود. اما این بار تفاوت آنجا است که درگیری به لبنان و اسرائیل محدود نمی‌ماند. در صورت جنگ، اسرائیل احتمالاً به پایگاه‌های ایران در سوریه نیز حمله خواهد کرد. این‌که ایران و متحدانش چگونه به چنین وضعی پاسخ خواهند داد، از موضوع‌های پیش‌بینی‌ناپذیر در درگیری میان اسرائیل و ایران است.

گفته می‌شود، پس از انهدام جنگنده‌ی اف‌ ۱۶ نیروی هوایی اسرائیل که ده روز قبل رخ داد، روسیه از راه ارتباط‌ خود با تهران و دمشق از تشدید تنش جلوگیری کرده است. اما هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند که آیا چنین میانجی‌گری‌ای در ماه‌های آینده طی رویدادهای مشابه باز هم موفق خواهد بود یا خیر.

مقاله‌ها و گزارش‌های بیشتر در وب‌سایت زمانه (لینک)

گزیده‌ای از داستان‌ها، مقاله‌ها و ترجمه‌ها (لینک)

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)