*لرهای فیلی عراق* مستندات تاریخی لر تبار بودن فیلی ها

*لرهای فیلی عراق*
مستندات تاریخی لر تبار بودن فیلی ها
نویسنده : *بابک بیات بابلقانی*
لرهای فیلی بیشتر در غرب ایران و مناطق شرقی عراق و نیز به صورت پراکنده در مناطق مرکزی و جنوب عراق زندگی میکنند.
خواستگاه بیشتر فیلی های عراق استان کنونی ایلام یا پشتکوه لرستان است که پس از تجزیه لرستان و جنگهای مابین لرهای فیلی و دولت مرکزی ایران در دورانهای مختلف قاجار و پهلوی به مناطق مختلف عراق مهاجرت کرده و سکنی گزیده اند و برخی نیز از ابتدا ساکن مناطق شرقی عراق امروزی بوده اند که قبلا بخشی از قلمرو والیان فیلی لرستان بوده است.
از سال ۱۰۰۶ هجری قمری در زمان سلسله صفویان فیلی ها حکومتی محلی تحت عنوان والیان فیلی یا والیان لرستان داشتند که به مدت سیصد سال دوام داشت و محدوده حکومتشان از پیشکوه و پشتکوه و قسمتهایی از عراق امروزی تشکیل میشد. معروفترین والیان پشتکوه حسن خان والی ,غلامرضا خان فیلی و حسنقلی خان ابوقداره بودند که سرانجام در سال ۱۳۰۷ هجری قمری حکومت سیصد ساله آنان با تصرف پشتکوه لرستان توسط نیروهای دولتی ایران در دوره پهلوی از میان رفت و برخی از فیلی ها به عراق رفتند.
در دوران حکومت صدام حسین بسیاری از فیلی های عراق قتل عام شده و یا به ایران تبعید شدند و عده ای ازآنان نیز زیر سلطه حکومت صدام و زندگی در میان مردم عرب, زبان و فرهنگ خود را از دست داده و هویت عربی کسب کردند و عده ای نیز برای رهایی خویش به ناچار در جبهه کردها قرار گرفته و به عضویت سازمانهای کردی درآمدند.
فیلی های عراق همگی پیرو مذهب شیعه اثنی عشری هستند و این خود یکی از وجوه تمایز آنان با کردهای تماما سنی در این کشور میباشد.
از آنجا که فیلی ها در میان مردمان عرب و ترکمن و آشوری عراق تنها اندک تشابهات زبانی و فرهنگی با کردها داشتند از نگاه دولتمردان جهانی و ناسیونالیسم کرد به دلایل مختلف سیاسی کرد معرفی شدند در صورتی که افکار عمومی عراق آنان را تحت عنوان فیلی و شیعه میشناسد و یکی از مهمترین دلایل تبعید آنان به ایران توسط صدام حسین نیز ایرانی دانستن آنان بوده است که این عمل خود حاکی از تمایزی دیگر بین فیلیها و کردها در جامعه عراق میباشد.
کرد نامیدن فیلی های عراق سابقه چندانی ندارد و در دهه های اخیر به اشتباه لرهای فیلی کرد نامیده شده اند. اسناد و کتب تاریخی بسیاری به زبانهای انگلیسی وعربی و فارسی موجودند که همواره از فیلی ها تحت عنوان لرهای فیلی نام برده است و هیچ سند تاریخی وجود ندارد که مردمان کرد فیلی خطاب شده باشند و تنها در نوشته های جدید ناسیونالیستهای کرد است که هویت لری فیلیها انکار و جعل میشود.
کلمه فیلی یا بیلی برآمده از کلمه پهله است که یکی از نامهای کهن منطقه لرستان بوده است و مردمان ساکن آن منطقه را فیلی نامیده اند همچنانکه هنوز مردمان لرستان ایران و شرق عراق هر دو فیلی نامیده میشوند و از طرفی لرهای جنوبی را بختیاری مینامند یعنی لرهایی که ساکن سرزمین بختیاری هستند.
*ویلیام کنت لفتوس* زمین شناس و باستان شناس بریتانیایی در کتاب سفرها و تحقیقات در قلده و شوشیانا در سالهای ۱۸۴۹ تا ۱۸۵۲ میلادی که به زبان انگلیسی در سال ۱۸۵۷ میلادی منتشر شده است همواره از *لرهای فیلی* نام میبرد.
*عباس العزاوی* مورخ بزرگ عراق در کتاب عشایرعراق که به زبان عربی است از* لرهای فیلی* نام میبرد که در حوالی مندلی ساکن هستند.
*حمدالله مستوفی* مورخ ایرانی در کتاب تاریخ گزیده چاپ ۷۳۰ هجری قمری مرز لرستان و عراق را ولایت بیات در چهل فرسنگی جنوب شرقی بغداد مجاور منطقه مندلیج یا مندلی معرفی میکند.
* ایزابلا لوسی برد* نویسنده انگلیسی در کتاب سفرنامه پارس و کردستان به سال ۱۸۳۱ میلادی لرها را به دو دسته فیلی و بختیاری معرفی میکند.
هنری کریسویک راولینسون مستشرق بریتانیایی در کتاب خود در سال ۱۸۳۱ میلادی لرهای فیلی را ۵۶۰۰۰ خانواده برمیشمرد.

دانیل پاتس باستان شناس و تاریخ شناس شرق نزدیک در کتاب کوچ نشینان ایران از دوران باستان تا دوره مدرن از لرهای فیلی سخن به میان می اورد.
هنری فیلد انسان شناس آمریکایی در نسخه ۲۹ انسان شناسی خود منتشر شده در موزه تاریخ طبیعی دانشگاه شیکاگو آمریکا در سال ۱۹۳۹ میلادی فیلی ها را لر معرفی کرده و بر اساس شاخص های مختلف انسان شناسی اهالی پشتکوه و کلیه قبایل محدوده حسنقلی خان ابوقداره از والیان فیلی تا شرق عراق را لر معرفی میکند و همچنین کلمه فیلی را معادل کلمه شورشی معنی میکند.
دانشنامه جهانی بریتانیکا از نخستین انتشارخود در سال ۱۷۶۸ میلادی تاکنون همواره فیلی ها را لر میداند.
متن سنگ نوشته های تخت خان و سرتزن و قلعه والی در استان ایلام که به تاریخ لرستان فیلی اشاره میکنند و به خواسته والیان فیلی نوشته شده اند.دانشنامه جهان اسلام ۱۹۱۳-۹۳۶ نیز چندین بار متوالی از لرستان فیلی سخن به میان آورده است.
همچنین منابع بسیار دیگری از جمله کتابها و سفرنامه های سیاحان در قرون مختلف تاریخی وجود دارند که همواره کلمه فیلی را با لر و یا لرستان به کار برده اند و به مردمان لر منتصب کرده اند و این مستندات تاریخی بیانگر هویت تاریخی مردمان لر فیلی است که در قرون متوالی با شجاعت و دلاوریهای خود برگهای زرینی را در تاریخ به یادگار گزاشته اند و باشد که عناصر فرهنگی و هویتی خود را تحت نام واقعی خود همچون گذشتگان خود پاسداری و تقویت کنند.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)