به عشق وطن:‌ جشن ها و فعالیت های فرهنگی یهودیان ایرانی در اسرائیل

وقتی در مورد ایرانیان مهاجر صحبت می شود، به ندرت نام اسرائیل به میان می آید. این در حالی است که یهودیان ایرانی الاصل در این کشور با حدود ۲۵۰ هزار نفر جمعیت یکی از بزرگترین جوامع ایرانی مهاجر هستند، مهاجرانی که با زادگاه خود پیوند عاطفی عمیقی دارند و ریشه های ملی خود را حفظ کرده اند. طبیعی است که به دلیل تنشهای سیاسی در سالهای بعد از انقلاب ۱۹۷۹، اطلاع از جامعه ایرانیان یهودی در اسرائیل و ارتباط با آنها بسیار محدود بوده و اصولاً بعنوان پاره ای از خانواده بزرگ ایرانیان بحساب آورده نمی شود.  بعد از دیدار و معاشرت با بسیاری از آنها و شرکت در برنامه های فرهنگی  متعدد، هر چه از عشق و علاقه شان به ایران بگویم کم گفته ام. امیدوارم با گزارشهایی که در این سفر تهیه کرده ام و بخصوص فیلم هایی که در این صفحه خواهید دید، به اهمیت شان پی ببریم و در جهت شناخت و برقراری ارتباط با آنها گام برداریم. تهیه اکثر این گزارشها بدون محبت و کمک هوشنگ بیبیان امکان پذیر نبود. از ایشان بی نهایت سپاسگذارم.

***

سعید مانی یکی از دوست داشت ترین افرادی است که در اسرائیل ملاقات کردم. او در نوجوانی از ایران به این کشور آمده و بیشتر عمر خود را صرف مطالعات دینی و عرفانی کرده است.  اما موسیقی هم نقش بسیار مهمی در زندگی اش داشته و این روزها صدای گرمش همراه با نوازش زیبای سازهای ایرانی طرفداران زیادی پیدا کرده است.

Interview with Said Mani from JJ On the Road on Vimeo.

Said Mani: Ghet’eh Lori سعید مانی:‌ قطعه لری from JJ On the Road on Vimeo.

***

ریتا جهانفروز معروفترین خواننده زن اسرائیل است. او در ایران بدنیا آمده و در آلبوم ها و کنسرت هایش همیشه چند آهنگ به زبان فارسی اجرا می کند. قبل از آخرین کنسرتش که دو هفته پیش اجرا شد گفتگویی با انجام دادم:

 

Rita Interview from JJ On the Road on Vimeo.

کنسرت ریتا:« یارم بیا»

 

Rita: Yarom Bia from JJ On the Road on Vimeo.

کنسرت ریتا:« شاه داماد»

 

Rita: Shadoomad from JJ On the Road on Vimeo.

ویدیوهای دیگر کنرست ریتا: [«رسوا شدم»] [«کبوتر سفید»] [«گل سنگم»] [«وای وای» به زبان عبری]

***

گروه گلها به رهبری منشه ساسون، استاد سنتور، و آواز فرزانه کهن، مهمترین گروه موسیقی اصیل ایرانی در این کشور است. شرکت در کنسرت اخیر این گروه در تل آویو تجربه جالبی بود. باید آنجا می بودید و می دید که جمعیت حاضر در کنسرت با شنیدن نام شهرهای زادگاه خود و ترانه های دوران گذشته چه آهی می کشیدند و همه با هم اشعار را با دل و جان می خواندند. در ابتدای این برنامه فرزانه کهن شعری زیبا از بابک اسحاقی دکلمه کرد.

 

شعری از بابک اسحاقی from JJ On the Road on Vimeo.

کنسرت گلها: «اصفهان»

 

Esfahan اصفهان from JJ On the Road on Vimeo.

کنسرت گلها: «سلطان قلبها»

 

Soltane Ghalbha سلطان قلبها from JJ On the Road on Vimeo.

کنسرت گلها: بیات ترک

 

Bayat Tork منشه ساسون:‌ بیات ترک from JJ On the Road on Vimeo.

ویدیوهای دیگر کنسرت گلها: [«جون نارنجی»] [«به کس کسونش نمی دم»] [«کاشانه»]

***

یک شب همراه با مئیر جاودانفر، تحلیل گر ایرانی الاصل امور خاورمیانه در تل آویو، به دیدن یک تأتر کمدی اصفهانی رفتیم. اکثر تماشاگران طبیعتاً یهودیان متولد اصفهان بودند. موضوع نمایشنامه  اهمیت فرزندان پسر در میان خانواده های سنتی بود. دانیل شفائیم نقش زنی را بازی می کرد که عروسش ۹ دختر بدنیا آورده بود! داوید سعیدیان و ایرج آقاجانی بازیگران دیگر بودند. قبل از شروع نمایش داوید فاخری چند ترانه ایرانی اجرا کرد:

 

نمایشنامه اصفهانی در اسرائیل ۱ from JJ On the Road on Vimeo.

نمایشنامه اصفهانی در اسرائیل ۲ from JJ On the Road on Vimeo.

داوید فاخری: «من میرم شیراز»

 

Mo Mirom Shiraz من میرم شیراز from JJ On the Road on Vimeo.

داوید فاخری: دو ترانه «خودتو نگه دار» و «نیلوفر»

 

Khodeto Negahdar & Niloofar خودتو نگه دار & نیلوفر from JJ On the Road on Vimeo.

ویدیوهای دیگر کنسرت داوید فاخری: [«دلم راضی نمیشه: شیرازی»] [«این واسه ما دل نمی شه»]

***

یهودیان ایرانی در اسرائیل چندین بار در سال گرد هم می آیند و خاطره شهرهای زادگاه خود را زنده می کنند. این شب ویژهء یهودیان کاشی بود که توسط داوید بیبیان یکی از فعالترین افراد جامعه یهودیان ایرانی در اسرائیل ترتیب داده شده بود.
نمایشگاه چهره های معروف یهودیان کاشی:

 

Kashan Jews Exhibit نمایشگاه یهودیان معروف کاشان from JJ On the Road on Vimeo.

سخنرانی داوید بیبیان:

 

David Bibian, Kashi Jews داوید بیبیان, جشن یهودیان کاشی from JJ On the Road onVimeo.

***

الیاس رحمانی در چند دهه گذشته ضمن تولید یک برنامه هفتگی تلویزیونی بنام «عصر طلایی»، آرشیوی عظیم از موسیقی ایرانی در استودیوی خود در خانه اش در حومه تل آویو جمع آوری کرده است. با او و همکارش محمود حکیمی گفتگویی انجام دادم:

Asr Talaie TV in Israel from JJ On the Road on Vimeo.

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)