مهندسی سرنوشت انقلاب ۵۷- بخش چهارم

تصرف زندان اوین توسط مردم و آزادی زندانیان در ٢١ بهمن ١٣۵٧

توافق های پنهانی امریکا و آیت الله خمینی برای انتقال قدرت با مدیریت نهضت آزادی
ویرایش دوم*
به گیتی که کشتست فرزند را
دلیر و جوان و خردمند را
یکی داستان است پر آبِ چشم
دلِ نازک از رستم آید به خشم **

پس از اشغال سفارت خیابان های اطراف آن تا مدت ها پراز مردم و تظاهرکنندگان از گروه های مختلف سیاسی بود.

۴. حذف واسطه ی توافق ها-نهضت آزادی از قدرت
از سوی دیگر نهضت آزادی تا به امروز نسبت به این توافق ها و ارتباط هایش با امریکا وغرب صادقانه پایدار مانده است. مسئولین آن به استناد اسناد کشف شده و انتشار یافته از سفارت امریکا به این روابط پنهانی در داخل کشور ادامه دادند- بخصوص در جلوگیری از تعمیق انقلاب، حفظ ساختارهای نظام سلطنتی، مقابله با توده ای ها و تحکیم قدرت خود. درست قبل از اشغال سفارت امریکا، مهدی بازرگان، عباس امیرانتظام و دکتر یزدی دو تماس متوالی با مامورین سیا داشتند. امریکا، برای کمک به تثبیت و تقویت دولت موقت، اطللاعاتی دقیق در باره حمله ی عراق به ایران در اختیار آنان می گذارد. اینها پس از استعفای دولت موقت از دادن این اطلاعات به دولت بعدی و مقامات حکومتی خودداری می کنند و کشور با حمله ی عراق غافلگیر و بی دفاع می ماند و گرفتار بزرگترین فاجعه ی تاریخ معاصر خود و طولانی ترین جنگ قرن بیستم می شود.[۴۲]
یکی از دلایل ناامید شدن امریکا از تحقق توافق ها این بود که آیت الله خمینی و پیروانش، برای سوارشدن بر امواج انقلاب و منزوی کردن مجموعه ی نیروهای انقلابی، همکاران و رقیبان خود در این تماس های پنهانی (دولت موقت، نهضت آزادی و مجموعه ی ملی گرایان) را قربانی کردند تا نقش خود در این روابط و توافق های پنهانی با امریکا را فاش نکنند و حکومت انحصارطلبانه شان را تحکیم کنند. گذشته از اسناد فوق محرمانه ی سفارت که پس از مخابره نابود می شدند و یا در جریان حمله به سفارت پودر شدند تا برخی عوامل و منابع اصلی سیا همچنان پنهان بمانند، اسناد رشته رشته شده ی بازیافتی و منتشرشده با عنوان «اسناد لانه ی جاسوسی»[۴۳] شاملِ آیت الله خمینی و روحانیون پیروش در شورای انقلاب نشده است.[۴۴] گرچه مسئولین نهضت آزادی اینجا و آنجا به افشاگری شفاهی [۴۵] در این موارد پرداخته اند، ولی این اولین بار است که اطلاعاتی مستند و مدون از جزئیات این مذاکرات، در دفاع از خود، منتشر می کنند که با شواهد و قرائن دیگر نیز تطبیق می کند.[۴۶] آنچه هنوز در اختیار نیست سندهای رسمی امریکایی ها از این مذاکرات است که به جز مواردی محدود انتشار نیافته است؛ به نظر می رسد پروژه ای دراز مدت درجریان بوده است تا راه هرگونه تحول ملی-دمکراتیک برای دهه ها مسدود و ریشه کن گردد: پروژه ای متناسب با وسعت و عمق انقلاب ضدسلطنتی ایران.

زیرنویس ها
* در ویرایش دوم این تغییرات داده شده است: تقسیم به هشت عنوان فرعی، زیرنویس های جدید، ترجمه ی زیرنویس های انگلیسی، کامل تر کردن زیرنویس های قبلی و بازبینی بیشتر متن بدون تغییر محتوا. ویرایش اول در تاریخ اول فروردین ١٣٩٣ برابر با ۲۱ مارس ۲۰۱۴ منتشر شده بود.
** از داستان رستم و سهراب شاهنامه ی فردوسی. کنایه ای از انقلاب و فرزندانش.
[۴۲]. به مقاله ی تحقیقیِ مارک گازیورُوسکی در جلد ۶۶ شماره ی ۴ مجله ی خاورمیانه، پاییز ۲۰۱۲، «کمک های اطلاعاتی امریکا به ایران از ماه مه تا اکتبر ۱۹۷۹(اردیبهشت تامهر ١٣۵٨)»، مراجعه کنید:
Gasiorowski, Mark; The Middle East Journal, Volume 66, Number 4, Autumn 2012, pp. 613-627 (Article); US Intelligence Assistance to Iran, May–October 1979
US Intelligence Assistance to Iran, May-October 1979
این مقاله با استفاده از منابع متعددی نوشته شده است: «اسناد لانه ی جاسوسی» شماره های ١٠، ١۶، ٢۴، ٢٧، ٣١، ٣۴، ۵۵ و ۵۶ و بخصوص مجموعه ی مصاحبه های نویسنده، درسال ۲۰۱۰، با مقامات و مسئولین مختلف امریکاییِ هدایت کننده ی ملاقات ها یا نام برده شده در اسناد. دکتر یزدی در یکی از این تماس ها با مامورین سیا حضور داشته و در دیگری غایب بوده است. مصطفی چمران هم قرار بوده در هردوی این ملاقات ها در تهران حضور یابد؛ ولی یکبار به دلیل جنگ در کردستان بوده و بار دیگر به دلیل زخمی و بستری بودن نتوانسته شرکت کند. البته دکتر یزدی، چمران و مهندس بازرگان در اول نوامبر ۱۹۷۹ (دهم آبان ١٣۵٨) در الجزایر با زبیگنیو برژینسکی، که مشغول سازماندهی نیروهای اسلامی منطقه برعلیه اتحاد شوروی و دولت افغانستان بوده، هم ملاقات می کنند.
هردو ملاقات (٣١ مرداد و ٢٣ مهرماه ١٣۵٨) را عباس امیرانتظام، که به دلیل سفارتش در سوئد امکان تماس بهتری داشته، سازمان می دهد و خود نیز برای شرکت در این جلسات به تهران می رود. به دلیل مسائل امنیتی، امریکایی ها اطلاعاتشان در مورد حمله به عراق را تنها به صورت شفاهی-تصویری ارائه می کنند و حاضر نمی شوند اسنادی در اختیار آن ها بگذارند. همچنین گزارشات این ملاقات ها پس از ارسال به امریکا بلافاصله نابود می شود تا ردی در سفارت نماند. پس از افشای این تماس ها، با اشغال سفارت، بازرگان شجاعانه همه ی مسئولیت این تماس هارا به عهده می گیرد تا بار اتهامات امیرانتظام سبک شود. بنا به ادعای این مقاله، با وجود این هیچیک از کسانی که در این ملاقات ها شرکت داشته اند پس از برکناری از قدرت حاضر نشدند اطلاعات مربوط به تدارکات نظامی عراق برای حمله به ایران را در اختیار مقامات حکومت بعدی قرار دهند. در زمان ریاست جمهوری بنی صدر، زمانیکه عراقی ها حمله می کنند (شهریور ١٣۵٩)، درست در همان محورهای حمله ای که امریکایی ها از آن اطلاع داشتند، نیروها و تجهیزات دفاعی ایران به حداقل ممکن کاهش یافته بوده، درنتیجه عراقی ها برق آسا صدها کیلومتر در خاک ایران پیش روی می کنند. حدود یک میلیون از ایرانی ها و عراقی ها در این جنگ کشته، زخمی و ناپدید می شوند.

مهدی بازرگان، هاشم صباغیان، عباس امیرانتظام و ابراهیم یزدی نقش مهمی در تماس با امریکایی ها، مامورین سیا و مقامات نظامی-امنیتی شاه و تسهیل انتقال قدرت داشتند

[۴۳]. به زیرنویس ۹ مراجعه کنید.
[۴۴]. برای نمونه به صفحات ٢٩٠، ٢٩١ و ٢٩٢ خاطرات مراجعه کنید:
«متأسفانه در میان اسناد لانه ی جاسوسی که دانشجویان خط امام آنها را منتشر ساخته اند، گزارشی از این تماس ها وجود ندارد. همان طورکه در متن توضیحات بالا آمده است، نماینده دولت آمریکا، مطالب و پیام های خود را از روی نوشته و تلکس می خواند و قطعاً رونوشتی از آن مطالب و همچنین گزارش های این شخص به سفارت آمریکا در تهران فرستاده می شده است. انتشار آنها بدون شک در روشن شدن هر چه بیشتر زوایای رویدادهای تاریخی کشورمان در آن مرحله حساس مؤثر خواهد بود. به خصوص گزارشهای مربوط به تماس های هایزر با نظامیان و غیرنظامیان ایران و ملاقات های سران ارتش با اعضای شورای انقلاب.»
«سولیوان هم به مذاکرات تهران بین مقامات سفارت آمریکا در تهران با اعضای شورای انقلاب اشاره میکند و هم نشان میدهد که از مفاد مذاکرات پاریس آگاه بوده است. اما در اسنادی که دانشجویان پیرو خط امام منتشر کردند هیچ سندی از مذاکرات پاریس یا مذاکرات مرحوم دکتر بهشتی با آمریکائیها منتشر نشد.»
[۴۵]. به زیرنویس ۱۱ مراجعه کنید. همچنین یک نمونه از این افشاگری ها در میتینگ سال ١٣۵٨ در ورزشگاه امجدیه (شهید تختی فعلی) بود که مهندس بازرگان پس از استعفا از نخست وزیری به نقش خود و یکی از اعضای روحانی شورای انقلاب در مذاکرات با ژنرال هایزر و امرای ارتش برای جلوگیری از کودتا و حفظ ارتش اشاره می کند. به اینجا مراجعه کنید:

[۴۶]. به زیرنویس ۱۲ مراجعه کنید.

سفارت امریکا به طور موقت توسط چریک ها و مجاهدین اشغال شد که توسط دولت موقت بلافاصله بازگردانده شد

نظرات

نظر (به‌وسیله فیس‌بوک)